Zorg voor de overledene

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Zorg voor de overledene

ERVARINGEN? 

Leerdoel

Je kunt samenvatten welke zorg je verleent en wat jouw taken zijn nadat een zorgvrager is overleden.

Wat zou je willen weten over dit onderwerp?

Klinisch dood

Biologisch dood

Hersen-

dood

 ademhaling en hartslag zijn afwezig; de hersenfuncties zijn niet of niet onherstelbaar beschadigd; reanimatie (hartmassage en kunstmatige beademing) kan nog tot 'leven' leiden.

absoluut dood of onomkeerbaar dood: alle lichamelijke weefsels zijn zo beschadigd dat ze niet meer functioneren; reanimatie is niet mogelijk.

Arts stelt officieel de dood vast

de hersenen vertonen geen enkele activiteit meer; de organen (dus ook hart en longen) functioneren nog wel, maar meestal met hulpmiddelen (beademingsapparatuur).

Welke lichamelijk veranderingen kan je waarnemen bij een zorgvrager in de laatste levensfase?

slap worden van de gezichtsspieren, invallen van de wangen (mensen met een gebitsprothese kunnen deze moeilijk in houden);

'gebroken' ogen;

afname van de zintuiglijke functies (zicht, gehoor en spraak);

verslapping van alle spieren: de zorgvrager heeft moeite met bewegen;

verminderde hartfunctie: eerst een snelle, onregelmatige hartslag; later een langzame, nauwelijks nog te voelen hartslag; daling van de bloeddruk;

stoornissen bij de spijsvertering; gebrek aan eetlust; soms misselijkheid, braken en/of slikproblemen met uitdroging als gevolg;

incontinentie van urine en ontlasting;

decubitus;

pijn;

ademhalingsstoornissen.

Verschijnselen naderende dood 

Verschijnselen ingetreden dood

Verschijnselen naderende dood

Nauwelijks Reflexen 

Cheyne-Stokes-ademhaling 

De huid voelt klam en koud aan. 

blauwe vlekken ('lijkvlekken') 

De hartslag wordt steeds minder krachtig.

De pupillen verwijden 

Starende blik als het zuurstoftekort toeneemt.

De bloeddruk daalt 

toenemend bewustzijnsverlies 

onrustig, angstig of verward

Gebroken ogen

Doosmasker

Verschijnselen ingetreden dood

Het hart staat stil en de ademhaling houdt op.

Er is sprake van gevoelloosheid.

Er is sprake van totale spierverslapping.

Er zijn lijkvlekken aanwezig.

De lichaamswarmte verdwijnt geleidelijk.

Enkele uren na de dood treedt lijkstijfheid op.

Welke zorg biedt jij aan een stervende zorgvrager?

                        Omgeving - waakmand

                         Houding in bed

                           eten en drinken 

                         Incontinentie

                                 Pijn / onrust /benauwdheid

                            Religieuze aspecten

Zorg voor sociale omgeving - naasten en medebewoners

Verschijnselen naderende dood

Verschijnselen ingetreden dood

Cheyne-Stokes AH

Gevoelloosheid.

 Lijkstijfheid

Pupillen verwijden

Lichaamswarmte verdwijnt

Totale spierverslapping

klamme huid

bewustzijnsverlies

En dan.?. de zorgvrager is overleden

Schouwen door arts (binnen 3 uur) verklaring overlijden

Nagaan orgaandonatie

Afleggen - sluit de ogen 

Rigor mortis (Kaak en nek eerst) 6-8 uur

denk aan hygiëne / micro-organismen

Verwijder medische hulpmiddelen

druk blaas leeg - lucht uit longen 

Kussen onder hoofd

Betrek familie

Bekijk afspraken van organisatie (wel/ niet wassen?)

Wees voorbereid op eventuele geluiden/braken/boeren

Praten tegen een overledene

Obductie

Onderzoek om de doodsoorzaak vast te stellen- medische verklaring (erfelijkheid)

Patholoog

uitwendig - inwendig

binnen 24 uur

definitieve rapport na 8 weken

toestemming van familie nodig

.

Sectie

Gerechtelijk onderzoek / officier van justitie

onnatuurlijke doodsoorzaak

NFI

geen toestemming van familie nodig

Donor

Automatisch een potentiële donor

Wilsverklaring,  'verklaring donatie menselijk lichaamsmateriaal'.

Nabestaanden kunnen bezwaar maken (WOD)

Contra-indicaties

Patient onbekend                   HIV

                         Onbehandelde sepsis            Maligniteiten       

                              Active TBC         Doodsoorzaak onbekend

Actieve virale infecties     Melanoom            

Anencefalie

Nog vragen?

Verder uitwerken casus.