Wat is online privacy?

• Mediawijsheid
• Burgerschapsonderwijs
• +1
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

Introduction

Thema 1 Verstandig delen: Wat is online privacy?

Instructions

Alle lessen van De InternetHelden worden klassikaal gegeven. Dus alleen via het digitale schoolbord.

De bijbehorende werkbladen (vooraf printen) vindt u in dit document.

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

• Artikel 10 van de Grondwet zegt dat alle burgers recht hebben op privacy en dat de overheid de plicht heeft hun privacy te respecteren en te beschermen.

• De AVG is de nieuwe Nederlandse privacywet. De AVG regelt dat overheden, bedrijven en organisaties én burgers zelf op een zorgvuldige manier met persoonsgegevens van burgers omgaan. 

• Soms ben je verplicht om je gegevens te delen, bijvoorbeeld met de politie en de belastingdienst. 

• Een bedrijf of organisatie mag alleen dat van jou weten wat nodig is om hun dienst te kunnen leveren. Meer niet.

• De Autoriteit Persoonsgegevens controleert of iedereen de privacyregels goed volgt en kan boetes geven als er fouten worden gemaakt. 

Checklist

Leg uit dat privacy een recht is dat in onze Grondwet staat. In de Grondwet staan de basisregels die in Nederland gelden en waar iedereen die zich in Nederland bevindt aan heeft te houden. Artikel 10 van de Grondwet zegt dat alle burgers recht hebben op privacy en dat de overheid de plicht heeft hun privacy te respecteren en te beschermen.

Naast de grondwet zijn er gewone wetten. De AVG is de nieuwe Nederlandse privacywet. De AVG regelt dat overheden, bedrijven en organisaties (zoals gemeenten, socialmediaplatforms, scholen en sportclubs) én burgers zelf op een zorgvuldige manier met persoonsgegevens van burgers omgaan. 

In de AVG is geregeld wat deze partijen en burgers wel en niet mogen doen met jouw gegevens, en wat jouw eigen rechten zijn (zoals het recht om je gegevens te mogen inzien, wijzigen, of verwijderen).

Soms ben je verplicht om je gegevens te delen, bijvoorbeeld met de politie en de belastingdienst, omdat die anders hun werk niet kunnen doen. Ook mogen scholen en ziekenhuizen jouw BSN vragen (wat normaal alleen de overheid mag). Ze hebben daar een speciale ontheffing voor. Je BSN wordt dan je onderwijsnummer of je zorgnummer. Maar verder mag bijna niemand je BSN vragen.

Een sportclub of een webwinkel vraagt natuurlijk wel om persoonsgegevens zoals naam, adres en woonplaats, soms telefoonnummer, e-mailadres en bankrekeningnummer. Hier mogen ze naar vragen omdat ze die gegevens nodig hebben voor de administratie voor betalingen, bezorgingen of lidmaatschappen. Die gegevens moeten ze wel heel zorgvuldig behandelen en veilig opslaan. De vuistregel is: een bedrijf of organisatie mag alleen dat van jou weten wat nodig is om hun dienst te kunnen leveren. Meer niet.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) controleert of iedereen de privacyregels goed volgt (en kan boetes geven als er fouten worden gemaakt). Daar kun je ook terecht als je vragen of klachten hebt.

Verstandig delen

Les 1

Wat is online privacy?

Thema 1

Verstandig

Bescherm je online privacy en reputatie (en die van anderen)

delen

Les 1

Wat is online privacy?

Verstandig delen

• Je begrijpt wat online privacy is; 

• Je begrijpt het verschil tussen wat de wet regelt op het gebied van privacy en wat wij als burgers onderling zelf moeten regelen; 

• Je leert dat je zelf verantwoordelijk bent voor het beschermen van je eigen privacy.

Lesdoelen

Wat is privacy?

Verstandig delen

Activiteit: laat de leerlingen individueel een woordspin maken (op papier of digitaal) rond het begrip ‘privacy’. Alle associaties die ze kunnen bedenken mogen erin staan. 

Laat ze ook online zoeken op ‘privacy’. Vraag of ze de voorbeelden die ze daar vinden, toevoegen aan de woordspin.

De brainstorm kan klassikaal, maar leerlingen kunnen ook via hun laptop meedoen met dit woordweb. Hiervoor gaan ze naar de lessonup.app en voeren de code in. De woorden verschijnen als ballonen in het scherm. Pas als de docent hierop klikt, verschijnen de woorden. Hiermee voorkom je dat leerlingen elkaars antwoord gaan overnemen. Nogmaals klikken laat zien welke leerling dit woord heeft ingevoerd. 

De docent kan ook alle antwoorden in één keer laten zien via de knop: 'Bekijk het eindresultaat', en vervolgens: 'Toon alle woorden'.

Eventueel ongewenste woorden kunnen naar de prullenbak, rechtsonder, worden gesleept.

Inventariseer wat leerlingen denken dat privacy is (op basis van hun woordspinnen), vraag om de voorbeelden. Het heeft te maken met ‘persoonlijk’ en ‘privé’. Vaak wordt privacy uitgelegd als: ‘dat wat je voor jezelf wilt houden, je eigen gedachten, wat er in je eigen huis gebeurt, wat jij niet wilt delen met iemand anders’. Dat is correct.

LessonUp: Als docent kun je de woorden in het woordweb verslepen. Sluit hiervoor de invoer via de knop 'Bekijk het eindresultaat', en 'Toon alle woorden'. 

Privacy

Privacy betekent dat je dingen kunt doen zonder dat anderen dat weten, daar iets mee proberen te doen of het proberen te veranderen.

Privacy gaat om de bescherming van je persoonsgegevens, de bescherming van je eigen lichaam, woning, familie/gezin.

Je moet rekening houden met de privacy van jouw cliënten. Je toont respect voor de privacy van je klant. Je respecteert de wensen en gevoelens van de cliënt.

Wat zijn persoonsegevens:

- inloggegevens

- naam

- inkomen

- geloof

- gezondheid

- adres 

- woonplaats

Wat je vrienden van jou mogen weten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Bespreek het verschil tussen de privacybescherming die wettelijk geregeld is en de privacybescherming waar je zélf als burger verantwoordelijk voor bent.

Doe dit aan de hand van de voorbeelden waar de leerlingen via hun woordspin mee kwamen. Wettelijk geregeld door de privacywetgeving of niet? Merk op dat er natuurlijk wel ándere wetten van toepassing kunnen zijn (zoals het strafrecht) wanneer de privacywetgeving ergens niets over zegt. Je kunt niet zomaar alles doen wat je wil.

LessonUp: je kunt eventueel gebruik maken van de interactieve quizvragen. De leerlingen kunnen via LessonUp.app meedoen met hun eigen device.

Wat een school wel en niet van jou mag weten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Wat je op social media mag zetten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Of je de badkamerdeur op slot mag doen

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

De foto's en uitslagen die de sportclub op zijn website mag zetten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Of je ouders je wachtwoorden mogen weten

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Wat de huisarts over jou kan vertellen 

aan een andere arts

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Of de buurman met zijn drone boven jouw tuin opnamen mag maken

IS DIT GEREGELD DOOR PRIVACYWETGEVING OF NIET?

1. Wel
2. Niet

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

Je weet nu wat wel en niet wettelijk geregeld is op het gebied van privacy. 

Maar je beseft ook dat je zelf moet nadenken over hoe je je privacy kunt beschermen. 

Samengevat

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

Autoriteit Persoonsgegevens (AP): de toezichthouder voor de verwerking van persoonsgegevens. Deze organisatie controleert of de AVG goed gevolgd wordt. Hun website geeft informatie over wat wel en niet mag, en je kunt er een klacht indienen als je denkt dat een bedrijf, organisatie of overheidsinstantie de privacywet (AVG) overtreden heeft. Maar dus ook als je denkt dat de buurman je privacy heeft geschonden, bijvoorbeeld door een camera op jouw tuin te richten.

AVG (Algemene verordening gegevensbescherming): een Europese richtlijn die via een invoeringswet verankerd is in de Nederlandse wetgeving. Simpel gezegd: ‘de Nederlandse privacywet’. De AVG regelt dat overheden, bedrijven en organisaties op een zorgvuldige manier met persoonsgegevens van burgers omgaan (en is daarnaast van toepassing op de relatie tussen burgers onderling). De wetgeving beschermt burgers en geeft hun bepaalde rechten, zoals het recht om je gegevens in te zien, te wijzigen of te laten verwijderen. Voor kinderen gelden extra strenge regels voor de bescherming van hun gegevens, waarbij ‘kinderen’ gedefinieerd is als ‘iedereen die nog geen 16 is’. 

Woordenlijst

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

BSN (burgerservicenummer): het nummer dat overheidsinstanties, zoals de belastingdienst, gebruiken om te communiceren met hun burgers (álle burgers, dus zowel volwassenen als kinderen). Het staat o.a. op je paspoort, je ID en je rijbewijs. Het leerlingnummer van scholieren is identiek aan het BSN. Let op: alleen overheidsdiensten mogen gebruikmaken van je BSN (opvragen, bewaren, etc.). Voor een beperkt aantal instanties geldt daarvoor een vrijstelling, zoals scholen, ziekenhuizen en werkgevers. Verder mag niemand je BSN vragen of bewaren; het geldt als een persoonsgegeven (zie aldaar) waar je dus heel zorgvuldig mee om moet gaan.

Persoonsgegevens: alle gegevens waarmee je direct of indirect kunt bepalen wie iemand is. Bijvoorbeeld: je naam, adres, telefoonnummer, e-mailadres of BSN. Zelfs je IP-adres (van je smartphone of computer) kan persoonsgebonden zijn. Extra gevoelige persoonsgegevens heten ‘bijzondere persoonsgegevens’. Zoals: je geloof (religie), je land van herkomst, je seksuele geaardheid en je medische gegevens. Denk altijd goed na voor je dit soort informatie – gewone persoonsgegevens en vooral bijzondere persoonsgegevens – online deelt.

Woordenlijst

Les 1 

Wat is online privacy?

Verstandig delen

Privacy: zélf kunnen bepalen welke gegevens over jezelf je met wie (en in welke context) wilt delen.

Woordenlijst

Verstandig delen

Les 2

Je online reputatie

Thema 1

Verstandig

Bescherm je online privacy en reputatie (en die van anderen)

delen

Les 2

Je online reputatie

Verstandig delen

• Je begrijpt wat ‘digitale voetafdruk’ en ‘online reputatie’ betekenen, en hoe je daarmee omgaat; 

• je leert nadenken over de vraag hoe je online reputatie tot stand komt;

• je leert eigen keuzes te maken over het delen van persoonsgegevens en persoonlijke informatie; 

• je wordt bewust van jouw invloed op de online reputatie van anderen;

• je leert nadenken over grenzen: wat wel en niet kan, wanneer iets ‘over de grens’ is, en wie dat bepaalt.

Lesdoelen

Wie ben jij online?

Wie ben je online? Welk beeld laat je zien? Hoe zien anderen jou op basis van wat je online van jezelf laat zien?

Met deze open vraag kunnen de leerlingen hun antwoord m.b.v. hun device geven. 

Extra:

Eventueel kunnen ze een foto van hun online identiteit, bijvoorbeeld van zichzelf op een socialemediaplatform, uploaden.

Verstandig delen

Waar denk je aan bij het woord 'reputatie'?

Reputatie is voor leerlingen een abstract begrip. Vraag aan de leerlingen waaraan ze denken bij het woord 'reputatie'. Dit mogen zoveel woorden zijn die bij hen te binnen schieten.

Na afloop kunnen de woorden worden omgedraaid en klassikaal worden besproken.

Extra: laat de leerlingen zelf, of doe dit samen met de leerlingen 4 categorieën bedenken waarbinnen zoveel mogelijk van de gegeven woorden kunnen vallen: zet een linksboven, rechtsboven, rechtsonder en linksonder. Versleep vervolgens met klas deze woorden naar een van de categorieën.

Online reputatie

 Reputatie = Alles wat van jou bekend is, hoe jij gezien en beoordeeld wordt door anderen.

Online reputatie = Alles wat online van jou bekend is, hoe jij online gezien en beoordeeld wordt door anderen.

Zijn dit soort instellingen op alle socialmediaplatforms hetzelfde?

Op welke sociale media heb je ze wel ingesteld en waar heb je de meeste beperkingen ingesteld?

Er zijn mogelijk leeftijdsgrenzen van toepassing.

Er zijn mogelijk leeftijdsgrenzen van toepassing.

Let op: Er zijn mogelijk leeftijdsgrenzen van toepassing.

Vraag (aan de leerlingen): zijn dit soort instellingen op alle social media-platforms hetzelfde?

Verstandig delen

Persoonsgegevens

Les 2 

Je online reputatie

Alle gegevens waarmee je direct of indirect kunt bepalen wie iemand is. Bijvoorbeeld: je naam, adres, telefoonnummer, e-mailadres of BSN. Zelfs je IP-adres (van je smartphone of computer) kan persoonsgebonden zijn.

Bijzondere persoonlijke gegevens

Extra gevoelige persoonsgegevens heten in de wet ‘bijzondere persoonsgegevens’ – denk aan je geloof (religie), land van herkomst, seksuele geaardheid en medische gegevens.

Denk altijd goed na voor je dit soort informatie – gewone persoonsgegevens en vooral bijzondere persoonsgegevens – online deelt.

Persoonlijke informatie

Alle dingen die je voor jezelf wilt houden, waaronder je persoonsgegevens.

Bespreek de begrippen ‘persoonsgegevens’ en ‘andere persoonlijke informatie’. Dit kun je doen door op de 'hotspots' te klikken. De definities verschijnen dan op het scherm.

Persoonsgegevens zijn alle gegevens waarmee je direct of indirect kunt bepalen wie iemand is. Bijvoorbeeld: je naam, adres, telefoonnummer, e-mailadres of BSN. Zelfs je IP-adres (van je smartphone of computer) kan persoonsgebonden zijn. Extra gevoelige persoonsgegevens heten ‘bijzondere persoonsgegevens’. Zoals: je geloof (religie), je land van herkomst, je seksuele geaardheid en je medische gegevens. Denk altijd goed na voor je dit soort informatie – gewone persoonsgegevens en vooral bijzondere persoonsgegevens – online deelt.

IEDEREEN

VRIENDEN

SPECIFIEKE 

VRIENDEN

ALLEEN IK...

een babyfoto van jezelf

de naam van je school

het merk auto van je ouders

een foto van je rapport

een filmpje waarin je roddelt over een docent

een meme van iemand anders, over een docent

je huisadres

een foto van jou op de sportdag

een foto van jou en je moeder

een filmpje waarin twee meisjes aan het vechten zijn

een filmpje waarin een docent iets raars doet voor de klas

een posting waarin je vertelt dat je een paar weken op vakantie gaat

Verstandig delen

Deze sleepvraag is een alternatief op de opdracht zoals deze staat beschreven in het docentenmateriaal. Bij deze opdracht kunnen de leerlingen (samen of alleen) de voorbeelden naar een van de cirkels slepen: moeten ze wél of juist niet gedeeld worden?

Vragen bij de voorbeelden:

• Zou je dit van jezelf online zetten? Waarom wel of niet? En met welke privacy-instelling?
• Mag iemand anders dan jijzelf dit online plaatsen?
• Wat zou je doen als iemand anders deze persoonlijke informatie van jou online heeft gezet?

De opdracht kunnen de leerlingen op hun eigen device maken of de docent kan deze centraal doen. In dat laatste geval moet onderaan het scherm de optie 'Devices in de klas' worden uitgeschakeld.

Bedenk voor jezelf een vuistregel wat je online deelt en wat niet.

Rond klassikaal af en stimuleer de leerlingen om te bedenken welke vuistregels ze voor zichzelf ontdekt hebben. Bijvoorbeeld: ‘ik deel nooit iets waar ik te bloot op sta’. Of: ‘ik deel alleen iets over mezelf en nooit iets over mijn familie’. Of: ‘ik deel niets waardoor iemand gekwetst kan worden’.

Laat de leerlingen dit soort vuistregels eerst voor zichzelf opschrijven, en laat degenen die dat willen hardop de resultaten voorlezen. Oordeel niet, maar bedank alleen voor het delen. Het gaat tenslotte om hun eigen persoonlijke keuzes, die bovendien nog in ontwikkeling zijn. De enige grens waarover je wel iets kunt zeggen, is de grens van de wet.

Les 2

Je online reputatie

Verstandig delen

• Probeer bij online delen altijd aan je vuistregel te denken;

• wat je online deelt is een persoonlijke keuze. De enige grens waarover je wel iets kunt zeggen, is de grens van de wet.

Samengevat

Les 2 

Je online reputatie

Verstandig delen

Digitale voetafdruk (digital footprint): alles wat er online over jou te vinden is, zoals profielgegevens, foto’s, video- en audio-opnamen, blogs, likes en postings (topicstarters en reacties).

Woordenlijst

Les 2 

Je online reputatie

Verstandig delen

Persoonsgegevens: alle gegevens waarmee je direct of indirect kunt bepalen wie iemand is. Bijvoorbeeld: je naam, adres, telefoonnummer, e-mailadres of BSN. Zelfs je IP-adres (van je smartphone of computer) kan persoonsgebonden zijn. Extra gevoelige persoonsgegevens heten ‘bijzondere persoonsgegevens’. Zoals: je geloof (religie), je land van herkomst, je seksuele geaard- heid en je medische gegevens. Denk altijd goed na voor je dit soort informatie – gewone persoons- gegevens en vooral bijzondere persoonsgegevens – online deelt.

Persoonlijke informatie: dingen die je voor jezelf (privé) wilt houden en ‘persoonsgegevens’ 

Privacy-instellingen: de plek (o.a. op socialmediaplatforms, en in apps) waar je kunt bepalen wat je met wie wilt delen.

Reputatie: alles wat anderen over jou denken. In principe wil je dat je reputatie positief of goed is.

Woordenlijst

Verstandig delen

Les 3

Openbaar of privé?

Thema 1

Verstandig

Bescherm je online privacy en reputatie (en die van anderen)

delen

Les 3

Openbaar of privé?

Verstandig delen

• Je verkent de grenzen tussen openbaar en privé: wanneer deel je iets en wanneer houd je het voor jezelf? 

• Je ontdekt dat het gaat om persoonlijke grenzen, en dat die voor iedereen anders kunnen zijn;

• Je beseft dat je rekening moet houden met de grenzen van anderen, en denkt na over hoe je dat kunt doen.

Lesdoelen

Verstandig delen

Scenario 1

In de appgroep van je klas heeft iemand een foto geplaatst van een pagina uit een dagboek. Het is niet duidelijk van wie het dagboek is, en nu gaat iedereen raden: wie herkent het handschrift?

Les 3 

Openbaar of privé?

Wat vind je daarvan? Maak het nog uit wat er precies te lezen is op die dagboekpagina? Hoezo?

Zou je er iets over durven te zeggen als dat in de appgroep van jouw klas gebeurt? Wanneer wel/niet en waarom?

Bespreek de onderstaande scenario’s klassikaal, in de aangegeven volgorde. Er zit een opbouw in: van simpel naar ingewikkeld. 

Klik hiervoor op de groene hotspots: van boven naar beneden en vervolgens de tweede rij van boven naar beneden (indien van toepassing)

Bij het eerste scenario zal er veel overeenstemming zijn (“zoiets doe je niet”, “dat mag niet”); in elk volgend scenario wordt het lastiger.

De keuzes worden dus steeds ingewikkelder, waardoor argumenteren gaandeweg belangrijker wordt. In het formuleren en beargumenteren van hun oordelen leren de leerlingen zichzelf te uiten. Voor iedereen moet duidelijk worden dat iemands persoonlijke grens belangrijk is.

Let op: ook als je niet goed uit kunt leggen waarom je iets niet wilt, zal een ander daar rekening mee moeten houden.

Verstandig delen

Scenario 2

Je bent verliefd op iemand, en je speurt het internet af naar informatie over diegene. Je ontdekt best veel: allerlei foto’s, maar ook informatie over familieleden en het werk van zijn of haar ouders. Ook kun je vinden welke sport hij of zij doet, wie zijn of haar vrienden zijn, en in welke buurt hij of zij woont.

Les 3 

Openbaar of privé?

Wat zou je ervan vinden als iemand jóu gaat natrekken, en van alles over je vindt?

Vroeger kon je iemand niet natrekken via internet, en leerde je gewoon iemand kennen door met hem of haar om te gaan en informatie via anderen te horen. Was dat beter of juist niet? Hoezo?

Maakt het nog uit wíe jou gaat natrekken?

Stel, je vindt iets wat je niet had willen weten. Hoe zou je daarmee omgaan? Zou je dan spijt hebben dat je gezocht hebt?

Zijn er dingen van jou online te vinden waarvan je hoopt dat niemand die vindt?

Zoek jij weleens op je eigen naam? Zo, ja wat vind je dan en klopt dit?

Bespreek de onderstaande scenario’s klassikaal, in de aangegeven volgorde. Er zit een opbouw in: van simpel naar ingewikkeld. 

Klik hiervoor op de groene hotspots: van boven naar beneden en vervolgens de tweede rij van boven naar beneden (indien van toepassing)

Bij het eerste scenario zal er veel overeenstemming zijn (“zoiets doe je niet”, “dat mag niet”); in elk volgend scenario wordt het lastiger.

De keuzes worden dus steeds ingewikkelder, waardoor argumenteren gaandeweg belangrijker wordt. In het formuleren en beargumenteren van hun oordelen leren de leerlingen zichzelf te uiten. Voor iedereen moet duidelijk worden dat iemands persoonlijke grens belangrijk is.

Let op: ook als je niet goed uit kunt leggen waarom je iets niet wilt, zal een ander daar rekening mee moeten houden.

Verstandig delen

Scenario 3

Een vriendin van school heeft jou in vertrouwen verteld dat haar vader heel ernstig ziek is. In de klas wordt er over haar geroddeld: er worden dingen gezegd over haar vader die niet waar zijn. Jij weet wel hoe het zit.

Les 3 

Openbaar of privé?

Wat doe je? Ga je vertellen wat er wél aan de hand is?

Of doe je helemaal niets? Waarom?

Of ga je iets anders doen? Zo ja, wat?

Bespreek de onderstaande scenario’s klassikaal, in de aangegeven volgorde. Er zit een opbouw in: van simpel naar ingewikkeld. 

Klik hiervoor op de groene hotspots: van boven naar beneden en vervolgens de tweede rij van boven naar beneden (indien van toepassing)

Bij het eerste scenario zal er veel overeenstemming zijn (“zoiets doe je niet”, “dat mag niet”); in elk volgend scenario wordt het lastiger.

De keuzes worden dus steeds ingewikkelder, waardoor argumenteren gaandeweg belangrijker wordt. In het formuleren en beargumenteren van hun oordelen leren de leerlingen zichzelf te uiten. Voor iedereen moet duidelijk worden dat iemands persoonlijke grens belangrijk is.

Let op: ook als je niet goed uit kunt leggen waarom je iets niet wilt, zal een ander daar rekening mee moeten houden.

Verstandig delen

Scenario 4 - deel 1

Je zit met een groepje vrienden in een voicechat tijdens het gamen. Ineens springt bij een van je vrienden de audio aan met een hard schreeuwende man. Het blijkt zijn vader te zijn, die hem de huid vol scheldt. Op gegeven moment schreeuwt je vriend ook hard en denk je zelfs klappen te horen. Iedereen in de chat is stil. 

Les 3 

Openbaar of privé?

Hoe voel jij je? Wat doe je op het moment zelf?

Ga je later hierover praten met je vriend?

Moet iemand dit melden bij een docent?

Bespreek de onderstaande scenario’s klassikaal, in de aangegeven volgorde. Er zit een opbouw in: van simpel naar ingewikkeld. 

Klik hiervoor op de groene hotspots: van boven naar beneden en vervolgens de tweede rij van boven naar beneden (indien van toepassing)

Bij het eerste scenario zal er veel overeenstemming zijn (“zoiets doe je niet”, “dat mag niet”); in elk volgend scenario wordt het lastiger.

De keuzes worden dus steeds ingewikkelder, waardoor argumenteren gaandeweg belangrijker wordt. In het formuleren en beargumenteren van hun oordelen leren de leerlingen zichzelf te uiten. Voor iedereen moet duidelijk worden dat iemands persoonlijke grens belangrijk is.

Let op: ook als je niet goed uit kunt leggen waarom je iets niet wilt, zal een ander daar rekening mee moeten houden.

Verstandig delen

Scenario 4 - deel 2

Een dag later merk je dat iemand anders uit de chat opnames heeft gemaakt en dat dit geluidsbestand nu door de school verspreid wordt. 

Les 3 

Openbaar of privé?

Heeft je vriend er recht op om dit te weten? Ga je het hem dus vertellen?

Ga je iets anders doen? Wat?

Bespreek de onderstaande scenario’s klassikaal, in de aangegeven volgorde. Er zit een opbouw in: van simpel naar ingewikkeld. 

Klik hiervoor op de groene hotspots: van boven naar beneden en vervolgens de tweede rij van boven naar beneden (indien van toepassing)

Bij het eerste scenario zal er veel overeenstemming zijn (“zoiets doe je niet”, “dat mag niet”); in elk volgend scenario wordt het lastiger.

De keuzes worden dus steeds ingewikkelder, waardoor argumenteren gaandeweg belangrijker wordt. In het formuleren en beargumenteren van hun oordelen leren de leerlingen zichzelf te uiten. Voor iedereen moet duidelijk worden dat iemands persoonlijke grens belangrijk is.

Let op: ook als je niet goed uit kunt leggen waarom je iets niet wilt, zal een ander daar rekening mee moeten houden.

Les 3

Openbaar of privé?

Verstandig delen

• Je hebt de grenzen verkend tussen openbaar en privé: wanneer deel je iets en wanneer houd je het voor jezelf?

• Je hebt ontdekt dat het gaat om persoonlijke grenzen, en dat die voor iedereen anders kunnen zijn. Je kunt er dus niet van uitgaan dat wat jij oké vindt, een ander ook prima vindt.

• Soms gaat het fout; dan ben je over iemands grens gegaan. Of iemand ging over jouw grens. 

• Probeer anderen te behandelen zoals je zelf behandeld wilt worden. Dat is nog altijd een goede richtlijn.

Samengevat

Vat samen wat dit gesprek heeft opgeleverd (zie: lesdoelen) en noem een of meer bijzondere momenten in

het gesprek nog even, waarbij u als docent de kern onder woorden brengt. 

Bijvoorbeeld: “En toen zei iemand:

‘X’ en daar was iedereen het over eens. Dat ging eigenlijk over een belangrijke waarde, die we dus blijkbaar delen, dat je elkaar behandelt zoals je zelf behandeld wil worden.” Of een conclusie: “Op dat moment ontdekten we dat je eigenlijk nooit zeker weet wat een ander wil, als je het niet eerst even vraagt.”