H3 par. 3.2 Het christendom wordt belangrijker

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

De tijd van monniken en ridders

Kastelen, kloosters en steden.

par. 3.2 het christendom wordt belangrijker

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen hoe monniken het christendom verder verspreidden in Europa.
• Je kunt met vier voorbeelden laten zien dat het christendom belangrijk was voor mensen in de middeleeuwen.
• Je kunt de drie standen in de middeleeuwse samenleving beschrijven.
• Je kent de begrippen en jaartallen uit deze paragraaf.

Middeleeuwen

• De hele middeleeuwen duurden van 500-1500
• De vroege middeleeuwen duurden van 500 - 1000
• Tijd van Monniken en Ridders 500-1000

Invalshoeken

• Economisch: 
• Wat zijn de middelen van bestaan? 
• Leven mensen van de jacht, landbouw, industrie?
• Hoe komen mensen aan hun inkomsten?
• Geld

 

Invalshoeken

• Politiek-bestuurlijk: 
• Bestuur
• Wie is de baas? 
• Welke regels en wetten zijn er?

 

Invalshoeken

• sociaal: 
•  Leefomstandigheden van mensen.
•  Sociale lagen. 
• Zijn er grote verschillen tussen mannen/vrouwen en arm/rijk? 
• Leven de mensen in de stad of op het platteland?

Invalshoeken

• cultureel: 
• Gaat vooral over:
• geloof 
• kunst 
• wetenschap

Continuïteit en verandering

• Continuïteit: dingen blijven (langere tijd) hetzelfde.

• Verandering: wanneer dingen anders worden.

Van wanneer tot wanneer duurde de hele middeleeuwen?

1. 500-1000
2. 500-1500
3. 1000-1500
4. 1-500

Van wanneer tot wanneer duurde de de tijd van monniken en ridders?

1. 500-1000
2. 500-1500
3. 1000-1500
4. 1-500

Bekeren tot het christendom

• In een deel van Europa was de bevolking al in de tijd van de Romeinen christelijk.
• Dit was niet overal zo...

Germaanse goden

• Rond 500 geloofden veel mensen in het huidige Nederland en Duitsland in Germaanse goden:
• Bijv. Donar & Freya
• Natuurgoden.
• Vereren van stenen, heilige bomen
•  en waterbronnen.
  

Heidenen

• Christenen vonden dit verkeerd.
• Ze noemden deze mensen heidenen.
• En wilden hen bekeren tot het christendom
  

Bekeren

• In de 7e & 8e eeuw
• Ierse en Engelse monniken kwamen naar onze streken.
• Bijv. Willibrord & Bonifatius.
• Stichtten hier kloosters.
  

Kloosters

• Monniken en nonnen leefden hier afgescheiden van de buitenwereld.
• Leven in dienst van het geloof stellen.
• Schreven boeken over, zorgden voor zieken.
  

Kloosters

• Vanuit de kloosters verspreidden monniken het christendom.
• Reisden door Germaanse gebieden om te vertellen over Christus.
• Vernielden Germaanse heiligdomen en hakten heilige bomen om.
• Wilden laten zien dat Germaanse goden niet bestonden.
  

Willibrord was een Engelse missionaris die probeerden de Friezen tot het Christendom te bekeren. De Friezen zaten daar niet op te wachten.

Bonifatius was ook een Engelse missionaris die probeerde de Friezen te bekeren. Dit lukte niet: in 754 werd hij door Friezen in Dokkum vermoord.

• Monniken kregen op hun tochten om mensen te bekeren hulp en bescherming van  koningen.

schooltv.nl

• Steeds meer Germanen bekeerden zich tot het Christendom.
  
• Om de overgang naar het nieuwe geloof wat makkelijk te maken bedachten priesters iets slims.
• Ze koppelde de heidense feesten aan belangrijke christelijke gebeurtenissen...
  

Midwinterfeest werd Kerstmis

• Germanen vierden het midwinterfeest: 
• De Germanen maakten licht en versieren bomen om te zorgen dat de lente terug zou komen. 
• De kerk maakte daar het kerstfeest van. 
• Om de geboorte van Jezus te vieren.  

Lentefeest werd Pasen

• De Germanen hadden een Lentefeest: 
• Grote vuren om de winter te verdrijven. 
• De christenen maakten hier het Paasfeest van. 
• Hierbij werd gevierd dat Jezus was opgestaan uit de dood.  

Invloed op dagelijks leven

• Geloof speelde een steeds grotere rol in het dagelijks leven.
• Elk dorp had een kerk en een priester.
• De priester hielp gelovigen om te leven volgens de christelijke regels: dopen & trouwen in de kerk.
• Elke zondag gingen christenen naar de kerk.
• In de grond van de kerk werden doden begraven.
• Op zon- en feestdagen hoefde je niet te werken.

Hemel & de hel

• Als je je aan de regels van de kerk hield, zou je na de dood in de hemel komen.
• Als je slecht leefde, moest je eeuwig branden in de hel.
• Mensen waren bang om in de hel te komen en luisterden daarom goed naar de geestelijken.
• Alleen geestelijken hadden immers contact met god.

Standensamenleving

• Ieder had zijn eigen plek en taak
• 1. Geestelijken
• 2. Edelen
• 3. Boeren

Standensamenleving

• De eerste stand: geestelijken.
• Geestelijke is iemand in dienst van de kerk, zoals priesters, monniken en nonnen. 
• De hoogste geestelijke is de paus: bestuurder kerk.

Standensamenleving

• De tweede stand was de adel.
• Edelen beschermen geestelijken en boeren.
• Je vader was van adel of de koning maakte een edelman van je.

Standensamenleving

• Tot de derde stand en laagste stand hoorden de boeren.
• Zij bewerkten het land en zorgden voor voedsel.

Wisselen van stand?

• Werd je geboren als edelman, dan bleef je edelman en waren je kinderen ook van adel.
• Een boer kon dus geen edelman worden.
• Wel kon je als boer geestelijke worden, namelijk een lage geestelijke: bijv. monnik, non.
• Als edelman werd je een hoge geestelijke: bijv. bisschop.
  

Bedenk waarom koningen hulp en bescherming gaven aan monniken die Germanen probeerden te bekeren.

Wat is de beste omschrijving van het begrip ‘geestelijken’?
Kies het juiste antwoord.

1. mensen die in God geloven
2. mensen die iedere week naar de kerk gaan
3. mensen die in dienst zijn van de kerk
4. mensen die voor andere mensen bidden

Door het harde leven gingen veel mensen het christendom extra belangrijk vinden. Waarom was dat zo?

1. De mensen hoopten dat God hen zou beschermen tegen honger, ziekte en dood.
2. In de Bijbel staat hoe je betere medicijnen kunt maken en hoe je grotere oogsten kunt krijgen.
3. Als je christen was, mocht je in een klooster wonen. Daar was wel genoeg voedsel.
4. Als je arm, maar goed geleefd had, werd je na je dood erg rijk in de hemel.

Welke stand was het belangrijkste in de Middeleeuwen?

1. De 3e stand, de boeren zorgden immers voor voedsel
2. De 2e stand, de edelen zorgden immers voor bescherming.
3. De 1e stand, de geestelijken hadden immers contact met God.
4. Alle standen waren even belangrijk.

Sleep de teksten naar de juiste plek in de afbeelding

Ik ben van adel

Ik ben een geestelijke

Ik betaal pacht

Eerste stand

Tweede stand

Derde stand

Schrijf 2 dingen op die je vandaag geleerd hebt.

Wat vind je nog lastig?