M3 H3 Lezen: verbanden en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

GIDS NEDERLANDS

INFORMATIE VOOR LESSEN NEDERLANDS

DOEL

VERBANDEN EN SIGNAALWOORDEN

- je kunt met behulp van signaalwoorden opsommingen, tegenstellingen en voorbeelden in een tekst herkennen en begrijpen

Bekijk de advertentie

Wat is het
belangrijkste doel
van deze advertentie?

1. adviseren
2. overtuigen
3. tot handelen aansporen
4. waarschuwen

Voor wie is
deze advertentie
vooral bedoeld?

Wat wordt er onder in de advertentie opgesomd?

Hoe kun je aan tickets komen?

Op de site www.neonwhite.nl staan gestelde vragen met antwoorden. Je gaat er een paar bekijken.

In dit antwoord staat een opsomming. Hoe herken je de opsomming?

Wat wordt er opgesomd?

De deuren gaan open om 19:30 en sluiten vervolgens weer om 21:30.
Aan welk woord geeft het signaal dat de deur eerst open gaat en daarna sluit?

In de tekst staan voorbeelden van manieren waarbij je niet rustig bent. Noteer deze voorbeelden.

Wat mag er niet?

Wat mag er wel?

Alcohol en roken mag niet.
HAPPY DRINKS mogen wel.

Dit noem je

1. een opsomming
2. een tegenstelling
3. een voorbeeld (toelichting)

Doe oortjes in

en bekijk de volgende filmpjes!

Ingewikkeld

of niet?

Verbanden in teksten

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat  

woorden, zinnen en alinea's 

met elkaar samenhangen.

SIGNAALWOORDEN

Verbinden zinnen of alinea’s met elkaar.

Het zijn woorden die aangeven wat voor verband er tussen de verschillende alinea’s of zinnen bestaat.

Signaalwoorden helpen de lezer, geven structuur aan de tekst en zorgen voor samenhang tussen alinea’s.
 Welk signaalwoord er gebruikt wordt, ligt aan het soort tekstverband.

Tekstverband voorbeeld (toelichting)

In een zin of alinea kunnen voorbeelden van zaken gegeven worden.

Signaalwoorden:

bijvoorbeeld - zo - zoals - neem nou - denk aan -

onder andere - ter illustratie

Tekstverband voorbeeld (toelichting)

Ik ga graag op vakantie naar warme landen, zoals Aruba, Spanje, Brazilië en Mexico,

De voorbeelden (toelichting) zijn:
Aruba, Spanje, Brazilië en Mexico.

Tekstverband tegenstelling

In een zin of een alinea kunnen zaken worden genoemd die elkaars tegenstelling zijn.

Signaalwoorden:

tegenover - maar - hoewel - echter - toch - 

aan de ene kant... - aan de andere kant ...

Tekstverband tegenstelling

Veel mensen willen naar het optreden van Ed Sheeran, maar er zijn maar een beperkt aantal kaarten te koop.

De tegenstelling is:

veel mensen    →   beperkt aantal kaarten

Tekstverband opsomming

In een zin of een alinea kunnen zaken achter elkaar opgesomd worden. Opsommingen herken je aan een dubbele punt (:), liggende streepjes (-), getallen (1,2,3...) of dots (o)

Signaalwoorden:

ten eerste - ten tweede - bovendien - ook - ten slotte - verder

Tekstverband opsomming

Voor het maken van pindakaas heb je nodig: 2 zakken gezouten pinda's, 1 zak ongezouten pinda's en 0,5 dl zonnebloemolie.

De opsomming is:
- 2 zakken gezouten pinda's;
- 1 zak ongezouten pinda's;
- 0,5 dl zonnebloemolie.

Hoe herken je verbanden tussen zinnen?

1. Let op de signaalwoorden als je een tekst leest! De signaalwoorden zeggen: Let op! Er komt nu een verband aan.

2. Lees het stukje tekst goed. Onderstreep signaalwoorden.

3. Bedenk steeds: bij welk verband hoort het signaalwoord. Welk verband kan het zijn?

4. Lees de zinnen in de tekst nog een keer. Bedenk of het verband klopt.

Als ik op zoek ga naar verbanden in een tekst, dan lees ik de tekst heel

1. globaal
2. langzaam
3. goed
4. snel

Tijdens het lezen let ik op speciale
woorden; dat zijn de

Deze woorden geven aan welk verband er bedoeld wordt.
Ik zet een streep onder deze _______________woorden.

1. moeilijke
2. verband
3. signaal
4. goede

En ik bedenk welk
____________________ dat woord
aangeeft.

Daarna lees ik de zinnen __________________ ,
om te kijken of ___________________ .

Bij welk verband hoort het signaalwoord MAAR?

Bij welk verband hoort het signaalwoord BOVENDIEN?

Bij welk verband hoort het signaalwoord ZOALS?

Bij welk verband hoort het signaalwoord TENSLOTTE ?

Lees de tekst en benoem de verbanden

EN

1. opsomming
2. tegenstelling
3. voorbeeld (toelichting)

MAAR

1. opsomming
2. tegenstelling
3. voorbeeld (toelichting)

OOK

1. opsomming
2. tegenstelling
3. voorbeeld (toelichting)

ONDER ANDERE

1. opsomming
2. tegenstelling
3. voorbeeld (toelichting)

Kun jij signaalwoorden vinden in de volgende zin?
"Ten eerste vind ik Amsterdam een mooie stad en verder vind ik het een heel gezellige stad."

Kun jij signaalwoorden vinden in de volgende zin?
"Hij heeft veel verschillende soorten films in huis, onder andere de reeks van James Bond en Kuifje."

Bij welk verband hoort het signaalwoord HOEWEL?

Bij welk verband hoort het signaalwoord ONDER ANDERE?

Wat weten we nu?

tekstverbanden en signaalwoorden

verbanden

signaalwoorden

opsomming

tegenstelling

voorbeeld (toelichitng)

liggende streepjes (-)

hoewel

daarnaast

maar

dubbele punt (:)