Hoofdstuk 8: De economie komt op stoom

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

De economie komt op stoom

Hoofdstuk 8

Afbeelding:

Museums Victoria

https://unsplash.com/photos/grayscale-photo-of-man-doing-mechanical-work-FOPuzIKOnA0

Ik leerde...

Wat leerde ik vorig hoofdstuk?

• Over ideeën van verlichte denkers
  
• Welke belangrijke revoluties plaatsvonden in de 18e eeuw
  
• Welke ontwikkelingen leidden tot een toename in de slavenhandel
  
• Waarom grondstoffen op een bepaalde locatie gewonnen worden

Ik leer...

Wat leer ik dit hoofdstuk?

• Waarom de industriële revolutie in Engeland begon 
• Hoe steenkool en aardolie gebruikt werden
• Hoe bevolkingsgroei kan worden verklaard door het demografisch transitie model
• Wat de fase van het modern imperialisme inhoudt
• Welke klimaten en grondstoffen Afrika heeft
• Hoe de industriële revolutie de samenleving veranderde

Industriële

Revolutie

Industriële
revolutie

§1: De industriële revolutie

Economische sectoren

Primair: leveren grondstoffen en voedsel

Secundair: verwerken grondstoffen

Tertiair: dienstverlening

Quartair: verlenen van diensten die niet bedoeld zijn om geld te verdienen

Economische sectoren

Textielproductie

Computerprogrammeur

Leraren

Landbouw

Primaire sector

Secundaire sector

Tertiaire sector

Quartaire sector

Pax Britannica

Een periode van relatieve vrede en stabiliteit in de wereldgeschiedenis, waarin Engeland een groot deel van de wereld koloniseerde.

Pax Britannica staat voor ‘Britse vrede’. Deze vrede gold niet over de hele wereld. Leg dit uit.

Pax Britannica staat voor ‘Britse vrede’. Deze vrede gold niet over de hele wereld. Leg dit uit.

§2: Fossiele brandstoffen: aardolie en steenkool

Afbeelding

Patrick Hendry

https://unsplash.com/photos/factories-with-smoke-under-cloudy-sky-6xeDIZgoPaw

Vorming van steenkool

• Gestorven plantenresten vormen een laag van veen 
• Er onstaat warmte en druk doordat er steeds meer lagen op het veen komen
• Het veen wordt droger en harder
• Het veen wordt eerst bruinkool en daarna steenkool

De steenkoolmijnen in Limburg zijn inmiddels gesloten. Waarom denk je dat ze gesloten zijn?

De steenkoolmijnen in Limburg zijn inmiddels gesloten. Waarom denk je dat ze gesloten zijn?

Groene energie

Groene energie

Ontstaan aardolie en aardgas

• Ontstaan uit gestorven plankton
•  Druk en temperatuur

Vinden van aardolie

• Satellietbeelden
• Luchtfoto's 
• Trillingsonderzoeken

Olieraffinaderij

Een fabriek waar ruwe olie wordt omgezet in bruikbare producten

Achtergrond waziger

Noem een voorbeeld van wat er gemaakt wordt met aardolie

Noem een voorbeeld van wat er gemaakt wordt met aardolie.

§3: Het demografisch transitiemodel

Afbeelding
Ryoji Iwata

https://unsplash.com/photos/aerial-view-of-people-walking-on-raod-IBaVuZsJJTo

Verklaringen

voor bevolkingsgroei

verklaringen
voor bevolkingsgroei

Bevolkingsgroei

1. Groeiende vraag naar arbeiders
2. Toename van voedselproductie
3. Verbeterde medische mogelijkheden
4. Trek naar de stad

Demografisch transitiemodel

Fase 2

Fase 3

Fase 4

Fase 5

Nederland

Angola

Japan

Indonesië

Demografische bevolkingspiramide

Urbanisatie

Het proces waarbij mensen van het platteland naar de stad trekken.

Noem een voordeel en een nadeel van urbanisatie

Noem een voordeel en een nadeel van urbanisatie.

§4: Verdeel en heers!

Afbeelding:

Maria Stewart

https://unsplash.com/photos/close-up-photo-of-desk-globe-g6DmKxFoQfE

Imperialisme

Imperialisme

Modern imperialisme: motieven

1. Handel
2. Economische exploitatie
3. Territoriale uitbreiding
4. Politieke en culturele overheersing

Hoe verschilt het modern imperialisme van eerder kolonialisme?

Hoe verschilt het modern imperialisme van eerder kolonialisme?

Modern imperialisme: oorzaken

1. Nationalisme
2. Industriële revolutie
3.  Concurrentie tussen Europese staten
4. Eurocentrische wereldbeeld

Eurocentrisme

Eurocentrisme

De conferentie van Berlijn zou tot veel veranderingen leiden in Afrika. Welke veranderingen zijn dit denk je?

De conferentie van Berlijn zou tot veel veranderingen leiden in Afrika. Welke veranderingen zijn dit denk je?

Gevolgen voor Afrika

• Politiek
• Economisch
• Cultureel 

Veranderingen voor Afrika

Afrika werd een bron van grondstoffen en een afzetmarkt voor de Europese industrie

Staten verloren hun onafhankelijkheid en soevereiniteit

De Afrikaanse identiteit werd verdrongen door Europese invloed

Politiek

Economisch

Cultureel

Vaak pakten de veranderingen negatief uit voor de Afrikanen. Kan je een verandering noemen die positief uitpakte?

Vaak pakten de veranderingen negatief uit voor de Afrikanen. Kan je een verandering noemen die positief uitpakte?

§5: De klimaten en grondstoffen van Afrika

Afbeelding:

Damian Patkowski

https://unsplash.com/photos/tree-between-green-land-during-golden-hour-T-LfvX-7IVg

Hoe kunnen klimaten en grondstoffen een rol spelen bij de verdeling van Afrika?

Hoe kunnen klimaten en grondstoffen een rol spelen bij de verdeling van Afrika?

Wat zijn de kenmerken van een tropisch regenwoudklimaat?
Er zijn meerdere antwoorden goed

Wat zijn de kenmerken van een tropisch regenwoudklimaat?

Er zijn meerdere antwoorden goed.

1. Hoge luchtvochtigheid
2. Schaarse plantengroei
3. Rijke plantengroei
4. Lage luchtvochtigheid

Welke klimaten

ken je al?

Welke klimaten
ken je al?

Warme zomers, koude winters

Verdamping groter dan neerslag

Geen warme periodes

Zachte winters, warme zomers

Heel het jaar warm en vochtig

Tropisch klimaat

Droog klimaat

Gematigd klimaat

Landklimaat

Polair klimaat

Grondstoffen in Afrika

• Bauxiet
• Koper 
• Goud 
• Aardgas
• Aardolie

Afrika profiteert zelf maar weinig van de grote vraag naar grondstoffen. Hoe komt dit denk je?

Afrika profiteert zelf maar weinig van de grote vraag naar grondstoffen. Hoe komt dit denk je?

§6: Emancipatie, democratisering en partijvorming

Afbeelding:

Towfiqu barbhuiya

https://unsplash.com/photos/persons-right-hand-doing-fist-gesture-Cu1UQPMURcU

Politieke

stromingen

Politieke
stromingen

De -ismen

Gebaseerd op en geloofsovertuiging

Vrijheid van het individu staat voorop

Gelijkheid en emancipatie van de vrouw

Eerlijkere verdeling van welvaart

Eenheid en identiteit van een volk

Liberalisme

Socialisme

Nationalisme

Confessionalisme

Feminisme

Welke 3 politieke stromingen herken je terug in de video?

Welke 3 politieke stromingen herken je terug in de video?

Leg in je eigen woorden uit hoe de strijd tussen het proletariaat en de bourgeoisie ontstaat, aldus Marx.

Leg in je eigen woorden uit hoe de strijd tussen het proletariaat en de bourgeoisie ontstaat, aldus Marx.

Eerste politieke partijen

• Anti-Revolutionaire Partij (ARP) 
• Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP)
• Liberale Unie

Politieke partijen en hun voorlopers

ARP

SDAP

Liberale Unie

VVD

CDA

PvdA

Verzuiling

Een periode in de Nederlandse geschiedenis waarin de bevolking in vier groepen was opgedeeld: katholieken, protestanten, liberalen en socialisten

Pacificatie van 1917

Een politiek akkoord tussen de Nederlandse politieke partijen dat leidde tot de invoering van het algemeen kiesrecht voor mannen en de financiële gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs.

Vandaag de dag kennen we geen verzuiling meer. Toch heeft de verzuiling nog steeds invloed op de huidige samenleving. Kan je een voorbeeld bedenken?

Vandaag de dag kennen we geen verzuiling meer. Toch heeft de verzuiling nog steeds invloed op de huidige samenleving. Kan je een voorbeeld bedenken?

Ontzuiling

• Ontkerkelijking
• Individualisering
• Emancipatie
• Massamedia

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Wat vind je nog lastig?

Ik leerde...

• Waarom de industriële revolutie in Engeland begon
  
• Hoe steenkool en aardolie gebruikt werden
  
• Hoe bevolkingsgroei kan worden verklaard door het demografisch transitie model
  
• Wat de fase van het modern imperialisme inhoudt
  
• Welke klimaten en grondstoffen Afrika heeft
  
• Hoe de industriële revolutie de samenleving veranderde

Wat leerde ik dit hoofdstuk?

02:27

Wat veranderde er allemaal in de industriële revolutie?

Wat veranderde er allemaal in de industriële revolutie?

03:38

Waarom begon de industriële revolutie in Engeland?

Waarom begon de industriële revolutie in Engeland?