Teamrollen

• Mentorles
• MBO
• Studiejaar 3

Teamrollen

Doelen van de les

- De student weet wat de teamrollen van Belbin zijn.

- De student krijgt inzicht in zijn eigen teamrol. 

-  De student beseft dat inzicht in de eigen rol en de rollen van anderen zowel het eigen functioneren kan bevorderen als het functioneren van het team in zijn geheel.

Inleiding

Een team is niet een willekeurig stel mensen met verschillende functies, maar een groep mensen met ieder een eigen rol die voor de andere teamleden duidelijk is. 

Teamleden zoeken bewust bepaalde rollen op en zij functioneren optimaal in de rol die hun van nature het beste ligt.

We gaan het hebben over teamrollen. Wanneer jij kijkt naar jouw eigen rol op het werk, hoe zou je die omschrijven?

Waar of niet waar?

Wanneer iedereen in het team een hoog IQ heeft, functioneert het team sowieso altijd goed.

1. Waar
2. Niet waar

Als teams effectief omgaan met verschillen in denken en doen, verslaan ze teams die velen malen intelligenter zijn zijzelf.

Bijdrage groepsleden om doel te behalen

De leden van een groep(team) dragen op drie manieren bij tot het bereiken van de doelstellingen van het team:

- Op basis van hun professionele rol, ofwel hun deskundigheid op een bepaald vakgebied
.

- Op basis van hun organisatorische rol, ofwel de positie die zij bekleden en de taken en verantwoordelijkheden die zij daarmee hebben ten opzichte van anderen
.

- Op basis van hun persoonlijkheid of teamrol
.

 

De theorie van Belbin

Raymond Meredith Belbin is een Engelse management professor die een bekende theorie heeft geschreven over teamrollen.

Hoe iemand zich in een team gedraagt, wordt volgens hem bepaald door zes factoren:

1. De persoonlijkheid

2. De mentale vaardigheden

3. De waarden en de motivatie

4. Invloeden van de omgeving

5. De ervaring

6. Het vermogen om andere rollen te spelen

De theorie van Belbin

Volgens Belbin heeft het succes of falen van een team alles te maken met de psychologische eigenschappen van de teamleden. Op basis van die eigenschappen ontwikkelen mensen een favoriete teamrol.


Als je daar rekening mee weet te houden, kun je een team samenstellen dat veel effectiever is dan een wanneer je er mensen in zet omdat je hen aardig vindt of omdat hun afdeling nou eenmaal vertegenwoordigd moet zijn.

De theorie van Belbin

.Elk teamlid brengt naast zijn eigen ervaring en deskundigheid ook zijn eigen Belbin Teamrollen in. Een Teamrol is een samenhangend pakket van eigenschappen en vaardigheden dat je 'aangeboren' is.

Belbin onderscheidt 9 teamrollen. 

Aan elke rol zitten kwaliteiten en valkuilen gekoppeld

De Teamrollen van Belbin beschrijven het gedrag dat we kunnen herkennen wanneer wij samenwerken met anderen

Jij bent misschien een goede planner, of juist heel creatief, de ander communiceert makkelijk en weer een ander teamlid kan een probleem goed analyseren. Al die kwaliteiten heb je nodig om samen een goed resultaat neer te zetten

De 9 rollen in het kort

  Bedrijfsman: de nuchtere aanpakker

  Brononderzoeker: de enthousiaste netwerker en ‘ideeënverbinder’

  Monitor: de bedachtzame analysator

  Plant: de creatieve solist

  Vormer: de drijvende kracht

  Voorzitter: de neutrale organisator

  Groepswerker: de warme sfeerbewaker

  Zorgdrager: de perfectionistische afmaker

  Specialist: de vakman op zijn eigen terrein

De basis van de teamrollen

Elke Teamrol kun je zien als een unieke combinatie van de vijf basis-karaktertrekken die iemands persoonlijkheid bepalen: de Big Five. Elke Teamrol bevindt zich ergens op deze schalen: 

1. Extravert – Introvert

2. Inschikkelijk – Dominant

3. Zorgvuldig/ordelijk – Ongestructureerd

4. Rustig/emotioneel stabiel – Onrustig/snel geraakt

5. Behoudend – Open/vernieuwend

Daarnaast wordt de rol ingevuld met intelligentie. De Plant en de Monitor worden vaak gezien als ‘de bollebozen’. De Vormer houdt bijvoorbeeld van mensen die de strijd aangaan.

Profiteer van verschillen

Besef dat alle rollen een belangrijke bijdrage aan het team leveren. 

Opdracht

Maak de teamrollentest op:

http://www.123test.nl/groepsrollentest

Welke teamrollen zijn er bij jou uitgekomen?

Vierdeling & actief en reactief gedragen

Als je je er een beetje in verdiept, ga je de rollen herkennen in het gedrag van je teamleden: wat ze doen en wat ze zeggen. Daarbij helpen twee indelingen:

1. De vier hoofdvoorkeuren: doen, denken, voelen, willen

2. Actief of reactief gedragen: komen ze meestal zelf met een idee of voorstel of reageren ze vaker op de inbreng van anderen.

Vierdeling & actief en reactief gedragen

Daadkracht (Bedrijfsman en Brononderzoeker)

Denkkracht (Plant en Monitor)

Wilskracht (Vormer en Voorzitter)

Gevoelskracht(Zorgdrager en Groepswerker)

De Specialist staat niet in de cirkel. Dat komt doordat de Specialist niet is in te delen in deze categorieën. Hij is ‘een geval apart’. Hij is niet zo’n teamwerker. Dat geldt trouwens ook voor de Plant en de Monitor. Die zijn ook graag solo bezig.

Je hebt vaak meer dan één rol

Ieder mens heeft twee of drie rollen die hij van nature oppakt. Dan is er vaak nog een vierde of vijfde rol die je ook wel kunt nemen, maar dat kost je al veel meer energie. 

De andere rollen kun je eigenlijk niet goed doen. 

Soort zoekt soort

Mensen hebben echter de neiging om zich het meest vertrouwd te voelen bij mensen die ongeveer hetzelfde zijn. Je bent gewend aan je eigen rollen en vaak vind je het gedrag dat daarbij hoort ook het nuttigst. 

Daardoor kun je je ergeren aan mensen met heel andere rollen.

  De Bedrijfsman vindt de Plant wazig.

 De Brononderzoeker vindt de Monitor te kritisch…  

Hoe zou je de kennis over teamrollen kunnen inzetten om een team goed te laten samenwerken?

Teamrollen gebruiken om echt goed samen te werken

Weet je het eenmaal, dan is het de gezamenlijke verantwoordelijkheid van het team om:

 1.  Elkaars rollen te respecteren, de kwaliteiten die daarbij horen te waarderen en ieder zoveel mogelijk op de manier te laten werken die hem het beste past. 

  2. De taken in een project zo te verdelen dat ieder doet waar hij goed in is

 3. Bij rollen die dubbel vertegenwoordigd zijn, af te spreken wie wanneer zijn voorkeursrol neemt, zodat je niet concurreert

  4. Samen rollen op te vangen die je mist in het team