3.2 Bloedsomloop

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 2

3.2 Bloedsomloop

Weet je dit nog?

Uit welke 2 delen bestaat ons bloed?

1. bloedplasma en rode bloedcellen
2. bloedplasma en witte bloedcellen
3. bloedplaatjes en vaste bestanddelen
4. bloedplasma en vaste bestanddelen

Bloedplaatjes

Rode bloedcellen

Witte bloedcellen

Kun je per deel uitleggen wat de functie is?

Leerdoelen 3.2 Bloedsomloop

Je kunt drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.

Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders en aders benoemen.

Je kunt de kleine en grote bloedsomloop onderscheiden met hun functies.

3 Typen bloedvaten

slagaders en aders hebben de naam van het orgaan waar ze naartoe of vanaf lopen. bv beenslagaders en beenaders

slagaders en aders hebben de naam van het orgaan waar ze naartoe of vanaf lopen. bv beenslagaders en beenaders

SLAG ader

 ader

Dubbele bloedsomloop

Alle zoogdieren hebben een dubbele bloedsomloop:

(1) Kleine bloedsomloop: hart > longen> hart

     functies: - zuurstof bij de longen ophalen

                      - koolstofdioxide afgeven

(2) Grote bloedsomloop: hart > lichaam > hart

      functies: - zuurstof naar alle organen brengen

                        - koolstofdioxide ophalen

Wat heb je nodig om bloed te laten stollen.

1. Witte bloedcellen en bloedplaatjes
2. Witte bloedcellen en fibrinogeen
3. Bloedplaatjes en fibrinogeen
4. Rode bloedcellen en fibrinogeen

Slagaders

• vanaf hart, richting orgaan

• hartslag voelbaar, bloeddruk hoog.

• alleen aan begin kleppen aanwezig (halve maanvormige kleppen)
  

• krijgen de naam van orgaan waar bloed naar toe stroomt (bijv. nierslagader)
  

Haarvaten

• bloedvaatjes in/rondom organen.
• wand 1 cellaag dun.
• Voedingstoffen en O2 overdracht.
• de bloeddruk is lager dan in slagaders.
• alle haarvaten in en rondom orgaan: haarvatennet.
• krijgen de naam van orgaan (bijv. nierhaarvaten).

                           Haarvatennet hart                                                                  haarvatennet hand

Aders

• Van organen terug naar hart
• dunnere wand dan slagader
• liggen ondiep/aan het oppervlak
• bloeddruk laag
• kleppen: bloed stroomt niet terug. 
• krijgen de naam van orgaan waar ze vanaf komen (bijv. nierader)

Kenmerken  verschillende bloedvaten

	Slagaders	Aders	Haarvaten
Richting	van hart af	naar hart toe	in organen
Bloeddruk	hoog	laag	middelmatig
Wand	dik, elastisch, stevig	dunne wand	één cellaag dik
Hartslag	'Slag' merkbaar (pols)	'Slag' niet merkbaar	'Slag' niet merkbaar
Plaats	meestal diep in lichaam	meestal ondiep	in het hele lichaam
Kleppen	alleen 1/2maanvormige kleppen	overal kleppen; verhinderen terugstromen bloed	geen kleppen

Er zijn ook bloedvaten met bijzondere namen:

- de aorta 

- de bovenste holle ader

- de onderste holle ader

- de halsslagader

- de halsader

- poortader

Leer de namen, plaats en functie (zie boek).

De grootste slagader heet aorta.

De aorta begint bij het hart.

De aorta heeft vertakkingen die naar de (slagaders van de) organen gaan.

De holle ader

De aders die van de organen afkomen, monden uit in de grootste ader: de holle ader. 

De bovenste holle ader komt van boven: hals, hoofd en armen. 

De onderste holle ader: van romp en benen.

Het bloedvat dat bloed naar het hoofd vervoert, heet halsslagader.

Bloed stroomt van het hoofd terug naar het hart door de halsader.

Poortader

• Poortader: tussen darmen en lever
• Stoomrichting: naar lever toe
  
• Zuurstofarm bloed want opgebruikt in darmen
  
• Veel voedingsstoffen want komt van darmen
  
• Lever krijgt zuurstof van leverslagader
  
• Controle op en verwijdering van afvalstoffen/gifstoffen (bijv. alcohol).

Dubbele bloedsomloop

Kleine bloedsomloop:

Hart (rechts) -> longen -> hart (links)

Grote bloedsomloop:

Hart (links) -> lichaam -> hart (rechts)

Dubbele bloedsomloop: Het bloed gaat telkens twee keer achter elkaar door het hart.

      rechts                                                                links

blauw:                                                                                                                           rood:

zuurstofarm                                                                                                               zuurstofrijk

leerdoel

Deze bloedvaten kan je aanwijzen en benoemen.

1. 1. slagader 2. haarvat 3. ader
2. 1. aorta 2. haarvat 3. ader
3. 1. ader 2. haarvat 3. slagader
4. 1. ader 2. haarvat 3. ader

In welke volgorde stroomt het bloed?

1. Slagader - haarvaten- ader
2. haarvaten - ader - slagader
3. Ader - haarvaten - slagader
4. Slagader - ader - haarvaten

De kleine bloedsomloop gaat naar.....

1. alle organen van het lichaam
2. de longen

Deze bloedvaten hebben kleppen

1. Slagaders
2. Haarvaten
3. Aders

Deze bloedvaten zijn meestal zuurstof arm

1. slagaders
2. haarvaten
3. aders

Bloedvat met de dunste wand

1. Slagader
2. Ader
3. Haarvat

Hoe wordt een bloedvat gerepareerd als het beschadigd raakt?

1. Met behulp van bloedplaatjes
2. Met behulp van rode bloedcellen
3. Met de hulp van voedingsstoffen
4. Met behulp van witte bloedcellen

Aan de slag!

Thema 2, basisstof 2

- Opdrachten 1 t/m 8

- Nakijken

Strijders

Oefen online de verschillende bloedvaten:

linkje 1

linkje 2