begrijpend lezen leerjaar 3

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 4

Programma

• Theorie lezen blok 1 en 2 voor het tentamen > 
   via een quiz.

Als jullie goed meedoen kunnen jullie daarna weg.

Tekstdoelen en tekstsoorten

Je begrijpt teksten beter als je voor en tijdens het lezen beseft met wat voor soort tekst je te maken hebt en wat het doel is van de schrijver.

Tekstdoel?

1. Informeren
2. Activeren-Overhalen
3. Amuseren
4. mening geven

Tekstdoel?

1. informeren
2. activeren-overhalen
3. mening geven
4. uitleggen

Tekstdoel?

1. Informeren
2. Activeren/Overhalen
3. Amuseren
4. Overtuigen

Welke tekstsoort heeft als tekstdoel amuseren?

1. strip
2. folder
3. klachtenbrief
4. nieuwsbericht

Welke tekstsoort heeft als tekstdoel activeren-overhalen?

1. strip
2. stemoproep voor de verkiezingen
3. handleiding
4. liedtekst

Welk tekstdoel heeft een
ingezonden brief?

1. amuseren
2. overtuigen
3. informeren
4. uitleggen

Tekstopbouw

Nu volgen vragen over de indeling van een tekst, alinea's, onderwerp, deelonderwerp en tussenkopjes.

Uit welke drie onderdelen bestaat een tekst?

1. Inleiding, onderwerp en hoofdgedachte
2. Inleiding, slot en hoofdgedachte
3. Inleiding, kern en slot
4. Middenstuk, slot en hoofdgedachte

In de inleiding van een tekst probeert de schrijver de aandacht van de lezer te trekken.
Er zijn meerdere manieren om dat te doen.
Welke ken je al?

In het slot rondt de schrijver de tekst af.
Ook dit kan op verschillende manieren.
Welke ken je al?

Wat vind je in het middenstuk van de tekst?

1. de inleiding
2. de mening van de schrijver
3. de conclusie
4. het onderwerp, waarbij elke alinea gaat over een nieuw deelonderwerp.

Elke tekst heeft een onderwerp.

1. Waar
2. Niet waar

Wat is een deelonderwerp?
(2 antwoorden mogelijk)

1. Het onderwerp van een tekst
2. Het onderwerp van een alinea('s)
3. aspecten van het onderwerp

Wat is het onderwerp van een tekst?

1. Het onderwerp is het begin van een tekst.
2. Het onderwerp van een tekst geeft aan, waar een tekst over gaat.
3. Het onderwerp is het laatste deel van een tekst.
4. Het onderwerp van een tekst vertelt wie de hoofdpersoon is.

Wat is een alinea?

1. de hele tekst bij elkaar
2. een stukje tekst over het deel van het onderwerp

Om het onderwerp van een tekst te vinden, lees je de tekst:

1. zoekend
2. grondig
3. oriënterend

Wat is een tussenkopje?

1. Een alinea
2. Een titel van een alinea
3. De titel
4. De bron

De hoofdgedachte is

1. het onderwerp van het artikel.
2. de mening van de schrijver.
3. het belangrijkste wat de schrijver zegt over de bijzaken.
4. het belangrijkste wat de schrijver over het onderwerp zegt, in een volledige zin.

Signaalwoorden

Een schrijver geeft zijn tekst een goede opbouw door zinnen en alinea’s in een logische volgorde te zetten. Aan signaalwoorden kun je zien welk verband er is tussen zinnen en alinea’s. Je kunt eraan zien wat zinnen of alinea’s met elkaar te maken hebben.

Welk verband tussen zinnen en alinea's krijg je met de woorden: daardoor, hierdoor, doordat

1. opsomming
2. reden
3. oorzaak -gevolg
4. voorwaarde

Welk verband tussen zinnen en alinea's krijg je met de woorden:
maar, echter, daar staat tegenover

1. opsomming
2. reden
3. voorbeeld
4. tegenstelling

Signaalwoorden: Eerst, daarna, vervolgens, ook, tot slot horen bij:

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Voorwaarde

Welke signaalwoorden horen bij een conclusie? (2 keer):

1. dus
2. al met al
3. maar
4. bijvoorbeeld

Wat is een algemeen publiek?

Theorie

Ingezonden stuk

Argument

Ingezonden stuk

• Een ingezonden stuk is een betogende tekst. 
• Je schrijft deze tekst als je wilt reageren op een artikel of een bericht dat je in een krant of tijdschrift hebt gelezen. 
  
• Een ingezonden stuk bestaat net als andere teksten uit de drie delen: inleiding, middenstuk en slot.
  

Inleiding

In de inleiding verwijs je naar het artikel of het bericht waarop je wilt reageren. Je vermeldt wanneer het artikel of het bericht in de krant of het tijdschrift stond en wat het onderwerp was.

Middenstuk

In het middenstuk zet je jouw mening over het onderwerp en alle argumenten die jouw mening ondersteunen.

Slot

In het slot schrijf je een conclusie. 

Onder de tekst zet je je naam en woonplaats.

Argument

Je geeft een reden waarom je het wel of niet eens bent met een stelling

Of met andere woorden:
Je onderbouwt je mening.

Voorbeeld

Zullen we afspreken?
Nee, want ik heb huiswerk.

'want ik heb huiswerk' is een reden waarom je niet kunt afspreken. Dat noemen we een argument.

Opdracht

Je ziet de stelling staan, neem een standpunt in, bedenk twee argumenten, typ je antwoord. 

Stelling:
Jongeren moeten verplicht tot hun 18e deel lid zijn van een sportclub