7.1 Macht en invloed

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 3,4

'Machtsdilemma'

Macht en invloed

Ik vind dat wij op school meer beslissingen zouden mogen nemen.

Ik vind dat wij op school meer beslissingen zouden mogen nemen.

1. Eens
2. Oneens

Denk terug aan je eigen wijk bij hoofdstuk 3.
Hoeveel mensen hebben daar de macht?

Denk terug aan je eigen wijk bij hoofdstuk 3. Hoeveel mensen hebben daar de macht?

Wat leerde ik het vorige hoofdstuk?

• Strafbaar gedrag: overtreding en misdrijf
• Preventie en repressie
• Kenmerken van de rechtsstaat


• Mensenrechtendilemma

Terugblik vorig hoofdstuk

Wat leerde ik het vorige hoofdstuk?

• Strafbaar gedrag: overtreding en misdrijf
• Preventie en repressie
• Kenmerken van de rechtsstaat
• Dilemma van de rechtsstaat
• Mensenrechtendilemma
• Democratie en dictatuur

Terugblik vorig hoofdstuk

Wat leer ik deze les?

• wat macht is
• acht machtsmiddelen
• wat gezag is

Ik leer...

Wat leer ik deze les?

• wat macht is
• acht machtsmiddelen
• hoe je macht kunt meten
• wat gezag is

Ik leer...

Dit actuele filmpje geeft een duidelijk voorbeeld van de macht van het kabinet. Zij hebben de macht om scholen te sluiten en hier moet dan ook naar geluisterd worden.

Macht

In staat zijn om het gedrag van anderen te beïnvloeden.

Ga met leerlingen in gesprek: waarmee kun je het gedrag van je broertje/zusje/vriend/vriendin beïnvloeden? Op welke manier gebruikt een ouder invloed om jouw gedrag te beïnvloeden. Op die manier beseffen ze dat ze zelf ook macht hebben en dat er macht over hen wordt uitgeoefend.

Door over deze vragen in gesprek te gaan, laat je de leerlingen al nadenken over verschillende machtsmiddelen.

Op welke manier gebruikt een ouder zijn invloed om jouw gedrag te beïnvloeden? (straf, positief benaderen)

Bruggetje naar machtsmiddelen

Machtsmiddelen

- Functie/beroep

Een middel om het gedrag van anderen te beïnvloeden.

Op pagina 78-79 van het boek staan per machtsmiddel voorbeelden uit de praktijk.

Machtsmiddelen

- Functie/beroep

- Kennis en vaardigheden

Een middel om het gedrag van anderen te beïnvloeden.

Op pagina 78-79 van het boek staan per machtsmiddel voorbeelden uit de praktijk.

Machtsmiddelen

- Functie/beroep

- Kennis en vaardigheden

- Status/aanzien

* lastige foto - 

Een middel om het gedrag van anderen te beïnvloeden.

Op pagina 78-79 van het boek staan per machtsmiddel voorbeelden uit de praktijk.

Machtsmiddelen

- Functie/beroep

- Kennis en vaardigheden

- Status/aanzien

- Overtuigingskracht

Een middel om het gedrag van anderen te beïnvloeden.

Op pagina 78-79 van het boek staan per machtsmiddel voorbeelden uit de praktijk.

Machtsmiddelen

- Functie/beroep

- Kennis en vaardigheden

- Status/aanzien

- Overtuigingskracht

- Geld

Een middel om het gedrag van anderen te beïnvloeden.

Op pagina 78-79 van het boek staan per machtsmiddel voorbeelden uit de praktijk.

Machtsmiddelen

- Functie/beroep

- Kennis en vaardigheden

- Status/aanzien

- Overtuigingskracht

- Geld

- Geweld (militaire macht)

Een middel om het gedrag van anderen te beïnvloeden.

Op pagina 78-79 van het boek staan per machtsmiddel voorbeelden uit de praktijk.

Machtsmiddelen

- Functie/beroep

- Kennis en vaardigheden

- Status/aanzien

- Overtuigingskracht

- Geld

- Geweld (militaire macht)

- Aantal personen

Een middel om het gedrag van anderen te beïnvloeden.

Op pagina 78-79 van het boek staan per machtsmiddel voorbeelden uit de praktijk.

Machtsmiddelen

- Functie/beroep

- Kennis en vaardigheden

- Status/aanzien

- Overtuigingskracht

- Geld

- Geweld (militaire macht)

- Aantal personen

- Toegang tot de media

Een middel om het gedrag van anderen te beïnvloeden.

Op pagina 78-79 van het boek staan per machtsmiddel voorbeelden uit de praktijk.

Van welk machtsmiddel is er sprake in het
filmpje van minister Slob en minister Bruins?

Van welk machtsmiddel is er sprake in het filmpje van minister Slob en minister Bruins?

1. Aantal personen
2. Status/aanzien
3. Toegang tot de media
4. Functie/beroep

Door welk machtsmiddel is het verjaardagsfeestje
van Merthe uit de hand gelopen?

Door welk machtsmiddel is het verjaardagsfeestje van Merthe uit de hand gelopen?

1. Status/aanzien
2. Aantal personen
3. Toegang tot de media
4. Overtuigingskracht

Geeft een voorbeeld van hoe geld als
machtsmiddel kan worden ingezet.

Geeft een voorbeeld van hoe geld als machtsmiddel kan worden ingezet.

Van welke machtsbronnen kan een Nederlandse politicus gebruikmaken?

Van welke machtsbronnen kan
een Nederlandse politicus gebruikmaken?

Functie/beroep

Kennis en vaardigheden

Status/aanzien

Overtuigingskracht

Aantal personen (bij verkiezingen)

Machtsmiddelen

- Functie/beroep

- Kennis en vaardigheden

- Status/aanzien

- Overtuigingskracht

- Geld

- Geweld (militaire macht)

- Aantal personen

- Toegang tot de media

De machtsmiddelen staan hier als herhaling voor de leerlingen, omdat ze na een aantal vragen alle 8 de punten misschien niet allemaal nog weten.

Welk machtsmiddel gebruik jij weleens bij je vrienden?

Welk machtsmiddel gebruik
jij weleens bij je vrienden?

Eigen antwoord leerlingen

0

Sleep het machtsmiddel naar de juiste plaats.

Machtsmiddel die wel in het fragment te zien is.

Machtsmiddel die niet in het fragment te zien is.

Aantal personen

Functie of beroep

Geld

Status of aanzien

Kennis en vaardigheden

Overtuigings- kracht

Geweld (militaire macht)

Toegang tot de media

Macht meten

• Hoe meer ..., hoe meer macht
  
• Hoe groter het netwerk, hoe meer macht
• Wie zegt wat en wanneer bij besluitvorming

Sleep de foto naar de juiste omschrijving van macht.

Macht die in regels/wetten staat

Macht die niet in regels/wetten staat

De rechter had macht om dit besluit te nemen, ongeacht de meningen van mensen die hier tegen waren. De rechter heeft formele macht.

Formele macht

De macht die opgeschreven staat in wetten en regels.

#MeToo

Onder de titel #MeToo zit de link naar het nieuwsartikel waarvan de afbeelding afkomstig is.

De Tweet van de Amerikaanse activiste Tarana Burke heeft zoveel invloed gehad op de huidige samenleving, dat ze macht heeft uitgeoefend als het gaat over seksueel misbruik, maar op een informele manier.

Informele macht

De macht die je hebt zonder machtsmiddelen te gebruiken.

Zie docentenhandleiding voor aangepaste definitie.

Ariane Grande heeft dus veel eisen voor en tijdens
haar optredens. Waar is dit een voorbeeld van?

Ariane Grande heeft dus veel eisen voor en tijdens haar optredens. Waar is dit een voorbeeld van?

1. Formele macht
2. Informele macht

Gaat het hier om formele of informele macht?

Het gaat hier om formele macht omdat ze het machtsmiddel 'status/aanzien' inzet. Een normaal persoon zou dit niet krijgen, maar omdat zij beroemd is, krijgt ze dit voor elkaar.

Wie heeft er volgens jou eerder gelijk als er
uitgelegd moet worden wat de gevolgen zijn van roken?

Wie heeft er denk je eerder gelijk als er uitgelegd moet worden wat de gevolgen zijn van roken?

1. Een longspecialist
2. Een willekeurige roker

Gezag

Macht die geaccepteerd wordt.

Je houden aan de verkeersregels om geen boete te krijgen.
Heeft de politie in dat geval dan gezag?

Je houden aan de verkeersregels om geen boete te krijgen. Heeft de politie in dat geval dan gezag?

1. Ja, ze hebben gezag
2. Nee, ze hebben geen gezag

In dit geval gaat het alleen om macht. Je doet wat ze van je vragen om geen boete te krijgen, niet omdat je vindt dat ze die macht verdienen.

Ondanks dat je het te vroeg vindt, ben je op de
afgesproken tijd weer thuis. Hebben je ouders gezag?

Ondanks dat je het te vroeg vindt, ben je op de afgesproken tijd weer thuis. Hebben je ouders gezag?

1. Ja, ze hebben gezag
2. Nee, ze hebben geen gezag

Wat vind jij?

Een interessante vraag om met leerlingen over in gesprek te gaan. Klopt deze uitspraak? Misbruik je altijd je macht als je macht hebt? 

Een passende vraag hierbij: is het goed als er mensen zijn met macht?

Het hangt er vanaf hoe je tegen macht aan kijkt. Als je macht als iets ziet wat er eigenlijk niet mag zijn zal je het hier mee eens zijn. Als je van mening bent dat er mensen mogen zijn met macht, valt deze vraag te betwijfelen.

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Wat vind je nog lastig?

Wat heb ik geleerd deze les?

• wat macht is
• acht machtsmiddelen
• wat gezag is

Ik leerde...

Wat heb ik geleerd deze les?

• wat macht is
• acht machtsmiddelen
• hoe je macht kunt meten
• wat gezag is

Ik leerde...

De volgende Seneca-les gaat over:

Macht in Nederland

Einde van de les 'Macht en invloed'