Multiple Sclerose

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Multiple Sclerose

'Meerdere littekens'

De ontstekingen ontstaan omdat het beschermlaagje (myeline) dat om je zenuwuitlopers zit kapotgaat. Een zenuwuitloper is een soort spriet die vanuit de zenuwcel elektrische seintjes naar ander delen in de hersenen stuurt. Myeline zorgt ervoor dat die seintjes goed en snel worden doorgegeven. Net zoals de beschermlaag die bijvoorbeeld om je tv-kabel of computerkabel zit.

Bij MS valt je eigen afweersysteem die myeline-cellen aan. Waarom dat gebeurt is niet bekend. Onderzoekers denken dat het afweersysteem bij mensen met MS gevoeliger is. Daardoor reageert het systeem te snel en te heftig, waardoor de myeline kapotgaat.

Multiple Sclerose betekent letterlijk ‘meerdere littekens’. Dat verwijst naar de harde plekjes die in de hersenen ontstaan door schade aan de myeline.

Litteken = plaque

Lesdoelen

Benoemen wat MS is en wat de oorzaken en gevolgen zijn.

Het perspectief benoemen van zorgvragers met MS.

De verpleegkundige zorg benoemen van zorgvragers met MS.

Het verloop

MS verloopt bij elke patiënt anders. Dat maakt het moeilijk om de aandoening te herkennen. De verschillende functies van het lichaam worden aangestuurd door de hersenen. Ontstekingen in de hersenen zorgen ervoor dat die functies niet goed werken. Maar welke functies dat zijn, kan per persoon verschillen. 

Kenmerkend voor MS is dit verloop met exacerbaties en remissies. 

Klachten

Klachten bij MS

Moe	Dubbel zien	Tintelingen Slapende lichaamsdelen	Last met toiletgang
Wazig zien	Last van spieren	Evenwicht	Last met concentratie geheugen aandacht

Bij MS heb je last van minstens 1 functie die door de ontstekingen niet goed meer werkt. Soms is dat tijdelijk, soms duurt dat langer. Hoe vaak en hoeveel je last hebt van je klachten, hangt af van welke soort MS je hebt.

Weetjes

35.400 MS patiënten bekend in 2019

MS komt 2.5 keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen

80 % is jonger dan 65 jaar

In 2019 zijn 273 mensen overleden aan MS

Oorzaak

Onbekend

Aandoening van het centrale zenuwstelsel

Progressief

20-50 jaar openbaart het zich

De klachten van MS komen doordat het beschermlaagje om je zenuwuitlopers beschadigt. Dat gebeurt omdat je afweersysteem te hard werkt en dit beschermlaagje eigenlijk aanvalt. Uiteindelijk gaat ook de zenuw zelf kapot.

Signalen vanuit je hersenen komen dan niet goed aan op plek waar ze naartoe moeten. Dat kan bijvoorbeeld een spier zijn. Met de spier zelf is niets mis. Maar omdat die geen signalen krijgt, werkt de spier niet goed of helemaal niet.

Maar hoe komt dat nu precies? Onderzoekers hebben nog geen duidelijk antwoord op die vraag. Wel weten ze dat erfelijkheid, de omgeving en gedrag een rol spelen.

Erfelijkheid

Diagnose

Naar de huisarts met klachten

Neurologisch onderzoek;  motoriek, coördinatie, het gevoel en de reflexen

MRI scan

Lumbaalpunctie

MS is erfelijk

1. Juist
2. Onjuist

MS is niet erfelijk, je krijgt de ziekte dus niet van je vader of moeder. Maar MS komt in sommige families wel vaker voor dan in andere. De aanleg voor MS kun je dus wel erven. Dat heeft te maken met je genen. Als je MS hebt, heb je meer van een bepaald gen in je lichaam. Of je ook MS krijgt, hangt af van andere genen in je lichaam.

Gedrag en omgeving zijn van invloed op het ontstaan van MS

1. Juist
2. Onjuist

Als je aanleg hebt voor MS, kunnen oorzaken in de omgeving ervoor zorgen dat je ook echt ziek wordt. Het komt bijvoorbeeld vaker voor in koude dan in warme landen. Onderzoekers denken daarom dat zonlicht en vitamine D een rol spelen.

Ook roken en overgewicht kunnen ervoor zorgen dat je uiteindelijk MS krijgt. Dat geldt ook voor sommige virussen. Het gebeurt dat iemand een virus oploopt. Dat zorgt in het lichaam voor een heftige reactie, waarna ook de MS begint. Ook oorzaken als vermoeidheid, warmte of een infectie kunnen voor die eerste uitlokking zorgen.

Advies

Advies voor MS patiënten

Blijf zoveel mogelijk in beweging.

Luister goed naar je lichaam, neem rust als het te veel wordt.

Hou je hersenen actief, bijvoorbeeld door te lezen of te puzzelen.

Voorkom stress: dit kan je weerstand verminderen en klachten erger maken.

Eet gezond om op gewicht te blijven en je weerstand te verhogen.

Gebruik je medicijnen zoals voorgeschreven door je arts.

Rook niet en drink geen alcohol.

Lotgenotencontact

MS vereniging

Behandeling

Van MS kun je niet genezen. De medicijnen en behandelingen zijn vooral bedoeld om zo min mogelijk last van de ziekte te hebben.

Medicatie

Bij MS worden er meestal 2 soorten medicijnen voorgeschreven. Allereerst zijn er medicijnen die de ontsteking in de hersenen tegengaan. Die zijn bedoeld om de klachten waar je op dat moment last van hebt, te verhelpen. Daarnaast zijn er medicijnen om ervoor te zorgen dat de ziekte minder snel erger wordt (corticosteroïden).

Behandelingen

Fysio/ergo/logo

Stamceltherapie

De laatste jaren is er veel aandacht voor stamceltherapie voor patiënten met MS. Hierbij worden stamcellen uit het eigen lichaam gebruikt om ervoor te zorgen dat het afweersysteem niet langer ontstekingen veroorzaakt. Dat werkt als een soort reset, net als wanneer je computer vastloopt en je die opnieuw opstart.

Gevolgen

Gevolgen

Iets begrijpen

Jezelf verplaatsen

Jezelf verzorgen

Omgaan met anderen

Dagelijkse activiteiten

Meedoen aan de wereld

Leefstijl

Het is nog niet bewezen dat je iets kunt doen om MS te voorkomen. Wel lijkt het erop dat een gezonde leefstijl de kans kleiner maakt dat je MS krijgt. De belangrijkste tips zijn:

Zorg dat je genoeg in beweging blijft, bijvoorbeeld met sporten, wandelen of fietsen.

Voorkom dat je te zwaar wordt.

Rook niet.

Aandachtspunten verpleging

Houding en beweging

Welke stelling over MS is juist?

1. Tijdens een schub worden de symptomen tijdelijk minder
2. De oorzaak van MS is een reactie op een virusinfectie die de zorgvrager ooit heeft opgelopen.
3. Bij MS wordt de myelineschede rond de neuronen geleidelijk afgebroken.
4. Bij MS wordt gezond zenuwweefsel vervangen door verhard littekenweefsel of plaques.

Welke stelling over MS is onjuist?

1. De meeste zorgvragers met MS gebruiken dezelfde medicijnen
2. Een neuroloog stelt de diagnose MS
3. Een aantal vormen van MS kan met medicijnen worden genezen
4. Bij de diagnose van MS wordt gelet op de motoriek, de coördinatie, het gevoel en de reflexen.

Wat zijn verschijnselen bij MS?

1. Verminderde eetlust Kortademigheid
2. Slechter lopen Slechter zien
3. Vermoeidheid Vergeetachtigheid
4. Evenwichtsstoornissen Verminderde eetlust

Soorten pijn

De meest voorkomende soorten pijn die zorgvragers met MS hebben:

aangezichtspijn;

brandende pijn in de ledematen;

pijnlijke krampen in de benen door spierstijfheid;

rugpijn

Maatregelen
bij pijn

Maatregelen die kunnen helpen om de pijn te verminderen:

afleidingstechnieken;

ontspanningstechnieken;

lauw bad;

gebruik van elastische kousen;

fysiotherapie;

pijnmedicatie.

Welke lichamelijke klachten
horen bij MS?

1. Heeft in meer of mindere mate last van spasmen
2. Heeft geen last van seksualiteitsstoornissen
3. Heeft vaak een beperkt gezichtsvermogen door kokervisie.
4. Heeft baat bij warmtetherapie om de spieren te laten ontspannen.

msresearch.nl

Zijn er nog vragen?

Bronnen

Thieme Meulenhoff (boek gehandicapenzorg)

Hersenstichting.nl

Nationaalmsfonds.nl

Msvereniging.nl