verteringssappen

• Verpleging en verzorging
• Middelbare school
• MBO
• Beroepsopleiding
• vmbo t
• Leerjaar 4
• Studiejaar 2

Verteringssap

Speeksel => verteert zetmeel

                     => remt bacteriegroei

                     => zorgt dat je voedsel makkelijk doorslikt

Maagsap => verteert eiwit

                     => doodt bacteriën

Darmsap => verteert koolhydraat, eiwit, vet

Alvleessap => verteert koolhydraat, eiwit vet

let op: 

gal is geen verteringssap: het verteert niet:

Gal EMULGEERT vetten

Speeksel

Speeksel wordt gemaakt in de speekselklieren.

Speeksel verteert maar 1 voedingsstof:  ZETMEEL

Andere functies van speeksel:

• remt bacterie groei
• maakt slikken makkelijker

Wat is zetmeel?

zetmeel is een voedingsstof die komt in sommige voedingsmiddelen voor

Zetmeel is "opgeslagen glucose" in de plant.

Zetmeel komt veel voor in:

brood, rijst, pasta

zetmeel

vertering

Zetmeel aantonen in voedingsmiddelen

Je kunt met een indicator zetmeel aantonen in voedingsmiddelen. De indicator voor zetmeel is joodoplossing. Als er zetmeel in een voedingsmiddel aanwezig is, kleurt de joodoplossing paars-blauw.

Jodium is de indicator van zetmeel

Hoe kan zetmeel in voedingsmiddelen worden aangetoond?

1. Met water dat groen kleurt
2. Met azijnzuur dat rood kleurt
3. Met joodoplossing die paars-blauw kleurt
4. Met alcohol dat geel kleurt

Welke voedingsmiddelen bevatten vaak zetmeel?

1. Brood, rijst, pasta
2. Vlees, vis, eieren
3. Groenten, fruit, zuivelproducten
4. Noten, zaden, peulvruchten

Wat is de functie van speeksel bij de vertering?

1. Doden van bacteriën, aantonen van zetmeel
2. Verteren van koolhydraten, maken van voedsel makkelijker te slikken
3. Verteren van zetmeel, remmen van bacteriegroei
4. Verteren van eiwitten, emulgeren van vetten

Zetmeel aantonen

Indicator	Jodium
Kleur aanwezig zetmeel	Blauw zwart
Kleur afwezig zetmeel	Geel bruin

Maagsap

Maagsap wordt gemaakt in de maag.

Maagsap verteert alleen EIWIT

Andere functies van maagsap:

Het doodt bacteriën en virussen

Alvleessap

Alvleessap wordt gemaakt in de alvleesklier.

Alvleessap verteert EIWIT, VET EN KOOLHYDRATEN

Alvleessap komt in het begin van

de twaalfvingerige darm bij het 

voedsle

Alvleessap

Alvleessap wordt gemaakt in de alvleesklier.

Alvleessap verteert EIWIT, VET EN KOOLHYDRATEN

Alvleessap komt in het begin van

de twaalfvingerige darm bij het 

voedsel

Darmsap

Darmsap wordt gemaakt in de twaalfvingerige darm (=het begin van de dunne darm).

Darmsap verteert EIWIT, VET 

EN KOOLHYDRATEN 

Darmsap komt in de twaalfvingerige 

darm bij het voedsel

Gal (IS GEEN VERTERINGSSAP!

Gal is geen verteringssap, maar is wel belangrijk voor de vertering.

gal emulgeert vetten =>  zorgt ervoor dat vet en water kunnen mengen.

Hierdoor kunnen de verteringssappen makkelijker bij het vet

Gal wordt gemaakt in de LEVER

Gal wordt opgeslagen (bewaard) in de GALBLAAS

Waar wordt gal gemaakt en opgeslagen?

1. Darmen, nieren
2. Lever, galblaas
3. Alvleesklier, maag

Wat is de rol van gal in de spijsvertering?

1. Emulgeren van vetten
2. Mengen van vet en water
3. Opnemen van voedingsstoffen
4. Verteren van eiwitten

Welke stoffen verteert darmsap?

1. Vitaminen, mineralen
2. Eiwitten, vetten en koolhydraten
3. Vezels, water

Waar wordt alvleessap gemaakt en wat verteert het?

1. Maag, eiwitten
2. Lever, vetten
3. Alvleesklier, eiwitten, vetten en koolhydraten

Wat is de functie van maagsap?

1. Verteren van eiwitten
2. Opnemen van voedingsstoffen
3. Doden van bacteriën en virussen
4. Verteren van koolhydraten

Gal maakt van grote vetdruppels kleine vetdruppeltjes.

Die kleine vetdruppeltjes kunnen door bijv. het alveessap  verteerd worden. Daarna kan het verteringsproduct van het 

vet opgenomen worden in het bloed.

LET OP: VET VERTEERT DUS NIET EN GAL IS DUS GEEN VERTERINGSSAP!!!

De lever produceert gal. De gal wordt in de galblaas opgeslagen (bewaard). 

Als er vet verteerd moet worden, komt er gal vanuit de galblaas bij de voedselbrij waar vet in zit. 

Enkele beweringen over gal:

1) Gal bevat enzymen voor de vetvertering

2) Gal verdeelt grote vetdruppeltjes in kleinere vetdruppeltjes

3) Gal wordt gemaakt in de lever

Welke beweringen is/zijn juist?

1

2

3

Maagsap

Gal

Speeksel

Alvleessap

Zetmeel verteren

Koolhydraten, eiwitten, vetten verteren

Vetten emulgeren

Alleen eiwitten verteren

emulgeren is...

1. het afbreken van vetten
2. het verdelen van vetdruppels in kleine druppeltjes
3. het afgeven van gal aan de twaalfvingerige darm
4. het mengen van vetten met verteringssap

De lever maakt gal. Wat is de functie van gal?

1. Gal is een hulpstof voor de vertering van koolhydraten.
2. Gal bevat een enzym voor de vertering van vetten.
3. Gal is een hulpstof voor de vertering van vetten.
4. Gal bevat een enzym voor de vertering van eiwitten.

12-vingerige darm

Dunne darm

Dikke darm

Gal

Alvleessap

Darmsap

Opname water

Gal verteert niet.

Koolhydraten en eiwitten

Vetten

In welk van deze sappen zitten enzymen om Eiwitten te verteren ?

Verteert eiwitten

Verteert geen eiwitten

Geen verteringssap

Maagsap

Darmsap

Speeksel

Alvleessap

Gal

Waar wordt gal gemaakt? En waar wordt gal opgeslagen?

1. Gemaakt: galblaas, opgeslagen: lever
2. Gemaakt: maag, opgeslagen: galblaas
3. Gemaakt: darmen, opgeslagen: galblaas
4. gemaakt: lever, opgeslagen: galblaas

Hieronder staan vloeistoffen genoemd, die vetten emulgeren en/of verteren.

Welke vloeistof emulgeert vetten? En welke vloeistof verteert vetten?

1. vetten worden geëmulgeerd door alvleessap vetten worden verteerd door darmsap
2. vetten worden geëmulgeerd door gal vetten worden verteerd door alvleessap
3. vetten worden geëmulgeerd door gal vetten worden verteerd door maagsap
4. vetten worden geëmulgeerd door maagsap vetten worden verteerd door alvleessap

Lever

A

Verbinding tussen de lever en de galblaas naar de twaalfvingerige darm.

B

Maag

In de maag wordt eiwit verteerd.

C

Alvleesklier. De Alvleesklier maakt Alvleeskliersap.

Alvleeskliersap verteert vet, eiwit en koolhydraten.

D

Verbinding van de alvleesklier naar de twaalfvingerige darm

Verbinding van de galblaas naar de twaalfvingerige darm

D

Dunne darm. Het eerste deel (waar de maaginhoud in komt heet de twaalfvingerige darm)

F

Galbuis

H

Galblaas: 

Opslagplaats van gal

G

Wat doet gal?

Leer de onderdelen

Gal emulgeert vetten: Maakt van grote vetbollen kleine vetbolletjes

G

TIP: Maak een mindmap:

Lever - Alvleesklier - Galblaas

Maak ook een mindmap over de maag. Gebruik daarvoor de volgende slides.

Lever

A

Verbinding tussen de lever en de galblaas naar de twaalfvingerige darm.

B

Maag

In de maag wordt eiwit verteerd.

C

Alvleesklier. De Alvleesklier maakt Alvleeskliersap.

Alvleeskliersap verteert vet, eiwit en koolhydraten.

D

Verbinding van de alvleesklier naar de twaalfvingerige darm

Verbinding van de galblaas naar de twaalfvingerige darm

D

Dunne darm. Het eerste deel (waar de maaginhoud in komt heet de twaalfvingerige darm)

F

Galbuis

H

Galblaas: 

Opslagplaats van gal

G

Wat doet gal?

Leer de onderdelen

Gal emulgeert vetten: Maakt van grote vetbollen kleine vetbolletjes

G

TIP: Maak een mindmap:

Lever - Alvleesklier - Galblaas

Maak ook een mindmap over de maag. Gebruik daarvoor de volgende slides.

Long: opname zuurstof

afgifte: koolstofdioxide

2

Hart: Bloed wordt rond gepompt.

Bloed neemt verteringsproducten op

3

Lever: produceert gal

Gal emulgeert vet zodat de verteringssappen vet kunnen 'afbreken'.

Gal wordt opgeslagen in de galblaas

4

Vertering van

Maagsap verteert een deel van het voedsel (Eiwitten)

Slaat voedsel tijdelijk op. Maagportier = kringspier die open en dicht gaat.

5

Dikke darm:

Onttrekt water aan onverteerbare voedselresten

Water gaat terug naar het bloed

6

Vertering van

darmsappen verteren deel voedsel

hier neemt het bloed verteringsproducten op

Bloedvaten liggen in de darmvlokken

Groot oppervlak door darmplooien en darmvlokken

7

Slokdarm: verplaatst voedelbrij van de keelholte naar de maag

8

Milt (niet leren)

9

Opstroomleerlingen:

Nier: Filtert afvalstoffen uit je bloed die samen met water je urine vormen

Berekent of je lichaam vocht nodig heeft

Samen met het beenmerg belangrijk voor de aanmaak van rode bloedcellen

10

Urineblaas: Opslagplaats voor urine.

Daarom hoef je niet 'elke minuut' naar de wc.

6

Start koolhydraatvertering

In de mond, door het speeksel

1

Vertel wat er waar gebeurt tijdens de vertering! 

Wat is de functie van speeksel?

1. Verteren van zetmeel en afremmen van bacteriën.
2. Bacteriën en ziekteverwekkers doden
3. Geeft smaak aan het eten
4. Verteren van eiwitten

1. Gal wordt gemaakt in de galblaas
2. Gal emulgeert vet, het maakt dat vet uit kleinere
bolletjes gaat bestaan

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1 waar 2 nietwaar
4. 1 nietwaar 2 waar

Wat is de functie van gal

Sleep naar de juiste plek

koolhydraten

eiwitten

koolhydraten

eiwitten

vetten

koolhydraten

eiwitten