5.3 De Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 2

Welkom!

Programma deze les:

• Opfrissen: waar waren we mee bezig?
• Uitleg paragraaf 5.3 naar keuze
• Huiswerk volgende les = maken 5.3

Hoofdstuk 5 ->

• na de Tweede Wereldoorlog
• hoe wordt Nederland bestuurd
• Kolonies worden onafhankelijk: dekolonisatie
• Indonesie wordt onafhankelijk na 4 jaar strijd met NL
• Vandaag: de Koude Oorlog

Opfrissen: Waar waren we mee bezig?

Uitleg volgen

Zelfstandig werken

Je kunt nu zelf kiezen wat je wilt doen, kies je zelfstandig werken dan verlaat je nu de les.

De Koude Oorlog

Onderwerp deze les:

Het onderwerp van de les vandaag is de Koude Oorlog. De Koude Oorlog was een ingewikkelde ruzie die zich tussen 1945-1989 heeft afgespeeld. Er is nooit echte oorlog is uitgebroken tussen de twee landen, vandaar de naam 'Koude' oorlog.

Leerdoelen: aan het eind van de les weet jij:

--> Wat 'Koude Oorlog' betekent...
--> Welke twee blokken ruzie hadden met elkaar...
--> Waarom deze twee blokken ruzie hadden met elkaar...
--> Wat een 'wapenwedloop' is...
--> Wat de Berlijnse Muur is en waarom hij gebouwd is...
--> Hoe de Koude Oorlog is geëindigd...

Koude Oorlog: deelnemers

In WO II werkten de geallieerden samen om Duitsland te verslaan. Na de oorlog ontstond er ruzie.Duitsland en Berlijn werden verdeeld in bezettingszones (zie plaatje).

De Verenigde Staten hadden een heel ander idee over hoe Duitsland bestuurd moest worden dan de Sovjet-Unie.  Hierdoor ontstond ruzie.

Overzicht

Wat	Westblok	Oostblok
Wie	VS en West-Europa	Sovjet-Unie en Oost-Europa
Economisch systeem	Kapitalisme	Communisme
Soort economie	Vrijemarkteconomie: Iedereen mag een bedrijf opstarten om winst te maken	Planeconomie: De overheid bepaalt wat een fabriek of boerderij moet maken
Pluspunt	Veel vrijheid voor het volk	Minder verschil tussen arm en rijk
Minpunt	Groot verschil arm en rijk	Dictatuur die alle macht in handen heeft

Wantrouwen

Zoals net benoemd, verschilden beide kanten zeer van elkaar. Ze vertrouwden elkaar niet en waren beide bang dat ze aangevallen zouden worden door de ander. 

Als je bang bent voor de ander, wil je graag sterker zijn. Daarom bedreigden het Oost-en Westblok elkaar met kernwapens. Het werd een soort wedstrijd wie de meeste wapens had: dit heet de wapenwedloop. 

De man links is Chroesjtsjov, leider van de Sovjet-Unie, de man rechts president Kennedy van Amerika. Beide heren zitten op een bom. Deze spotprent laat duidelijk zien hoe over de wapenwedloop werd gedacht.

Berlijn

Berlijn werd verdeeld in vier zones. De Franse, Britse en Amerikaanse zone werden samen West-Berlijn tegenover het Russische Oost-Berlijn. De eerste jaren konden inwoners vrij tussen de twee 'Berlijns' reizen. 
Veel mensen uit Oost-Berlijn vluchtten naar West-Berlijn. Hier was de Sovjet-Unie niet blij mij en bouwde een muur: De Berlijnse Muur in 1961. Je kon niet zonder toestemming van Oost naar West.

Einde Koude Oorlog

Na 1985 gaat het hard. De nieuwe president van de Sovjet-Unie, Gorbatsjov, zorgt voor meer vrijheid. 

In 1989 gaat de Berlijnse Muur open na wekenlang protest  van de bevolking van Oost-Berlijn/Oost-Duitsland

De Sovjet-Unie brokkelt af. Uiteindelijk valt hij officieel uiteen in 1991 in allemaal verschillende landen. De Koude Oorlog is voorbij.

Het Einde van de Koude Oorlog

In 1989 eindigde de Koude oorlog. 

Oorzaak: 

1. Massale Protesten in Oost-Europese landen tegen communistische regeringen. 

2. Communistsche regeringen opende het IJzeren Gordijn en de Berlijnse Muur. 

In 1990 werd Oost en West-Duitsland, 1 land. 

IN 1991 viel de Sovjet-Unie uiteen in 15 onafhankelijke landen zonder Communisme. 

De  Koude Oorlog was voorbij. 

Na deze les weten jullie...	Nu weten jullie dat...
Wat 'Koude Oorlog' betekent...	'Koude' oorlog betekent dat er geen echte oorlog is uitgebroken
Welke twee blokken ruzie hadden met elkaar...	Het Oostblok (Sovjet-Unie etc.) ruzie had met het Westblok (VS etc.).
Waarom deze twee blokken ruzie hadden met elkaar...	De blokken ruzie hadden omdat ze bang waren dat de ander hen zou aanvallen. Ze hadden beiden een heel verschillend economisch systeem (kapitalisme vs communisme)
Wat een 'wapenwedloop' is...	De wapenwedloop een soort wedstrijdje was tussen het Oost- en Westblok wie de meeste kernwapens had. Dit zou de ander afschrikken.

Deze grafiek laat het aantal kernwapens zien van de VS (blauw) en de Sovjet-Unie (rood).

Na deze les weten jullie...	Nu weten jullie dat...
Wat de Berlijnse muur is en waarom hij gebouwd is...	De Berlijnse muur is een muur die gebouwd is door de Sovjet-Unie om Oost-Berlijn en West-Berlijn van elkaar te scheiden. Nu konden mensen niet meer naar West-Berlijn vluchten.
Hoe de Koude Oorlog is geëindigd...	De Koude Oorlog kwam ten einde nadat president Gorbatsjov de landen in het Oostblok meer vrijheid gaf. Hierdoor ontstonden onafhankelijke staten, viel de Berlijnse muur en viel uiteindelijk de Sovjet-Unie uit elkaar (1991).

Spotprent

Tijdens de Koude Oorlog zijn ontzettend veel 'spotprenten' gemaakt: tekeningen waarin iets of iemand bespot worden. De tekenaar probeert vaak zijn mening duidelijk te maken in de spotprent. Een spotprent bestaat vaak uit een tekening met een bijschrift erbij.

Vandaag gaan jullie er een bekijken en er vragen bij maken. Schrijf je antwoorden voor jezelf op, dan kun je ze aan het einde nakijken! Succes!

Bovenop de muur staat de Russische leider Chroesjtsjov afgebeeld.




Op de muur staat: 'Berlijnse Muur. Opgericht op 13 augustus 1961.'

Als bijschrift staat:

'Chroesjtsjov zegt: Zien jullie hoe veel er aan onze kant van de muur blijven!'





De Berlijnse Muur werd gebouwd zodat mensen uit Oost-Berlijn niet meer naar West-Berlijn zouden vluchten

Vragen

1. Wat ligt er op de muur?
2. Wie zou Chroesjtsjov bedoelen met de 'mensen' die aan zijn kant van de muur blijven?
3. Zijn de tekening en het bijschrift spottend bedoelt? (oftewel, maakt de auteur iemand belachelijk?)
4. Zou de auteur van de spotprent een voorstander of een tegenstander zijn van de Berlijnse Muur? Waarom?

Bonusvraag: Leg uit wat de auteur bedoelt met deze spotprent

Bijschrift:
'Chroesjtsjov zegt: Zien jullie hoe veel mensen er aan onze kant van de muur blijven!'

1. Wat ligt er op de muur?
2. Wie zou Chroesjtsjov bedoelen met de 'mensen' die aan zijn kant van de muur blijven?
3. Zijn de tekening en het bijschrift spottend bedoelt? (oftewel, maakt de auteur iemand belachelijk?)
4. Zou de auteur van de spotprent een voorstander of een tegenstander zijn van de Berlijnse Muur? Waarom?
Bonusvraag: Leg uit wat de auteur bedoelt met deze spotprent