Les 2 De verdeelde planeet

• LOB
• MBO
• Studiejaar 2

Les 2 

Deel 1
De verdeelde planeet

De verdeelde planeet

Hoe kom je tot een beter begrip van jezelf en je Chimp

4 aspecten waarin jij en je Chimp verschillen

1. Manier van denken
   
2. Agenda’s
   
3. Manieren van handelen
   
4. Persoonlijkheden
   

Uitleg

2 manieren van denken

Chimp

* Trekt overhaaste conclusies

* Denkt zwart-wit

* Paranoïde

* Doemdenken

* Irrationeel

* Gevoelsmatig oordelen

Mens

* Op feiten gebaseerd

* Rationeel

* In samenhang en
   perspectief

* Grijstinten en
   afgewogen oordeel

Uitleg

Jij en je Chimp denken heel verschillend. In de loop van de dag ontvangen we voorduren informatie uit onze omgeving. De mens en de Chimp krijgen allebei deze informatie binnen en interpreteren die vervolgens.

De Chimp interpreteert deze informatie met behulp van gevoelens en indrukken. Als hij een idee heeft van wat er gebeurt, gebruikt hij emotioneel denken om alles op een rijtje te zetten en erachter te komen wat er gebeurt en een actieplan op te stellen.

De Mens zal de informatie interpreteren door naar feiten te zoeken en de waarheid te achterhalen. Als hij dat gedaan heeft, zal hij vervolgens alles op een logische manier op een rijtje zetten en gebruikmakend van logisch denken.

Dus wat je ook doet, er zijn altijd twee die interpreteren wat er aan de hand is en die een mening vormen over wat je vervolgens moet doen.

Soms zijn ze het met elkaar eens en is er geen probleem, maar vaak zijn ze het oneens.

Als jullie het niet eens zijn, is de Chimp de machtiste en krijgt hijd us de controle over je gedachten en acties.

Ben je er bewust van wat er gebeurt en heb je strategieën om ermee om te gaan, dan zul je de controle over je denken terug krijgen en kun je handelen op een logische manier.

Luister naar het volgende voorbeeld

Anne en Rachelle

Welke reactie kwam vanuit de chimp?

Welke reactie kwam vanuit de mens?

Agenda’s 

De agenda van de Chimp

* Instandhouding van de
   soort en zelf overleven

* Andere doelen die per
  Chimp verschillen

De Agenda van de Mens

* Eigen agenda

* Sociale agenda

* Andere doelen

Uitleg

Het doel en de agenda van de Chimp zijn overleven. De menselijke agenda draait om zelfontplooiing. Daarmee bedoelen we dat je de persoon wilt die je graag wilt zijn en dingen bereiken die je wilt bereiken. De mens zoekt vaak naar de betekenis van het leven.

Als we de verschillen tussen de agenda van de Chimp en de Mens onder de loep nemen zien we waarom de twee wezens behoorlijk vaak met elkaar in de clinch liggen.

De Chimp heeft er 2 en geeft de prioriteit aan het in stand houden van zijn soort en zelf overleven. Voor de Chimp is het belangrijk om voor een volgende generatie te zorgen. Hiervoor gebruikt hij zijn geslachtsdrift en andere driften, zoals macht, ouderinstinct, ego en seks, om dit voor elkaar te krijgen.

Geen enkele Chimp is hetzelfde dus elke Chimp heeft zijn eigen doelen die ervoor zorgen dat hij zelf overleefd. Voorbeelden zijn: het vinden van een partner, je eigen plek vinden, zoeken naar voedsel.

De Mens heeft ieder een eigen agenda. Menselijke wezens zijn heel verschillend in wat zij zien als hun levensdoel. De een leeft heel basic en de ander streeft naar zelfontplooiing en wil anderen graag helpen.

Mensen zijn van nature sociale wezens, uitzonderingen zijn er natuurlijk altijd. Een van de belangrijkste agenda’s van de Mens is een gemeenschap creëren waarin Mensen in harmonie en vrede kunnen leven. Dit zie je overal terug in je eigen omgeving. Het stellen van normen en waarden zijn gebaseerd op gelijkheid en kansen en zijn er om de Chimp in de mens onder controle te houden.

Ook bij de Mens zijn er per individu verschillen, maar de meeste hebben te maken met geluk en succes, de invulling hiervan verschilt per Mens.

Manieren van handelen

Uitleg Chimp

Uitleg Mens

Emotioneel denken

Instincten zijn een ingebouwde respons of reactie, meestal al vanaf de geboorte aanwezig, op een bepaalde prikkel en trigger. Zijn ervoor om te zorgen dat we overleven. Vechten, vluchten en verstijven

Driften is iets wat ons er toe zet om overeind te komen en uiteindelijk iets te doen dus bv je paniekmonster bij deadlines

Kwetsbare houding: in de jungle staat de chimp niet aan de top van de voedselketen dus zal hij altijd waakzaam moeten zijn: overal loeren de luipaarden. Dit helpt ook verklaren waarom de meeste innerlijke Chimps opgewonden raken als ze onzeker zijn of zich in een vreemde omgeving bevinden.

Lichaamstaal: de intuïtieve, vaak onbewuste uitdrukking van gevoelens of bedoelingen, en het vermogen die te interpreteren, is een vaardigheid die de Chimp bezit.

Logisch denken

Eerlijkheid: & integriteit zijn noodzakelijk wil een sameleving functioneren

Compassie: hoe de menselijke samenleving de meest kwestbare mensen behandeld onderscheidt ons van de meeste dierlijke samenlevingen

Geweten: zonder kennen we geen schuldig gevoel en kunnen we niet ontwikkelen.

Gezagstrouw: mensen accepteren dat ze verantwoordelijk en toerekeningsvatbaar zijn voor hun handelen, maar in verschillende mate. Je kunt de Chimp niet de schuld geven van al jouw problemen. Soms is het de Mens die rationeel besluit om de regels te overtreden en zijn geweten te sussen.

Zelfbeheersing: Echte chimpansee handelt impulsief en heeft geen emotionele controle. Mensen kunnen impulsen en emoties beheersen.

Een doel hebben: zonder doel mist de Mens richting en betekenis in zijn leven.

Resultaat en bevrediging: hier haalt de Mens voldoening uit.

Noem 2 momenten wanneer jij nu achteraf zegt 'hey dat was m'n chimp!'

Deel 2

Je chimp managen 

Wat ga je doen?

Manage je Chimp in 3 stappen!

Proces van 3 stappen

1. Herken wie de leiding heeft: de Mens of de Chimp

2. Begrijp de regels van hoe het brein werkt en accepteer ze

3. Manage je Chimp

Uitleg

Nu je een beetje begrijpt wie de twee verschillende wezens in je hoofd zijn en hoe ze functioneren, kun je ermee aan de slag. Je kunt beginnen met een proces van 3 stappen:

1. Herken wie de leiding heeft
2. Begrijp de regels van hoe het brein werkt en accepteer ze
3. Kalmeer en manage je Chimp om zo de beste resultaten voor jezelf te krijgen.

Wie heeft de leiding?

Gulden regel is: Zodra jij gevoelens, gedachten of gedragingen
                                  hebt die je niet wilt hebben en niet leuk vindt,
                                 dan wordt je gegijzeld door je Chimp

Bijvoorbeeld: wil ik deze gevoelens/gedachten hebben?

                             Ja -->                                       Nee -->

Voorbeelden

Uitleg

Lees voorbeelden voor van blz. 60

De eerst stap is om te herkennen wie controle heeft: de Chimp of de Mens. Je kunt jezelf daarvoor een simpele vraag stellen.

De gulden regel is: zodra jij gevoelens, gedachten of gedragingen hebt die je nietw ilt hebben en niet leuk vindt, dan wordt je gegijzeld door je Chimp.

Typische Chimp-zinnen:

Maar wat als? (is een favoriete manier van de Chimp om een vraag mee te beginnen)

Maar wat als het fout gaat?

…als ik het niet kan?

…als de wereld vergaat?

Maar ik voel me.. Of Maar ik voel me niet..

Maar ik voel me moe, dus ik doe het niet

Maar ik voel me niet gemotiveerd, en daarom kan ik er niet aan beginnen

Maar ik ben bang dat er rare dingen gebeuren

Belangrijk!

Bedenk dat de Chimps graag afgaan op hoe ze zich voelen  bij beslissingen over toekomstige acties. 

Terwijl Mensen eerder afgaan op wat er gedaan moet worden en ook hoe ze zich uiteindelijk zullen voelen, als ze terugkijken op wat ze met hun tijd hebben gedaan.

Dat zijn 2 heel verschillende benaderingen!!!

Uitleg

Noem een voorbeeld hoe een Chimp en de Mens kan reageren op de volgende situaties:

De vaatwasser moet uitgepakt worden

Hoe zou een chimp kunnen reageren als je moet leren voor een toets

Hoe zou een chimp kunnen reageren als je nog moet sporten na een lesdag?

Begrijp de regels van hoe het brein werkt en accepteer ze

De situatie komt binnen in je hersenen

Chimp besluit of er iets om zorgen over te maken.

 

Nee: dan naar de Mens

Ja? Chimp neemt eigen beslissingen

Uitleg

Samenwerking Chimp en Mens

• Positief
  Chimp beschermt ons met zijn instincten en driften. Verteld ons wanneer we moeten eten, slapen en hoe we om moeten gaan met gevaar.

• Negatief 
  Wanneer de Chimp een idee heeft die niet gepast is en wij het toelaten dat de Chimp ons beheerst.

Uitleg

De Mens en Chimp denken beiden in het hier en nu en interpreteren beide situaties terwijl ze zich voor doen. De Mens op een kalme en logische manier, de Chimp op een emotionele manier.

De Chimp en de Mens kunnen ook samenwerken. De Chimp kan ons met zijn instincten en driften beschermen en gezond houden (denk aan vechten vluchten bevriezen en aan voedsel komen). De Chimp kan ons vertellen wanneer we moeten eten en slapen en ons waarschuwen voor gevaar.

In principe draaien de meesten van ons de hele dag op emotie en daar is niets mis mee. Er is pas een probleem wanneer de Chimp ons een suggestie doet die niet gepast is en wij vervolgens toelaten dat de Chimp ons beheerst en we niet weten hoe we daar een einde aan moeten maken.

Maar HOE dan?

• Chimp is sneller
  
• Wilskracht is niet de juiste manier
    om je Chimp onder controle te krijgen.

Je hebt de KEUZE om een aanbod te accepteren of af te wijzen!

Uitleg

Het simpele antwoord is dat de Chimp machtiger is en sneller reageert dan de Mens. Een echte chimpansee is 5x zo sterk als een mens. Dit geldt ook voor je innerlijke Chimp. Daarom moet je leren je Chimp te managen als je de persoon wilt worden die je wilt zijn.

Het heeft geen zin om een Chimp met wilskracht onder controle te krijgen. Steve Peters noemt dit ‘armpje drukken met je Chimp’. Wilskracht werkt alleen wanneer de Chimp rustig is, onverschillig is of ermee instemt. Als de Chimp een andere agenda heeft, dan kun je je wilskracht vergeten. Je moet dus een andere manier leren om met de Chimp om te gaan.

Je emoties werken in de basis als volgt:

De Chimp interpreteert wat er gebeurt en reikt de Mens daarop een emotie en een suggestie aan hoe hij met de situatie om kan gaan. De Mens besluit vervolgens of hij het aanbod van de Chimp accepteert of verwerpt.

Als de Mens ermee instemt en het accepteert, is er geen probleem en handelen we naar onze emoties.

Als de Mens besluit om het aanbod af te wijzen, hebben we een probleem want de Chimp zal dan hoogstwaarschijnlijk in opstand komen en weigeren zich te gedragen.

Deel van het probleem is dat de meeste mensen zich niet realiseren dat de Chimp alleen maar met een aanbod komt en niet met een bevel. Je hoeft je emoties niet te volgen: je hebt een keuze.

Tijdens je dagelijkse routine is de Chimp dus voortdurend op zijn hoede voor gevaren en als hij zich bedreigd voelt of zich zorgen maakt weigert hij de controle over jouw denken op te geven. Hij werkt vanuit emotie om de situatie te hanteren. De Mens wil dit niet en daarmee is de strijd losgebarsten.

Ofwel jij of je Chimp zal de beslissingen nemen in je leven. Als je het met elkaar eens bent heerst er vrede, ben je het er niet mee eens dan zal de Chimp je aanvallen.

Manage je Chimp

1. Kalmeren
2. Managen 

Je Chimp  managen doe je in de volgende stappen:

Uitleg

Het verhaal van Merel

luister hier!

Hoe had Merel het kunnen doen, als ze haar Chimp kon managen?

3 manieren om je Chimp te kalmeren

Uitleg

Voorbeeld banaan als afleiding

Stoom afblazen: emotie of mening ventileren. Precies zeggen wat je denkt, hoe irrationeel dat ook is, en zolang het nodig is. Waar de Mens het mee eens is neem je mee, de rest (nonsens) laat je aan je voorbij gaan. Doe dit bijvoorbeeld thuis en niet in de ruimte waar anderen zijn.

 

Naar zijn doos sturen: eenmaal uitgeraasd, kan de Mens rustig kijken om de angsten en zorgen aan te pakken, door tegen hem te ‘praten’. Door feiten, de waarheid en logica kunnen we doorgaan met het kalmeren van de Chimp en proberen hem te overtuigen. De plek waar de Chimp zich veilig en prettig voelt.

Banaan geven: is niets meer dan afleiding of een beloning. Het is geen langdurige manier om met je Chimp om te gaan, maar het werkt op het moment. (noem voorbeeld uit boek blz. 85)

Ga naar OneNote

1. Ga naar Teams, algemeen en Class Notebook
   
2. Klik op je eigen naam, dan verschijnen er tabbladen en klik op 'Chimp paradox'
   
3. Maak 2. De verdeelde planeet