Somatiek en agressie binnen de GGZ

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Somatiek en psychiatrie

Bij vrijwel alle psychiatrische ziektebeelden zijn er naast psychologische en/of sociale problemen ook vaak lichamelijke ziekten of afwijkingen die ten grondslag liggen aan het psychiatrische ziektebeeld. Dit kunnen cognitieve stoornissen van blijvende of tijdelijke aard zijn.

Nog even over organisch-psychiatrische ziektebeelden

• Delier
• Dementie
• Huntington (veranderingen op in het gedrag, zoals gebrek aan zelfbeheersing, impulsstoornissen en ontremming (druk en onaangepast gedrag). Ook komen depressies, angst, achterdocht, dwanghandelingen en -gedachten voor)
• Korsakov (antegrade geheugen als het retrograde geheugen onherstelbaar verstoord)

Lichamelijke klachten gerelateerd aan de psyche

Somatoforme klachten

Lichamelijke klachten zonder aanwijsbare medische oorzaak, zoals hevige buikpijn als gevolg van spanning. Deze symptomen hebben echter vaak een diepere oorzaak en veel ernstiger beloop binnen de psychiatrie

 Münchhausensyndroom

(het voorwenden van een lichamelijke of andere psychische ziekte)

münchhausen-‘by-proxy’-syndroom

(vaak vergiftigingen (in kleine hoeveelheden) of opzettelijk veroorzaakte ongelukken) 

Conversiestoornis

(neurologische of motorische klachten)

Welke somatische klachten zou je kunnen zien bij een psychiatrisch ziektebeeld?

Agressie

Agressie is niet normaal, ook in de zorg niet!

Gevaarlijk voor zorgverleners en andere zorgvragers of voor zichzelf

Voorbeelden agressie

Wat is agressie

Verbaal

Non-verbaal

Afweersysteem

Communicatiemiddel

Oorzaak

• bij een machtsconflict

• in een situatie van machteloosheid

• bij een gevoel van angst

Fysiek ingrijpen

Wanneer?

• Een zorgvrager wil zichzelf iets aandoen, bijvoorbeeld: snijden, stoten, ophangen of iets in brand steken.

• Een zorgvrager wil een ander ernstig verwonden.

• Een zorgvrager wil ontsnappen, terwijl dat gevaarlijk is voor hem of voor anderen.

• Zorgvragers vechten met elkaar.

• Een zorgvrager valt een zorgverlener aan.

Verbale Vaardigheden

• conflicthantering: communicatie over het signaleren en reageren bij een conflict, bijvoorbeeld een collega inlichten over een zorgvrager die zich agressief gedraagt

• onderhandelingsvaardigheden: gesprekstechnieken waarbij je met de zorgvrager onderhandelt en hem keuzes biedt, bijvoorbeeld over wanneer hij weer rustig wordt

Fysieke Vaardigheden

• met zo min mogelijk kracht

• zonder pijnprikkels

• zonder opzettelijke beschadiging

• zelfverdedigingstechnieken: polsaanvallen, kledingaanvallen, aanvallen van voren en omklemming van voren

• toenaderings- en beheersingstechnieken: fysiek richting geven, vasthouden, staande fysieke fixatie, fysieke fixatie op de grond, fysieke fixatie op de grond met extra druk

Hoe zou je agressie kunnen voorkomen?