Grammatica: Samengestelde zinnen maken

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

GIDS NEDERLANDS

INFORMATIE VOOR LESSEN NEDERLANDS

DOELEN

- je kunt samengestelde zinnen maken

- je kunt voegwoorden gebruiken om samengestelde zinnen te maken

Leidens Ontzet

Zoek op internet op wat

'Leidens Ontzet' is

Toen de Tachtigjarige Oorlog speelde, ...

1. als ze op 3 oktober Leidens Ontzet vieren.
2. want Cornelis Joppenszoon vond in een Spaans kamp een achtergelaten pan hutspot.
3. werd Leiden in 1574 belegerd door de Spanjaarden.
4. zodat de Spanjaarden op de vlucht sloegen.

De watergeuzen prikten de dijken door, ...

1. als ze op 3 oktober Leidens Ontzet vieren.
2. want Cornelis Joppenszoon vond in een Spaans kamp een achtergelaten pan hutspot.
3. werd Leiden in 1574 belegerd door de Spanjaarden.
4. zodat de Spanjaarden op de vlucht sloegen.

Het was zeker dat zij waren gevlucht, ...

1. als ze op 3 oktober Leidens Ontzet vieren.
2. want Cornelis Joppenszoon vond in een Spaans kamp een achtergelaten pan hutspot.
3. werd Leiden in 1574 belegerd door de Spanjaarden.
4. zodat de Spanjaarden op de vlucht sloegen.

Nog steeds eten veel Leidenaren hutspot, ...

1. als ze op 3 oktober Leidens Ontzet vieren.
2. want Cornelis Joppenszoon vond in een Spaans kamp een achtergelaten pan hutspot.
3. werd Leiden in 1574 belegerd door de Spanjaarden.
4. zodat de Spanjaarden op de vlucht sloegen.

SAMENGESTELDE ZINNEN

In iedere zin staat een persoonsvorm. 

Zinnen met één persoonsvorm en één onderwerp noem je

een enkelvoudige zin. 

 Zinnen met twee of meer persoonsvormen noem je samengestelde zinnen. 

Bij elke persoonsvorm hoort een onderwerp.

SAMENGESTELDE ZINNEN

Als je van twee losse zinnen één zin maakt,

heb je een voegwoord nodig.

Rens drinkt cola. Lot drinkt water.

Rens drinkt cola en lot drinkt water.

SAMENGESTELDE ZINNEN

De woordvolgorde van een samengestelde zin hangt af van het voegwoord. Met een voegwoord zoals en, want  en maar staan de persoonsvormen en de onderwerpen naast elkaar.

Opa werkte. Oma deed het huishouden.

Opa werkte en oma deed het huishouden.

Iedereen viert feest. Het is bevrijdingsdag.

Iedereen viert feest, want het is bevrijdingsdag.

SAMENGESTELDE ZINNEN

De woordvolgorde van een samengestelde zin hangt af van het voegwoord. Met voegwoorden zoals omdat, doordat  en hoewel hoeven de persoonsvormen en de onderwerpen niet naast elkaar te staan.

Napoleons vrouw had een hondje.. Napoleon hield niet van dieren.

Napoelons vrouw had een hondje, hoewel Napoleon niet van dieren hield.

Iedereen viert feest. Het is bevrijdingsdag.

Iedereen viert feest, omdat het bevrijdingsdag is.

SAMENGESTELDE ZINNEN

In een samengestelde zin kunnen naast de persoonsvormen nog andere werkwoordsvormen staan.

Ik wil (ww = pv) graag op tijd komen (ww), 

maar ik heb (ww = pv) de bus gemist(ww).

EXTRA UITLEG NODIG?

Doe dan je oortjes in en bekijk het volgende filmpje.

Flevoland bestond vroeger niet,
want het IJsselmeer was nog niet drooggelegd.

Noteer de persoonsvormen van de samengestelde zin.

Flevoland bestond vroeger niet,
want het IJsselmeer was nog niet drooggelegd.

Noteer de onderwerpen van de samengestelde zin.

Rembrandt ging in de leer bij een meester-schilder,
omdat hij goed kon tekenen.

Noteer de persoonsvormen van de samengestelde zin.

Rembrandt ging in de leer bij een meester-schilder,
omdat hij goed kon tekenen.

Noteer de onderwerpen van de samengestelde zin.

Voordat de tandenborstel werd uitgevonden,
poetsten mensen hun tanden met zand, zout of gemalen krijt.

Noteer de persoonsvormen van de samengestelde zin.

Voordat de tandenborstel werd uitgevonden,
poetsten mensen hun tanden met zand, zout of gemalen krijt.

Noteer de onderwerpen van de samengestelde zin.

In 1973 is de eerste mobiele telefoon geproduceerd
en dit apparaat had het formaat van een baksteen.

Noteer de persoonsvormen van de samengestelde zin.

In 1973 is de eerste mobiele telefoon geproduceerd
en dit apparaat had het formaat van een baksteen.

Noteer de onderwerpen van de samengestelde zin.

Dinosauriërs zijn uitgestorven doordat _______.

Kies de juiste volgorde van het onderwerp en de persoonsvorm.

1. een meteoriet op de aarde viel
2. een metoriet viel op de aarde

Vincent van Gogh is nu beroemd, maar _______ tijdens zijn leven niet zo succesvol.

Kies de juiste volgorde van het onderwerp en de persoonsvorm.

1. hij was
2. was hij

Opa praat graag over vroeger,
want _______ toen beter.

Kies de juiste volgorde van het onderwerp en de persoonsvorm.

1. was alles
2. alles was

Ira woonde in Syrië, totdat _______.

Kies de juiste volgorde van het onderwerp en de persoonsvorm.

1. zij als zesjarige naar Nederland is gevlucht
2. zij is als zesjarige naar Nederland gevlucht

Lees (en beluister) de tekst.

Maak van de twee zinnen bij 1 een samengestelde zin. Gebruik het voegwoord dat tussen haakjes staat.

Maak van de twee zinnen bij 2 een samengestelde zin. Gebruik het voegwoord dat tussen haakjes staat.

Maak van de twee zinnen bij 3 een samengestelde zin. Gebruik het voegwoord dat tussen haakjes staat.

Maak van de twee zinnen bij 4 een samengestelde zin. Gebruik het voegwoord dat tussen haakjes staat.

Maak van de twee zinnen bij 5 een samengestelde zin. Gebruik het voegwoord dat tussen haakjes staat.

Maak van de twee zinnen bij 6 een samengestelde zin. Gebruik het voegwoord dat tussen haakjes staat.

Maak van de twee zinnen bij 7 een samengestelde zin. Gebruik het voegwoord dat tussen haakjes staat.

GELEERD?

- je kunt samengestelde zinnen maken

- je kunt voegwoorden gebruiken om samengestelde zinnen te maken

Schrijf één ding op wat je deze les hebt geleerd en niet meer vergeet.

Stel één vraag over iets dat je nog niet zo goed
hebt begrepen.

GIDS NEDERLANDS

INFORMATIE VOOR LESSEN NEDERLANDS