Les 4: Werkwoorden - HWW of ZWW

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Werkwoorden

ZWW of HWW

werkwoorden / de persoonsvorm

• Weet je nog wat werkwoorden zijn?
• Wat is de persoonsvorm ook al weer?
• Wat hebben deze twee met elkaar te maken?

hele werkwoord en persoonsvorm - filmpje

Meerdere werkwoorden in één zin ...

In een zin kunnen meerdere werkwoorden staan, denk maar aan de persoonsvorm en het voltooid deelwoord

• "Ik heb vannacht goed geslapen"

Nu gaan we kijken welk werkwoord het belangrijkst is.

Dit werkwoord noemen we 'het zelfstandigwerkwoord' > ZWW

De andere werkwoorden noemen we 'hulpwerkwoorden' > HWW

Meerdere werkwoorden in één zin ...

Eén van de werkwoorden is het belangrijkst. 

Dit werkwoord noemen we het 'zelfstandig werkwoord' (zww).

De andere werkwoorden noemen we 'hulpwerkwoorden' (hww).

Zelfstandig werkwoord

• Het belangrijkste werkwoord in de zin, die aangeeft wat de handeling, de toestand of het proces is, is het zelfstandig werkwoord. 

• Het zelfstandige werkwoord kan, in tegenstelling tot het hulpwerkwoord, zelfstandig (zonder toevoeging van een ander werkwoord) in een zin voorkomen.

Voorbeeld

Ik zou dat anders doen.

Ik koop een auto.

Ieder werkwoord kent verschillende vormen, afhankelijk van: 

• de tijd, persoon en getal van de zin.

Het werkwoord kopen: koop, kopen, kocht, kochten, gekocht

In iedere vorm noem je het nog steeds een werkwoord.

• Doen is hier een zelfstandig werkwoord, omdat je ook zou kunnen zeggen: Ik doe dat anders. 
• Doen is het belangrijkste werkwoord in deze zin, het geeft de handeling aan. 
• Zou (zullen) is dus een hulpwerkwoord.

• koop is hier een zelfstandig werkwoord.

• Het heeft geen ondersteuning van een ander werkwoord nodig.

Let op!

Werkwoorden kunnen een zelfstandig werkwoord of een hulpwerkwoord zijn:

Ik heb een tomaat.

Heb is een zelfstandig werkwoord, het heeft geen ander werkwoord  nodig, het geeft de toestand aan, namelijk dat je de tomaat hebt.

Ik heb een tomaat gegeten

Heb is een hulpwerkwoord, want gegeten is het zelfstandige werkwoord (eten). 

Je kan namelijk ook zeggen: ik eet een tomaat, en dan heb je het werkwoord 'heb' (hebben) helemaal niet nodig. Heb is dus in deze zin een hulpwerkwoord.

In onze straat heeft vroeger een molen gestaan.

1. zww = heeft
2. zww = gestaan
3. hww = heeft
4. hww = gestaan

Wat zou je voor je verjaardag willen krijgen?

1. zou = zww willen = hww krijgen = hww
2. zou = hww willen = zww krijgen = hww
3. zou = hww willen = hww krijgen = zww

Wie zou dat gezegd kunnen hebben?

1. zou = zww gezegd = hww hebben= hww
2. zou = hww gezegd = zww hebben= hww
3. zou = hww gezegd = hww hebben= zww

Waar zou mijn agenda liggen?

zww?

Op TMF heb ik een gaaf nummer gehoord.

hww?

Let goed op naar welk type werkwoord gevraagd wordt!

Wat is het zelfstandig werkwoord?

Walter heeft een liefdesbrief geschreven.

Ik zal morgen gaan.

1. zal = zww
2. zal = hww

Mijn zus heeft kilometers gelopen

1. gelopen = zww
2. gelopen = hww

Wat is hier het hulpwerkwoord?

Je wordt door hen bedrogen

Welk woord is hier een zelfstandig werkwoord?

Piet is naar de stad geweest.

Welk woord is hier hulpwerkwoord?

Ik was nog nooit eerder van het dak gevallen

1. was
2. gevallen
3. eerder

Hoeveel hulpwerwoorden staan er in deze zin?

Dat zou nooit mogen hebben kunnen gebeuren!

Ik begrijp het verschil
tussen een hww en een zww

😒🙁😐🙂😃

Huiswerk

In Starttaal Online oefen je bij 'Woordsoorten' het werkwoord. Hier moet je onderscheid kunnen maken tussen een hulpwerkwoord en zelfstandig werkwoord.