Inspirerend, verbindend en nieuwsgierig
Een leven lang leren

Tijdvak 6 vwo

6.1 Over zeeën en oceanen
1 / 37
next
Slide 1: Slide
GeschiedenisMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5,6

This lesson contains 37 slides, with interactive quizzes, text slides and 3 videos.

Items in this lesson

6.1 Over zeeën en oceanen

Slide 1 - Slide

kenmerkende aspecten
Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie

De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek

Slide 2 - Slide

De moedernegotie
* veel veeteelt, weinig graan in het westen van de Nederlanden
* Oostzeegebied graanleverancier
* moeder van alle handel
* stapelmarkt Amsterdam
            

Slide 3 - Slide

Waarom kon Amsterdam uitgroeien tot de belangrijkste handelsstad van Europa?

Slide 4 - Open question

de VOC
Winsten uit de moedernegotie werden geïnvesteerd in handelscompagnieën naar Azië (specerijen)
Problemen:  vreselijk duur
                           gevaarlijk
                           concurrentie zorgde voor hoge inkoopprijzen en 
                           lage verkoopprijzen
Oplossing: de oprichting van de VOC in 1602

Slide 5 - Slide

Verklaar waar het gezegde "dat is peperduur" vandaan komt

Slide 6 - Open question

De VOC kreeg van de Republiek het handelsmonopolie op Azië. Wat wordt daarmee bedoeld?

Slide 7 - Open question

de VOC en de WIC
* handelsmonopolie
* handelsovereenkomsten
* kaperbrieven

In 1621 werd de WIC opgericht voor de handel met West-Afrika en Amerika:
trans-Atlantische driehoekshandel 

Slide 8 - Slide

Slide 9 - Slide

Wat is "Kaapvaart"?
A
Hetzelfde als piraterij
B
Piraterij maar dan met toestemming van de Republiek
C
De tussenstop van VOC-schepen bij Kaap de Goede Hoop
D
De zeeroute langs Kaap Hoorn naar Indië

Slide 10 - Quiz

0

Slide 11 - Video

Jaloerse buurlanden
* Welvaart steeg enorm in de Republiek
* Act of Navigation 1651
* Mercantilisme in Frankrijk

Slide 12 - Slide

6.2  Om de macht

Slide 13 - Slide

kenmerkende aspecten
Het streven van vorsten naar absolute macht

De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek

Slide 14 - Slide

0

Slide 15 - Video

stadhouder en raadspensionaris
Stadhouder: opperbevel-
hebber van het Staatse 
leger
Raadspensionaris: woord-
voerder van gewest 
Holland (en dus machtig)

Slide 16 - Slide

Staatsgezinden 
Johan van Oldenbarnevelt
* vrede met Spanje
* beter voor de handel
1609 Twaalfjarig bestand
*gematigd calvinistisch 
* steden mochten zelf soldaten inhuren tegen boze oranjegezinden
Oranjegezinden 
Maurits van Oranje
* oorlog tegen Spanje
* verdienen: oorlogsproducten
1609 Twaalfjarig Bestand
* orthodox calvinistisch 
 * opperbevelhebber dus ondermijning gezag:
Van Oldenbarnevelt wordt veroordeeld voor landverraad

Slide 17 - Slide

0

Slide 18 - Video

Het bestuur van de hele Republiek was ...
A
De gewestelijke Staten
B
De stadhouder
C
De Staten-Generaal
D
De raadspensionaris

Slide 19 - Quiz

Wat hoort niet bij de raadspensionaris?
A
adviseur van de Staten Generaal
B
gewest Holland
C
legeraanvoerder
D
contacten onderhouden met buitenland

Slide 20 - Quiz

Vrede van Munster
Alle Europese staten (ook Spanje) erkennen de Republiek als een soevereine staat.
Na 1650 werd er geen nieuwe Stadhouder benoemd

Slide 21 - Slide

Wat bedoelen we met een soevereine staat?

Slide 22 - Open question

Waarom is er volgens jou na 1650 geen nieuwe stadhouder benoemd?

Slide 23 - Open question

Rampjaar 1672
* Afgunst bij Frankrijk en Engeland 
* Ze verklaren samen met de bisdommen Munster en Keulen de oorlog aan de Republiek in 1672
* De vloot van de Republiek olv Michiel De Ruyter behaalde overwinningen
* Het landleger was minder succesvol (geen stadhouder)

Slide 24 - Slide

* Raadspensionaris Johan de Witt kreeg de schuld (bezuinigd op het leger)
* Hij wordt samen met zijn broer Cornelis door een woedende menigte Oranjegezinden gelyncht en deels opgegeten....
* Willem III wordt tot stadhouder benoemd
* Oorlog voeren kost geld, de Gouden Eeuw was voorbij

Slide 25 - Slide

Sleep de naam naar de juiste persoon

Johan de Witt
(raads-pensionaris)

Hugo de Groot
(rechtsgeleerde)

Michiel de Ruyter
(zeeheld)

Willem III
van Oranje
(stadhouder)

Slide 26 - Drag question

Absolutisme in Frankrijk
Lodewijk XIV had de absolute macht in Frankrijk:
- centralisatie van het bestuur
- Staten Generaal werden niet meer opgeroepen
- Droit Divin
- één geloof (katholiek), Franse calvinisten (Hugenoten)          vluchtten naar de Republiek
- mercantilisme

Slide 27 - Slide

Glorious Revolution
* Magna Carta van 1215
* Koning Jacobus II katholiek, merendeel onderdanen      Anglicaans
* 1688 Stadhouder Willem III (getrouwd met dochter van Jacobus) valt Engeland binnen
* Constitutionele monarchie (Bill of Rights)

Slide 28 - Slide

6.3 Wetenschap en kunst

Slide 29 - Slide

kenmerkende aspecten
De wetenschappelijke revolutie

De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek

Slide 30 - Slide

Wetenschappelijke revolutie
16e eeuw: Copernicus (aarde draait om de zon)
17e eeuw: Galilei (bewijzen dat de aarde om de zon draait)
                      Antonie van Leeuwenhoek (microscoop, bacteriën)
                      Christiaan Huygens (slingeruurwerk)
 Uitnodiging  voor de Académie Royale des Sciences van Lodewijk XIV (de Zonnekoning)
 Wetenschappelijk Revolutie!

Slide 31 - Slide

Filosofen
Hugo de Groot
-  Jurist, 15 jaar
- De Jure Belli ac Pacis (basis voor modern volkenrecht)
- humaniteit gaat voor soevereiniteit
Baruch Spinoza
- democratie, tolerantie en vrijheid
- God is natuur

Slide 32 - Slide

Waarom wilde Lodewijk XIV een groot instituut oprichten met wetenschappers en kunstenaars?

Slide 33 - Open question

Burgerkunst

Slide 34 - Slide

Slide 35 - Slide

Slide 36 - Slide

Schilders hadden veel werk in de Gouden eeuw. Hoe kwam dat?

Slide 37 - Open question