LE 2 Anatomie en Fysiologie van het oor

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Doelstelling: Na deze les heb je kennis genomen van de anatomie en fysiologie van het oor (GHZ H16 t/m16.6) 

1. Introductie
2. Anatomie & fysiologie van het oor
3. Oefentoets
   
4. Aandoeningen van het gehoor
5. Oorzaken slechthorendheid en doofheid
6. Verpleegkundige aandachtspunten bij de zorg
   

Het oor

• Anatomie 
• Opvangen informatie door de zintuigen 
• Aandoeningen  
• Oorzaken van blijvende slechthorendheid en doofheid 
• Verpleegkundige aandachtspunten bij de zorg

Gehoororgaan

- Oorschelp

- Gehoorgang

- Trommelvlies

- Trommelholte

- Slakkenhuis met zintuigcellen

- Gehoorzenuw

- Evenwichtsorgaan 

- Gehoorbeentjes; hamer/aambeeld/stijgbeugel

onderdelen oor

Oorschelp => geluidstrillingen opvangen

gehoorgang => geluidstrillingen doorgeven

trommelvlies => vangt geluidstrillingen op en geeft het door aan de gehoorbeentjs

onderdelen oor 2

Gehoorbeentjes =>

• hamer 
  
• aambeeld
  
• Stijgbeugel
  

geven de trilling door en maken de trilling sterker

onderdelen oor 3

Slakkenhuis => de trilling wordt opgevangen en omgezet in impulsen.

Gehoorzenuw => geet de impulsen door aan de hersenen.

onderdelen oor 4

Buis van Eustachius =>

loop van het middenoor naar de neus

                                          => zorgt ervoor dat de druk in het oor en buiten het oor gelijk blijft.

(je oor slaat niet dicht)

Gehoorbeentjes

• In de trommelholte achter

het trommelvlies liggen 3
botjes: gehoorbeentjes

• Hamer, aambeeld en

stijgbeugel

• als het trommelvlies trilt

gaan de botjes ook trillen

• die geven de trillingen door

aan het slakkenhuis

Oorschelp

Evenwichtsorgaan

Gehoorzenuw

Gehoorbeentjes

Tommelvlies

Gehoorgang

Slakkenhuis

Oorsmeerkliertjes

buis van Eustachius

Wat is de functie van het oor?

1. Trillingen omzetten in geluid
2. Seintjes doorgeven naar het andere oor

Het oor heeft als taak prikkels op te vangen.
Wat is de adequate prikkel voor het oor?

1. geur
2. druk
3. licht
4. geluid

Welk deel van je oor vangt geluidstrillingen op?

1. Trommelvlies
2. Gehoorgang
3. Slakkenhuis
4. Oorschelp

Welk onderdeel zorgt ervoor dat de druk buiten je oor en binnen in je oor even groot is?

1. Trommelvlies
2. Slakkenhuis
3. Buis van Eustachius
4. Gehoorgang

Waar dient oorsmeer voor?

1. schoonhouden van oor
2. soepel houden van trommelvlies

Wat gaat er trillen als er geluid je oor in komt?

1. oorschelp
2. zenuw
3. slakkenhuis
4. trommelvlies

Wat is de functie van de gehoorbeentjes?

1. Verbinden van het oor met de keelholte
2. Trillingen doorgeven aan het slakkenhuis

Waar zit de buis van Eustachius

1. Tussen de oren en het oog
2. Tussen de ogen
3. Tussen het oor en de neus
4. Tussen de neus en de ogen

Welk deel van het oor geeft de impulsen van de zintuigcellen door aan de hersenen?

1. Gehoorzenuw
2. Gehoorbeentjes
3. Buis van Eustachius
4. Slakkenhuis

In welke deel van het oor zit het eigenlijke zintuig?

Als je een piep in je oor hebt nadat je bij harde muziek hebt gestaan dan....

1. Is je trommelvlies gescheurd
2. Is je oorschelp beschadigd
3. Is een trilhaartje in je oren beschadigd
4. Denken je hersenen de de muziek er nog is.

Ziekte van Menière
Bij de ziekte van Menière is onder andere het evenwichtszintuig aangetast. Patiënten hebben last van duizeligheid en vallen soms om. Ook klagen ze over oorsuizingen en slechthorendheid. Onderzoek heeft aangetoond dat de ziekte veroorzaakt wordt door veranderingen in het slakkenhuis van het oor.
Welke letter geeft het evenwichtsorgaan aan?

1. letter P
2. letter Q
3. letter R

Aandoeningen van het gehoor

Oorsuizen (tinitis) 

• zoemen 
• windgeruis 
• brommen 
• fluiten 
• gesis 

Oorzaken oorsuizen

• lichaamsgeluiden
• overactieve hersencellen
• zenuwcellen binnenoor
• hoge RR
  

Het geluid is er niet in werkelijkheid. Maskeren door overstemmen met geluid

Slechthorendheid

• Het gehoororgaan functioneert minder goed 
• Tijdelijk 
• Blijvend

Oorzaken

• Prop oorsmeer
• vreemd voorwerp in gehoorgang
• Ontsteking
• Minder goede doorgang van de buis van Eustachius
  

Buitenoorontsteking =

Ontsteking huid die de gehoorgang bedekt

Klachten: 

• jeuk
• irritatie
• korstjes, schilfertjes
• bloed
• roodheid en zwelling

Otitis Externa

Oorzaken:

• Achterblijven vocht
• Voorwerpen
• Overmatig schoonmaken
• Irritatie (hoortoestel)

Door een klein scheurtje kan virale, bacteriele of schimmelinfectie ontstaan

Behandeling otitis externa

• Zure druppels
• Antibiotica druppels
• Antischimmelmiddel
  

Middenooronsteking (otitis media)

• Ziek
• Koorts
• Pijn door pusophoping
• Toenemende druk middenoor -> trommelvlies gaat bol staan

Behandeling:

Pijnstilling, hoofd rechtop houden, medicatie, bij vaak recidief worden buisjes geplaatst.

Blijvende slechthorendheid

1. Geleidingsgehoorverlies
2. Waarnemingsgehoorverlies
3. Gemengde vorm; combinatie van perceptief gehoorverlies en geleidingsverlies
   

Geleidingsgehoorverlies (conductief)

• Verlies aan gehoorsterkte
• De geleiding van het geluid naar het binnenoor wordt verhinderd.
  -verstopte gehoorgang
  -scheurtje in trommelvlies
  -middenoorontsteking
• Kan vanzelf overgaan, uitspuiten, uitzuigen, opereren
• Verkalkte gehoorbeentjes; gehoorverlies permanent
  

Waarnemingsslechthorendheid (perceptief)

• Geluid wordt niet goed ontvangen door de hersenen
  - slakkenhuiscellen beschadigd
  - gehoorzenuw beschadigd
• Het verstaan van spraak in achtergrondlawaai wordt moeilijk

Oorzaak: Veroudering, lawaai, Méniere, Bof, meningitis.

Compensatie door gehoortoestel

Gemengde vorm

• Stoornis in de overdracht (geleiding)
• Stoornis in de verwerking (hersenen)

Oorzaak = binnen, buiten of middenoorproblemen

Behandeling = medicatie, operatie, hoortoestellen, implantaat

Doofheid

Niet of zeer slecht kunnen horen

• Erfelijk
  - Syndroom van Usher
  
• Ziekte
  - Meningitis, Otitis, Rubella tijdens zwangerschap
  
• Ongeval
• Medicijnvergiftiging, harde geluiden, tumoren, veroudering
  

Aangeboren doofheid (prelinguale doofheid)

Er is sprake van aangeboren doofheid als de zorgvrager doof geboren is of op zeer jonge leeftijd doof geworden (vóór het derde levensjaar).

Het binnenoor, of de gehoorzenuw is niet goed ontwikkeld.

Aangeboren doofheid (prelinguaal)

• Heeft invloed op de spraak-taal ontwikkeling
• Kind kan achterstand oplopen in het begrijpen en leren spreken van taal
• Geen genezing mogelijk
• Soms kan implantaat de gehoorzenuw stimuleren
  

Verworven doofheid (postlinguaal) 

• Op latere leeftijd doof geworden
• Door letsel of ziekte, nadat de spraak- en taalontwikkeling grotendeels is voltooid
• Kan geleidelijk of plotseling ontstaan
• Problemen in communicatie, op het werk
  

Aandoeningen Evenwichtsorgaan

Evenwichtsorgaan = pars petrosa ossis temporalis

Evenwichtsorgaan bepaalt de stand van je lichaam (samen met spieren, gewrichten en centrale zenuwstelsel)

Aandoeningen kunnen tot evenwichtstoornissen leiden

-> misselijkheid, braken, draaierigheid, gevoel van vallen bij het lopen, verminderd gehoor, oorsuizen

Ziekte van Méniere

• Aanvallen van plotselinge duizeligheid
• Oorsuizen
• Gehoorverlies
• Soms misselijkheid en braken
  

Oorzaken blijvende slechthorendheid en doofheid

• Aangeboren
• Peritnataal
• Trauma (mechanisch, lawaai)
• Tumor
• Ontstekingen
• Geelzucht
• Ouderdom
• Ziekte van Méniere
  

Verpleegkundige aandachtspunten zorg

• Stimuleer hoorapparaten te gebruiken
• Stiumuleer gesprekken, bijeenkomsten of feesten niet te mijden
• Laat de zorgvrager de dingen op zijn eigen manier doen, zoals dat voor hem mogelijk is
• Let op verandering van gedrag bij verstandelijke beperking
  Minder reageren, angstig, boos, stiller, radio/tv harder, irritatie
  

Verpleegkundige aandachtspunten zorg

• Veel mensen met syndroom van down hebben smalle gehoorgang -> oorsmeer is sneller een probleem
• Taal- en spraakontwikkeling wordt sterker vertraagd of komt niet op gang, anders dan bij niet verstandelijke beperking
• Voorkom sociaal isolement, onderhoudt sociaal netwerk
• Voorspelbare omgeving is van belang, geen harde geluiden
• Gebruik hulpmiddelen (gebarentaal, domotica, pictos
• Betrek naasten, zij kunnen vaak goede info geven
  

Afronding

- Is het lesdoel behaald?

- Wat vonden jullie van de les?

- Volgende les, gehandicaptenzorg Oog doornemen