wondzorg

• Verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

     Wondzorg 

 

wond

Wond is een verbreking van de continuïiteit van weefsel, veroorzaakt door een trauma of een pathologische aandoening.

Bron: WCS (Woundcare Consultant Society)

WCS= internationale vereniging van deskundigen die zich bezig houden met wondbehandeling

Bouw huidlagen

Een

wond is een verbreking van de continuïteit van weefsel veroorzaakt door een

trauma of pathologische aandoening.

oorzaken van wonden

• Mechanisch 🡪 geweld van buitenaf 🡪 2 vormen
  
• Mechanisch scherp geweld: mes-, schotwond, insectenbeet
  
• Mechanisch stomp geweld: haematoom, contusie, luxatie
  
• Chemisch 🡪 zoutzuur, ammoniak, Cytostatica
  
• Thermisch 🡪 verbranding, bevriezing
  
• Elektrisch 🡪 stroom, bliksem
  
• Straling 🡪 zon, bestraling
  
• Circulatiestoornis 🡪 Ulcus cruris, decubitus
  
• Oncologisch 🡪 melanoom

Een mechanische wond is veroorzaakt door:

1. Elektriciteit
2. Straling
3. Chemische stoffen
4. Fysiek trauma

Bij een brandwond moet je eerst:

1. 10-15min spoelen met koud water
2. 10-15min spoelen met lauw water
3. 10-15 min spoelen met warm water
4. Spoelen?

Rode wond

• Een rode wond bestaat uit granulatieweefsel en bevindt zich in de regeneratiefase. 
• In deze fase wordt weefsel dat verloren is gegaan, vervangen door nieuw weefsel (epithelialisatie). 
• Granulatieweefsel is vaatrijk en korrelig bindweefsel dat zich vormt op de bodem van een wond. Deze bodem is gezond.

kenmerk rode wonden

• Granulatieweefsel: rood van kleur, korrelig
  
• Productie wondvocht: enzymen, groeifactoren, eiwitten en witte bloedlichaampjes 🡪 zorgen voor goed wondgenezing
  
• Diepe en oppervlakkige rode wonden genezen het best als in het wondgebied sprake is van een vochtig milieu
  
• Verbandmaterialen gebruiken die een vochtig milieu bevorderen en besmetting/infectie tegen gaan
  

Een rode wond is een wond in de rijpingsfase

1. Juist
2. Onjuist

Een rode wond is een wond in de regeneratiefase >> er wordt nieuw weefsel gevormd en de wond sluit zich.

Wat moet je NIET doen bij het verzorgen van een rode wond

1. Wondbodem vochtig houden
2. Wondbodem reinigen
3. Wondbodem beschermen tegen beschadigingen
4. Zorgen dat het verband niet vastkleeft

In principe hoef je de wondbodem van een rode wond niet te reinigen >> het granulatieweefsel op de wondbodem van een rode wond is een gezonde bodem die je niet wilt "verstoren".

• Een gele wond bevindt zich in de reactiefase. 
• Het lichaam reageert op de wond door te starten met stolling, vaatvernauwing en afsluiting van de wond. Dit ziet eruit als een gelig beslag op de wond. 
• Vaak wordt ook exsudaat (wondvocht) gevormd, bestaande uit celresten en samengeklonterde eiwitten.

Gele wond

kenmerken gele wond

• Kleur wordt veroorzaakt door infectie
  
• Gele product bestaat uit: weefselafval, pus en wondvocht
• Dit dient verdwenen te zijn voordat wondgenezing kan plaatsvinden
  
• Bij wondzorg, zorgen voor juiste vochtgehalte 🡪 te veel wondvocht absorberen, wond niet uitdrogen
  

Zwarte wond

• Een zwarte wond duidt vaak op afgestorven (necrotisch) weefsel. De wond kan niet genezen zolang dit weefsel aanwezig is en dit weefsel is een voedingsbodem voor micro-organismen.
• Als het zwarte weefsel loslaat aan de randen of als er tekenen van infectie zijn (roodheid om de wond, koorts of een onaangename geur), dan moet het weefsel chirurgisch worden verwijderd.

kenmerken zwarte wond

• Dood weefsel 🡪 necrotisch weefsel
  
• Onvoldoende doorbloeding:
  
• Langdurige druk op bepaalde plek
  
• Afgescheurde bloedvaten
  
• Vernauwing van bloedvaten 🡪 arteriosclerose
  
• Dode weefsel is goede voedingsbodem voor bacteriën
  
• Behandeling: necrotisch weefsel uit wond verwijderen
  

Indeling zwarte wonden:

Zwarte of vervloeide necrose

Harde necrose zonder ontstekingsverschijnselen

Harde necrose met ontstekingsverschijnselen

Zwarte wond

Een zwarte wond dankt zijn kleur aan het afgestorven weefsel (necrose/débris) waar de wond uit bestaat. Dit weefsel is een voedingsbodem voor bacteriën. De kleur kan ook bruin-grijs-gelig zijn. Er zijn twee vormen van necrose: harde necrose (korst) en natte necrose.

 

zwarte wond

Ulcus cruris

Open been

• een wond aan het onderbeen. 
• Een ulcus cruris kan meerdere oorzaken hebben.  
• Vaatstoornis 

Normale wondgenezing/ primaire wondgenezing

• Bloeden 🡪 wond schoonspoelen
  
• Bloed in contact met buitenlucht 🡪 stollingsproces 🡪 korstje
  
• Korst natuurlijke bescherming
  
• Wondgenezing voltooid 🡪 korst valt eraf

Geen normale wondgenezing/ secundaire wondgenezing

• Grote wonden
  
• Diep en onregelmatig
  
• Veel vuil bevat
  
• Slechte doorbloeding
  
• Complexe wonden, deze hebben een secundaire genezing 🡪 fasering
  

Decubituswonden

Wondclassificatiesystemen

Wordt gebruikt om structuur aan te brengen in een wondbehandeling.

• TIME model
• WCS model

Time model

• Er wordt naar factoren gekeken die een rol spelen bij het genezingsproces van een wond
• Kan gebruikt worden bij het diagnosticeren van een wond en bepalen en evalueren van een wondbehandeling.

TIME

T = Tissue, weefsel Wat is de kleur?

I = Infectie ; is er sprake van een infectie?

M = Moisture = vocht; produceert de wond veel vocht?

E = Edge = wondranden ; wat is de toestand van de rand?

Met als doel: het creëren van een  gezonde wond, zonder dood weefsel en ziekteverwekkende bacteriën, met weinig wondvocht en een goede doorbloeding.

factoren die wond genezing beïnvloeden

• Leeftijd
• Voedingsstatus
• Roken
• Oxygenatie
• Medicatie
• Stress
• Immunisatie
• Chronische ziekten

Waar staat de afkorting TIME voor?

1. Time Infection Moisture Edge
2. Tissue Infection Measurable Edge
3. Tissue Infection Moisture Edge
4. Tissue Infection Moisture Egg

WCS: Woundcare Consultant Society

Is een hulpmiddel bij het bepalen van het doel van de lokale wondbehandeling en van het juiste wondbehandelingsproduct.

* Kleur van de wond

*Mate van wondvocht

*Aanwezigheid van infecties

*Aspecten van de wondrand

WCS - classificatiemodel

Welke kleur volgens WCS heeft een granulerende wond?

1. zwart
2. geel
3. rood

Primaire wondgenezing

Secundaire wondgenezing

Niet schone wond

Schone wond

Aandachtspunten

rekening te houden met psychische factoren van de zorgvrager

aseptisch te werken

te letten op de voeding- en vochttoediening

te letten op factoren die mogelijk de wondgenezing belemmeren (denk bijvoorbeeld aan druk, houding en leefstijl)

goed te rapporteren over de wondobservatie en wondbehandeling

Aandachtspunten

doelgroep

schaamte

angst

onzekerheid

Disciplines

• de naasten die een deel van de wondverzorging op zich nemen
  
• de huisarts, de chirurg en/of de revalidatiearts
  
• de fysiotherapeut voor begeleiding bij passief en actief bewegen
  
• de gipsverbandmeester en de orthopedisch instrumentenmaker die adviseren en behandelen, en hulpmiddelen geven om wonden te ondersteunen
  
• de wondverpleegkundige
  
• de diëtist die advies geeft over verbetering van de voeding

Rapportage

• het type wond en hoe deze is ontstaan/ welke behandeling de arts heeft voorgeschreven
• gegevens over factoren die van invloed zijn op wondgenezing, zoals:
  
• - de conditie van de zorgvrager - zijn voedingstoestand - zijn leeftijd - de mate van bloedverlies
• - informatie over de vitale functies en de lichaamstemperatuur - pijnklachten
• de reactie van de zorgvrager op de wondverzorging/ gegevens over de wond zelf: grootte, diepte, kleur, geur, aanwezigheid en samenstelling van wondvocht
• gegevens over vooruitgang of verslechtering van de wond

Regels en voorschriften

protocollen   /  informeren/Wondbehandelplan

ergonomische werken

kosten besparend

milieubewust

rechten en plichten

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Regeneratiefase: nieuwe bloedvaatjes 

en dun laagje huid gevormd

Rijpingsfase: vorming litteken

Reactiefase: voorkomen van uitbreiding, bloedstelping

Vochtletsel of decubitus?

1. Vochtletsel
2. Decubitus

Vochtletsel of decubitus?

1. Vochtletsel
2. Decubitus

Vochtletsel of decubitus?

1. Vochtletsel
2. Decubitus

Vochtletsel of decubitus?

1. Vochtletsel
2. Decubitus
3. Beide

opdracht  voor thuis

uit zorgpad, 

wondzorg verpleegtechnische vaardigheden

6.6 / 6.7

6.8 / 6.9

bestuderen