3. De Sociale Kwestie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3,4

De industriële samenleving 

van Nederland

Paragraaf 1.4: Arbeiders en fabrikanten

Leerdoel

Aan het einde van deze les....

(1) kun je in je eigen woorden de betekenis uitleggen van het begrip 'de sociale kwestie'

(2) kun je in je eigen woorden een voorbeeld geven van 'de sociale kwestie'

Wat is de Sociale Kwestie? (1)

• Een 'kwestie' is een probleem

• Eind 19e eeuw.

• De slechte woon- en werkomstandigheden
  
  

• Arbeiders hebben geen rechten
  

Wat is de Sociale Kwestie? (2)

‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’:

• Wie zijn 'de rijken' aan het einde van de 19e eeuw?
  
  
• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen

-> Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht

De weekinkomsten van een gemiddelde mannelijke arbeider

was ongeveer 700 cent (7 gulden)

Wie helpt de arbeiders? (1)

• Sommige fabrikanten (vaak kleinere) gaven de arbeiders wél wat extra's 

• Arbeiders gaan staken. Dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.

• Daarna samenwerken in de politiek

Wie helpt de arbeiders?

• Nederland kent drie grote politieke groepen: socialisten (links), confessionelen (midden) en liberalen (rechts)

Socialisme

(Socius = gemeenschappelijk)

• Overheid moet er veel aan doen om arbeiders te beschermen

• Betere leef- en arbeidersomstandigheden

• Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

Langzaam verbetering in de sociale kwestie

• Eerste sociale wetten vanaf 1874: Kinderwetje van Van Houten
  

• Leerplichtwet (1900), Woningwet (1901)

Vóór de Woningwet...

...na de Woningwet

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen