Inleiding in de palliatieve zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Inleiding palliatieve zorg

Programma

- Voorkennis en (persoonlijke) ervaring in het verlenen van

   palliatieve zorg 
 - Kennis maken 

- Verschillende fases in de palliatieve zorg en de daarbij 

   voorkomende symptomen

- Presentie theorie

- Feiten en Fabels over Morfine (interactief)

- Zorgpad Stervensfase

- Palliatieve sedatie 

- Euthanasie

Verschillende onderdelen worden toegelicht in een filmpje

Doel

Het doel van deze scholing is het verbreden van de kennis in de palliatieve zorg zodat deze toegepast kan worden in de praktijk.

- Herkenning van de verschillende fases zodat hierop geanticipeerd kan worden.

- Het toepassen van presentie 

- Kennis over gebruik van morfine

- Kennis over palliatieve sedatie en euthanasie

Ik heb regelmatig te maken met palliatieve cliënten op de afdeling waar ik werkzaam ben

1. Ja
2. Nee
3. Nee, maar wel eerder op een andere afdeling

Palliatieve zorg is een thema dat regelmatig aan de orde is in het MDO en/of cliënt evaluatie

1. Ja
2. Nee
3. Soms

Wie ben je en waar
werk je?

Wat versta je onder palliatieve zorg

Belangrijke termen

Palliatieve fase

- Het moment waarop duidelijk wordt dat genezing niet (meer)       mogelijk is.

- Niet altijd makkelijk te markeren..., bij oncologische patiënten     vaak makkelijker dan bij chronische zieke.

- Markeren door de 'surprise question' van Murray

Wat is het verschil tussen de palliatieve fase en de terminale fase

Palliatieve zorg en Positieve gezondheid

De positieve gezondheidsbenadering lijkt goed aan te sluiten bij de palliatieve zorg, waarbij het begrip gezondheid in beide concepten breed opgevat wordt en eigen regie centraal staat. 

Presentie theorie (van Andries Baart)

Wat is presentie

1. Zorg dat je erbij bent (met je hoofd, lijf en handen)
   
2. Relatie opbouwen (professioneel met vriendschappelijke kenmerken)
   
3. Streef naar aansluiten (taal, niveau etc.)
   

Met iemand zijn, er voor iemand zijn!

Wat zijn de meest voorkomende
ziektebeelden waar mensen aan komen te overlijden?

Symptomen 

Let op vier dimensies (integraal)

1. Lichamelijk

2. Psychisch

3. Sociaal

4. Spiritueel

Patiënten hebben gemiddeld last van zes symptomen tegelijkertijd!
 

Symptomen Terminale fase

• Vermoeidheid
  
• Pijn
  
• Misselijk & Braken
  
• Dyspnoe
  
• Obstipatie
  
• Ileus
  
• Delier
  
• Angst
  
• Depressie

Morfine 

feiten en fabels

• Morfine werkt niet verslavend
• Van morfine heb je steeds meer nodig
• Morfine werkt levensbekortend
• Morfine veroorzaakt ademhalingsmoeilijkheden
• Van morfine wordt je suf

De Stervensfase

De laatste 72 uur van iemands leven. Duurt in principe niet langer dan 3 dagen.

Symptomen Stervensfase

Niet of nauwelijks meer eten en drinken

Ernstige vermoeidheid en verzwakking leidend tot volledige bedlegerigheid

Verminderde urineproductie

Snelle, zwakke pols

Koud aanvoelende, soms cyanotische extremiteiten, lijkvlekken

Spitse neus (de huid over neus en jukbeenderen verstrakt)

Vervolg Symptomen Stervensfase

Verminderd bewustzijn, vaak tot uiteindelijk volledig verlies van    

            bewustzijn enkele uren voor het overlijden

Toenemende desoriëntatie, soms gepaard gaand met      

             hallucinaties en terminale onrust 

            (‘terminal restlessness' =  terminaal delier)

Hoorbare, reutelende ademhaling

Onregelmatige ademhaling kort voor overlijden 

            (Cheyne-Stokes- ademhaling)

 Zorgpad Stervensfase

Vanuit het kwaliteitskader

*zorgdossier

*checklist

*evaluatie-instrument

Verdieping vind plaats in een andere module/scholing

Palliatieve Sedatie

Besluitvorming wordt beïnvloed door veel factoren (opvatting over 'goed sterfbed', hoeveelheid symptomen, draagkracht-Besluitvorming wordt beïnvloed door veel factoren (opvatting over 'goed sterfbed', hoeveelheid symptomen, draagkracht-

= Het opzettelijk verlagen van het bewustzijn in de laatste levensfase

- continue sedatie

- kortdurend of intermitterend (bv `s nachts)

Doel is het verlichten van lijden dmv verlagen van bewustzijn 

Bij ondraaglijk lijden door onbehandelbare (refractaire) symptomen

- arts bepaald vanuit professionaliteit of een symptoom onbehandelbaar is

- randvoorwaarde; het overlijden wordt binnen 1-2 weken verwacht 

Besluitvorming wordt beïnvloed door veel factoren (opvatting over 'goed sterfbed', hoeveelheid symptomen, draagkracht-draaglast cliënt/mantelzorg, lichamelijke uitputting)

Wat zijn aandachtspunten voor de zorgverlener?

Aandacht palliatieve sedatie

• Psychosociale zorg voor cliënt/bewoner en naasten.

• Voorlichting geven over sedatie, aan zowel cliënt/bewoner en naasten als overige hulpverleners en betrokkenen over afspraak diepe sedatie? of mogelijkheid om wakker te worden.

• Afspraken maken over 'afscheid' nemen

• Assisteren arts bij sedatie

• Verpleegtechnisch handelen - subcutane toediening (Midazolam via

   vlindernaald) intermitterend of via pomp

• Evaluatie comfort cliënt/bewoner - start Zorgpad Stervensfase

Is hier sprake van euthanasie

1. Ja
2. Nee

Continue sedatie versus euthanasie

Euthanasie

Opzettelijk levensbeëindigende handelen door een ander dan de betrokkene op diens uitdrukkelijke verzoek.

 

Zorgvuldigheidseisen arts:

•  Vrijwilligheid bij de patiënt
  
•  Herhaald en weloverwogen verzoek
  
•  Uitzichtloos en ondraaglijk lijden
  
•  Een andere arts moet geraadpleegd zijn (SCEN)
  
•  Arts moet melding maken, regionale toetsingscommissie zal toetsen of er zorgvuldig is     gehandeld

Als hieraan niet wordt voldaan is Euthanasie strafbaar

 

Samenvatting

1. Huidige kennis in de palliatieve zorg.
2. Verschillende fases in de palliatieve zorg en de daarbij voorkomende symptomen 
3. De Presentie theorie en de meerwaarde hiervan
4. Morfine en de Feiten en Fabels hiervan
5. In het kort even gehad over het Zorgpad Stervensfase
   
6. Wat palliatieve sedatie is en welke aandachtspunten hierbij belangrijk zijn.
7. Euthanasie en de verschillen met betrekking op palliatieve sedatie

Wat vonden jullie van deze scholing

😒🙁😐🙂😃