Burgers bakken - VO

• Burgerschapskunde
• Burgerschap
• +9
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Introduction

Burgerschap staat weer bovenaan de menukaart van het onderwijs! Het is de bedoeling dat scholen actieve, betrokken burgers bakken. Wat zijn dat eigenlijk, actieve betrokken burgers? Kun je deze maken? En hoe moet dat dan? In deze les gaan we aan de slag met de burgers die we zelf willen zijn. Wat vinden we in deze klas belangrijk? Als we weten wat we gezamenlijk belangrijk vinden, kunnen we bedenken hoe we dat gaan doen met elkaar, in de klas, de school en in de rest van de wereld.

Instructions

Print evenveel werkbladen (kan in zwart/wit) als leerlingen in je klas.

Leg klassikaal uit:

Iedere burgerbar zegt de beste burgers van Nederland te maken. Maar wat het ‘beste’ is, verschilt natuurlijk voor iedereen! 

Het staat vast dat een burger altijd bestaat uit een broodje, een burger en toppings. Maar de één houdt van bruin brood, de ander van hallal, weer één wil extra kaas en een ander wil zijn burger vegetarisch zonder saus.

Met burgerschap is dat precies hetzelfde: iedereen vindt andere dingen belangrijk.

Vertel:

In Nederland staat vast dat iedereen in de samenleving respect heeft voor:

• elkaar 
• de democratie en rechtstaat
• de vrijheden die iedereen heeft 

(bron: Rijksoverheid)

Maar wát iedereen belangrijk of juist respectloos vindt, is persoonlijk bepaald.

Gemeenschappelijke waarden zijn van belang om vreedzaam samen te kunnen leven volgens de overheid. Maar hoe je daar uiting aan geeft en wat iemand nodig heeft om dat te doen verschilt.

Hoog tijd om na te gaan wat jij vindt en nodig hebt. 

Wat heb jij nodig voor een respectvolle samenleving? Wat is volgens jou een ideale burger? Wat voor burger wil jij zelf zijn en wat heb je daarvoor nodig?

Leg de opdracht uit:

We gaan ervan uit dat het gedrag van een burger net als een echte (ham)burger is opgebouwd uit verschillende lagen. Met de klas gaan we nu vier lagen invullen en betekenis geven! We gaan bekijken hoe de ideale burger er uit zou kunnen zien.

Hoe zou hij zich moeten opstellen, welke houding heb je nodig? Wat moet hij kunnen, welke vaardigheden heb je nodig? En wat moet hij allemaal weten: welke kennis heb je nodig om in Nederland prettig samen te leven met de andere burgers?

Klassikale brainstorm

Brainstorm in drie stappen (suggesties staan er telkens achter tussen haakjes). Gebruik deze slide of het digibord om de antwoorden mee te schrijven.

Stap 1: Welke kennis heb je nodig? Wat moet je weten? Roep maar!

(Denk aan ervaring of handigheid, zoals: luisteren, problemen oplossen, etc.)

Schrijf op het digibord mee in de ‘kaas’ .

Stap 2: Welke vaardigheden heb je nodig? Wat moet je kunnen? Roep maar!

(Denk aan ervaring of handigheid, zoals: luisteren, problemen oplossen, etc. )

Schrijf op het digibord mee in de ‘burger’.

Stap 3: Welke houding heb je nodig? Hoe moet je je gedragen? Roep maar!

(Denk aan instelling, lichaamshouding, zoals: open, ruimdenkend, tolerant, etc.)

Schrijf op het digibord mee in de ‘Sla’.

DEEL DE WERKBLADEN UIT (zie bijlage)

Het digibord (of white board!) staat nu vol met allerlei dingen die belangrijk zijn voor de ideale burger.

Stiekem hebben we nu gewerkt aan een competentiedriehoek: de bovenste laag is de kennis van de ideale burger, de middelste laag de vaardigheden en onderaan de houding.

Individueel:

Kijk goed naar dit bord. Wat heb jíj nodig om de voor jou ideale burger te zijn? Welke kennis (kaas), vaardigheid (burger) en houding (sla) is voor jou het meest belangrijk?

Kies van elke laag één woord en bedenk voor jezelf waarom je deze het belangrijkste vindt. Vul zo jouw eigen burger in op het werkblad.

In tweetallen:

Vergelijk vervolgens met je buurman. Presenteer en beargumenteer de laagjes van jouw eigen burger. 

In viertallen:

Check vervolgens op dezelfde manier de resultaten met een ander duo (viertallen). 

Bedenk in het viertal: we hebben vier burgers, welke omgangsafspraken hebben deze vier burgers nodig? 

(Help de leerlingen eventueel op weg, denk aan: niet pesten, luisteren, fouten maken mag, autonoom zijn, etc.)

Klassikale evaluatie:

We hebben gezien welke burgers we hier willen bakken. Benoem enkele belangrijke/terugkerende punten die genoemd zijn: doen we deze dingen al (betrekking tot afspraken)? Is daar ruimte voor in deze klas? Wat wel, wat niet? 

Zullen we hier afspraken over maken?  

Zo kun je samen met je klas komen tot democratische omgangsafspraken en geven jullie vorm aan jullie eigen burgerschap(sonderwijs)!

TIP: Schrijf de gemaakte klassenafspraken op en hang ze in de klas! Of verwerk en deel ze digitaal. 

TIP: Haal de gemaakte afspraken regelmatig aan: herinner de leerlingen aan de eigen ideale burgers en motiveer ze zich aan hun voornemens en afspraken te houden!