Sociaal gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 1

JIT-Sociaal gedrag

De definitie van sociaal gedrag

Sociaal gedrag is gedrag waarbij je rekening houdt met andere leden van een groep van dezelfde soort.

De wolf ziet er misschien asociaal uit maar hij beschermt zijn prooi. Bovenin de rangorde moet hij zijn plek bevechten en als hij inderdaad bovenaan de rangorde staat, accepteren zijn roedelgenoten deze waarschuwing en mag hij eerst eten. 

Dus ook sociaal gedrag, communicatie met soortgenoten, rangorde, respect

Welke voorbeelden kun je noemen van sociaal gedrag?

Voorbeelden van sociaal gedrag

• Luisteren naar elkaar
• Elkaar laten uitspreken
• In een discussie rustig blijven praten
• Iemand helpen als iemand dat vraagt en jij dat kunt
• Tijdens sporten een tegenstander niet neerhalen/omduwen
• Je bij de beslissing van je groep kunnen neerleggen ......

En dit, is dit ook sociaal gedrag?

Liegen tegen je ouders

Je grens aangeven

Iemand onderuit schoppen

Een klasgenoot uitlachen

Boos worden

Heel dicht bij iemand staan tijdens een gesprek

Er is verschil tussen sociaal gewenst en sociaal ongewenst gedrag. Maar het is allemaal sociaal gedrag. Wat gewenst of ongewenst is, is cultureel bepaald.

Gewenst?

Je kunt een onderscheid maken in sociaal gedrag;

 

Gewenst, en ongewenst gedrag. 

Beide is sociaal gedrag maar...

wat gewenst of ongewenst is, is cultureel bepaald. 

Is de grote of de kleine hond dominant?

Hoe zie je dat de grote hond onderdanig is?

Hoe, van wie, wanneer heb jij sociaal gedrag geleerd?

1. liefdevolle aandacht van de ouder(s) / verzorger(s)
2. sociaal gedrag te zien van anderen en het daarna te oefenen. Zo kun je het later toepassen
3. te spelen met 'soortgenoten' (bijv. als peuter met andere kinderen spelen)
4. doordat je bijv. als je gezoogd wordt (borstvoeding krijgt), aandacht krijgt

Soorten en doelen

Hoofdsoorten: 

Aangeleerd en erfelijkgedrag

Soorten gedrag: 

Speelgedrag

Eetgedrag

Vechtgedrag

Paargedrag (voortplantingsgedrag) 

Dreiggedrag

Verzorgingsgedrag

Interessant om aan te halen is het verhaal van Jur Deitmers (podcast: de jongen zonder gisteren) die door hersenontsteking zijn geheugen van de eerste 21 jaar van zijn leven kwijt is. Niet alleen kende hij niemand meer uit zijn omgeving maar ook moest hij handelingen en geschiedenis opnieuw leren. Zijn taal was nog wel in tact maar vooral letterlijk. De sociale betekenis die met taal samenhang was hij kwijt. 

De sociale regels moest hij weer helemaal opnieuw aanleren en zijn gedrag maakte mensen vaak ongemakkelijk omdat het inging tegen de sociaal-culturele norm. 

Herkennen

Op de volgende pagina's zie je telkens een uitdrukking. 

Herken jij wat deze uitdrukking je wil zeggen?

Kies uit: 

walging, boosheid, angst, verdriet, geluk, verrassing en haat

1. verrassing

2. woede

3. vrees

4. plezier

5. verdriet

6. afschuw

7. minachting

Rangorde

Kun je voorbeelden noemen van rangorde gedrag bij mensen?

Verdriet

Afschuw

Welke andere norm is voor jou belangrijk?
(welke waarde hoort erbij?)

Plusopdracht

Extra opdracht:

Geef informatie over een door jou gekozen dier:

- leeft het dier solitair? is het een een sociaal dier? Leguit!

- vertoont het territoriumgedrag? Hoe dan?

- hoe verdedigt het dier het territorium?

- Hoe en wanneer is het dier dominant of onderdanig?

Presentatie : film - fotocollage - prezi .... etc. overleg!).

Intro

In het introfilmpje zag je een voorbeeld van sociaal gedrag en tevens een voorbeeld van leergedrag, namelijk conditioneren.

Leergedragingen komen terug in Nectar 1.3 en 1.4

Over sociaal gedrag gaat Nectar 1.1

Ritueel gedrag

* tussen soortgenoten

* signalen en daaropvolgend gedrag in min of meer vaste        volgorde

* b.v. baltsgedrag (voortplantingsgedrag) of begroetingsgedrag. 

Geef eens een voorbeeld van een ritueel gedrag bij je vriendengroep.

Communicatie

Door het uitwisselen van signalen kunnen individuen binnen 1 soort met elkaar communiceren. Soortgenoten begrijpen elkaars signalen.

* signalen zijn prikkels waarmee dieren en mensen het gedrag van soortgenoten willen beïnvloeden

* "taal"

Weet jij welk signaal er wordt gegeven?