Los: leerjaar 2 les 7: Digi-doener! Gemakkelijk geld

• ICT-basisvaardigheden
• Mediawijsheid
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1,2

Introduction

Tijdens deze les gaan de leerlingen ervaren welke betaalmethodes er zijn en wat de voor- en nadelen van elke methode zijn. Ook onderzoeken ze welke betaalmethodes zij (willen) gebruiken en ze beargumenteren dit. Daarnaast bekijken de leerlingen hoe geld uitgeven steeds makkelijker wordt. Ze gaan aan de slag met de vraag of dit een goede of slechte ontwikkeling is. Download hier de docentenhandleiding en lesbrief:

Gemakkelijk geld

Hoe betaal jij voor spullen?

Er zijn een

hoop regels waar banken en betalingsbedrijven zich aan moeten

houden. Vraag de leerlingen of ze wisten dat deze regels er zijn.

Hadden ze daar ooit over nagedacht of vinden ze het vanzelfsprekend?

Bespreek een aantal antwoorden met de klas.

https://www.youtube.com/shorts/5eOjzzw0Ip8

https://www.youtube.com/shorts/v4ZQKXx5VQA

Credit card

• https://www.youtube.com/shorts/5eOjzzw0Ip8
• https://www.youtube.com/shorts/v4ZQKXx5VQA 

Welke drie voordelen zijn dat? Laat een aantal

leerlingen antwoorden. De juiste antwoorden zijn: je betalingen zijn

automatisch verzekerd, sommige online diensten (bijvoorbeeld uit

Amerika) kun je alleen betalen met een creditcard en het is handig

op vakantie en in het buitenland. Wat zijn de twee nadelen van een

creditcard? Laat de leerlingen het beantwoorden. De juiste antwoorden

zijn: door de rente en vaste kosten is een creditcard duur en als je niet

op tijd betaalt kun je snel schulden opbouwen

Vertel: Misschien ken je het wel van reclames. De zin ‘Geld lenen kost

geld’. Wat betekent dat eigenlijk? Over geld dat je leent van een bank

betaal je rente. Dit is geld dat maandelijks of jaarlijks boven op het

bedrag komt dat je moet afbetalen. Dat bedrag betaal je in ruil voor de de honderd euro plus de tien procent betalen: 110 euro. Zo kan een

geleend bedrag opeens snel oplopen. Daarnaast krijg je in Nederland bij

leningen en schulden een BKR-registratie

mogelijkheid om te kunnen lenen. Hoeveel je betaalt hangt grotendeels

af van de hoogte van het geleende bedrag. Rente wordt namelijk

berekend in procenten. Als je dus honderd euro leent en daarover

tien procent rente betaalt per maand, dan moet je na een maand

Bekijk met de klas de video. Vraag de leerlingen of ze wisten dat je

een BKR-registratie kunt krijgen. Zouden ze, nu ze ervan weten, langer

nadenken voordat ze geld zouden lenen? Waarom wel of niet?

Vertel: Tegenwoordig bieden veel webwinkels de optie aan om

achteraf te betalen. Je bestelt kleding, past alles thuis en stuurt terug

wat je niet wilt hebben. Je betaalt achteraf dan alleen voor de spullen

die je ook daadwerkelijk wilt kopen. Een voordeel hiervan is dat je

de spullen die je online bestelt eerst rustig kunt bekijken of passen.

Het geeft daardoor ook een veilig gevoel: je weet zeker dat je alleen

betaalt voor wat je wilt hebben. Maar er zitten ook nadelen aan het

achteraf betalen.

Bekijk de video met de klas. Vraag de leerlingen of ze weleens iets

gekocht hebben met achteraf betalen. Vonden ze het fijn? Denken ze er

anders over na het zien van de video?

Vertel: Pinnen was altijd een makkelijke manier om te betalen, maar

tegenwoordig kun je ook pinnen met je telefoon of zelfs met je Apple

Watch. Lekker makkelijk, want zo hoef je verder niets bij je te hebben.

Er zitten natuurlijk ook nadelen aan het makkelijk maken van betalen.

Bekijk de video met de klas en bespreek deze. Maken ze zich zorgen

over diefstal? Of denken ze dat al hun betaalmethodes veilig zijn?

Welke beveiligingen zitten er op je telefoon om diefstal te voorkomen?

De voor- en nadelen

De leerlingen maken opdracht 1 van de lesbrief. Ze doen dit

individueel. 

Verdeel de klas in groepjes van twee. De leerlingen bekijken per

groepje hun antwoorden bij opdracht 1 van de lesbrief. Daarna

gaan ze bedenken wat zij de beste betaalmethode vinden. Ze

moeten daarbij rekening houden met veiligheid, kosten, mogelijke

schulden en betaalgemak. Ze geven ook aan waarom ze dit de beste

betaalmethode vinden. 

Vertel: Er is veel werk rond betaalmethodes en betaalverkeer. Bij

een bank werken is logisch. Betaalverkeer en leningen zijn dagelijkse

bezigheden van banken. Ze willen het hun klanten zo makkelijk

mogelijk maken. Ook zijn er grote bedrijven die geen bank zijn, maar

zich wel bezighouden met betaalverkeer. Een voorbeeld is Adyen,

een Nederlands bedrijf dat voor websites de betalingen regelt. Dit

soort bedrijven kunnen heel groot worden. Denk maar aan bedrijven

als Klarna, PayPal en AfterPay. IT-specialisten, maar ook mensen die

gespecialiseerd zijn in cybercrime en coderen, zijn werkzaam in deze

sector.

S

Vertel: Waar geld is, zijn dieven. Er is ook veel werk aan de kant

van het beveiligen van betaalverkeer. Er zijn altijd mensen die door

middel van pinpassen scannen, hacken of op andere manieren aan

geld proberen te komen. Daarom zijn er mensen die controleren of de

betaalsystemen niet gehackt kunnen worden. Ook zijn er bij de politie

agenten die zich bezighouden met het opsporen van misdadigers die

geld stelen of fraude plegen. Dit zijn cybercrimespecialisten. Deze

specialisten houden zich bezig met onder andere phishing via mails

of appjes, oplichting en diefstal.

Is het goed of slecht dat betalen en geld lenen steeds makkelijker wordt?

Vertel: Jullie hebben gekeken naar de voor- en nadelen van

verschillende betaalmethodes. Ook hebben jullie gekeken welke

methode jullie het beste vonden. Als we echter een stapje terugdoen

dan zie je dat veel methodes weliswaar makkelijk zijn, maar ook

schulden of een hoge rente met zich mee kunnen brengen. Achteraf

of in termijnen betalen kan er tevens voor zorgen dat je geld uitgeeft

wat je misschien niet hebt. Is het dan eigenlijk wel zo goed dat steeds

meer van dit soort vormen worden aangeboden?

Laat de leerlingen hierover nadenken. Vraag ze vervolgens om om de

beurt te antwoorden wat zij hierover denken.