Aardappeleters in kleur

• Kunstzinnige oriëntatie
• Tekenen
• Basisschool
• Groep 5-8

Introduction

De leerlingen maken een 'vertaling in kleur' van één van Vincents beroemdste schilderijen: 'De aardappeleters'.

Instructions

Tentoonstelling De aardappeleters: misser of meesterwerk?

Te zien van 8 oktober 2021 t/m 13 februari 2022

Algemene leerdoelen 

- Leerlingen maken kennis met een minder bekend werk van Vincent van Gogh. 

- Leerlingen kunnen een idee van Vincent van Gogh 'vertalen' naar eigen beeldend werk. 

Kerndoelen

54, 55, 56

Vooraf

- Zorg voordat de les begint dat alle materialen klaar liggen. 

Benodigde materialen

- Stevig tekenpapier, liggend A3

- Potloden

- Zacht oliepastelkrijt in diverse kleuren (geen ‘wasco’) 

 

Differentiatie

1. Laat de leerlingen geen 'kleurvertaling' maken van De aardappeleters, maar laat ze een eigen versie maken van de prent van De dorser van Millet. Stop in dat geval bij slide 5 uit de les. 

2. Gebruik in plaats van oliepastelkrijt plakkaat- of acrylverf.

3. Liever een hulpmiddel voor de tekening? Download dan de kleurplaat bij deze les.

Achtergrondinformatie

In 1889 liet Vincent van Gogh zich opnemen in een inrichting in Saint-Rémy-de- Provence. Hij kon daar gewoon blijven tekenen en schilderen, maar in periodes dat het niet goed met hem ging mocht (of wilde) hij niet naar buiten. Als hij nog wel mocht schilderen, schilderde hij het werk van andere kunstenaars na. Soms kende hij dat alleen van de ‘plaatjes’ die hij verzamelde: prenten in zwart-wit. De kleuren moest hij er dan zelf bij denken.

Vertel: Deze man ziet er gevaarlijk uit. Maar dat is hij niet: hij is gewoon hard aan het werk. Het is een 'dorser' en de stok noem je een dorsvlegel. Hij slaat er de graankorrels mee uit het koren. Nu zijn daar machines voor, maar vroeger gebeurde dat met de hand. Vraag: Weet iemand wie dit schilderij heeft gemaakt? 

De dorser (naar Millet), 1890

Vertel: Dit is het voorbeeld dat Vincent van Gogh gebruikte: een prent (afdruk) van een tekening door de Franse kunstenaar Millet (spreek uit: 'Mie-jeh'). De prent is in zwart-wit. Zie je dat er verder geen enkele kleur in zit?

"Het is niet alleen maar kopiëren wat je doet. Het is meer het vertalen van licht en donker en zwart en wit naar een andere taal, namelijk die van de kleuren."

Vertel: Vincent wilde van het zwart-wit-voorbeeld een schilderij maken, en moest de kleuren daar dan zelf bij bedenken. Dit is wat hij daar zelf over zei, in een brief aan zijn broer Theo.

Vraag: Wat vinden jullie: heeft Vincent het voorbeeld goed 'vertaald'? Heeft hij goede kleuren gekozen? Heeft hij het voorbeeld goed nageschilderd?

Zelf aan de slag

Vertel: Zo meteen gaan we zelf ook met 'vertalen in kleur' aan de slag... maar niet met deze dorsers als voorbeeld.

Vertel: Wij nemen een ander voorbeeld voor onze 'vertaling in kleur': een beroemd werk van Vincent zelf. De kleuren zijn vooral erg donker. Vraag: Weet iemand hoe dit schilderij heet? 

De aardappeleters, 1885

Vertel: Dit is een afdruk die Vincent maakte van een tekening van het schilderij. Die kon hij makkelijk met de post mee sturen, om aan anderen te laten zien waar hij aan werkte. Vraag: Wat valt hier meteen op? > De afbeelding is gemaakt in zwart-wit. > De afbeelding is in spiegelbeeld. Dat komt door het afdrukproces. Denk maar aan een stempel, dat werkt hetzelfde.

origineel

gespiegeld

Vertel: Als je het plaatje spiegelt, zie je hoe Vincents originele tekening er uitzag. Later, in de tijd dat hij veel meer kleur gebruikte, schreef hij dat hij De aardappeleters graag nog eens opnieuw zou maken. Daar kwam het niet van. Maar hoe zou dat schilderij eruit hebben gezien, als Vincent het wél gemaakt zou hebben?

Laat de leerlingen aan de hand van de gespiegelde prent vervolgens een kleurenversie van Vincents beroemde schilderij maken. Ze maken eerst een basisopzet met potlood. Daarna vullen ze de tekening in met oliepastelkrijt.

Hoe ging het?

Bekijk aan het einde van de les gezamenlijk de eindresultaten. Was het moeilijk, of juist niet? Zijn de leerlingen tevreden over wat ze hebben gemaakt? Hang het werk ten slotte op een prominente plaats in de klas of elders in school.