Gs. Klas 4 §1.1 Nederland wordt een democratie - mavo

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

H1 Nederland (1848 tot 1914)

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Het parlement bestaat uit:

1. Eerste en Tweede Kamer
2. Ministers en staatssecretarissen

De regering bestaat uit:

1. Eerste en Tweede Kamer
2. Ministers en Staatssecretarissen

Koninkrijk met een grondwet is:

1. Parlementaire democratie
2. Constitutionele monarchie

Wat is een rechtsstaat?

1. Een staat waarbij iedereen zich aan de wet moet houden
2. Een staat waarbij iedereen rechten heeft

Het belangrijkste artikel in de grondwet van 1848 is artikel 1.

Wat staat in artikel 1?

1. Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld.
2. De regering dient zorg te dragen aan onderwijs.
3. Het koningschap wordt erfelijk vervuld door de wettige opvolgers van Koning Willem I, Prins van Oranje-Nassau.
4. De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid.

   §1.1 Nederland wordt een democratie

De machtige koning

• Rijke burgers ontevreden over macht vd koning
• --> Liberalen
•  
• Koningen wilden macht niet afstaan, totdat ...

   §1.1 Nederland wordt een democratie

De machtige koning

• 1848 Revolutie in Fr. --> koning afgezet
•  
• Willem II bang voor opstand in NL
• --> Vraagt Thorbecke nieuwe wet te schrijven

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Huiswerk

• Opdr. 1 t/m 5 van §1.1

02:55

Waarom moet Willem II tekenen?

1. Anders is de wet niet geldig
2. Omdat hij de baas blijft

Op de munt ontbreekt een deel van de naam van een koning. 

Welke naam ontbreekt? 

1. Willem I, Koning der Nederlanden
2. Willem II, Koning der Nederlanden
3. Willem III, Koning der Nederlanden
4. Geen van de genoemde koningen is juist

02:55

Waarom gaf Willem II toe aan het ondertekenen van de grondwet?

Parlement

Kabinet

Koning

Tweede kamer

Eerste kamer

Ministers

Staatssecretarissen

Ministers

H1 Nederland (1848 tot 1914)

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Het parlement bestaat uit:

1. Eerste en Tweede Kamer
2. Ministers en staatssecretarissen

Koninkrijk met een grondwet is:

1. Parlementaire democratie
2. Constitutionele monarchie

Wat is een rechtsstaat?

1. Een staat waarbij iedereen zich aan de wet moet houden
2. Een staat waarbij iedereen rechten heeft

Overal in Europa braken revoluties uit in 1848. De Nederlandse koning nam in 1848 een belangrijke beslissing. Welke beslissing nam de Nederlandse koning in 1848?

1848

Het Revolutiejaar 1848 is een serie Europese opstanden die door Europa ging. Ook in Nederland dreigde een revolutie uit te breken.

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Het machtige parlement

• Thorbecke schrijft een nieuwe grondwet in 1848
•  
•  Veranderingen:
• - Hoogste macht bij parlement = 1e en 2e kamer (parlement)
•    Ook wel Staten-Generaal 
• - Koning is onschendbaar
• - Ministeriële verantwoordelijkheid
• - Machtenscheiding (zie filmpje huiswerk volgende les)
•  

Controleert

=

=

Parlement

Regering

1e en 2e kamer

Ministers en staatssecretarissen

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Opdracht

• Bestudeer bron 6
•  
• Daarna boek dicht

Onderzoek doen

1. 1e kamer
2. 2e kamer
3. Allebei

Wetsvoorstel indienen

1. 1e kamer
2. 2e kamer
3. Allebei

Wetsvoorstellen wijzigen

1. 1e kamer
2. 2e kamer
3. Allebei

Uitgaven controleren

1. 1e kamer
2. 2e kamer
3. Allebei

In discussie gaan met ministers

1. 1e kamer
2. 2e kamer
3. Allebei

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Examenvragen oefenen

• Je ontvangt een blad met vragen

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Huiswerk

• Opdr. 6 t/m 12 van §1.1

Bekijk het plaatje.
Je ziet de Tweede Kamer omstreeks .....x...... Rechts de (lege)stoel van de koning.

Welk jaartal hoort bij .....X..... te staan?

1. 1840
2. 1860

In 1848 heeft Thorbecke de grondwet geschreven. Thorbecke schreef: 'de koning is onschendbaar, de ministers zijn verantwoordelijk.'

Thorbecke was ...

1. Liberaal
2. Conservatief
3. Confessioneel
4. Socialist

Een oude examenvraag.
Hiernaast zie je een tekening van rellen in Amsterdam in 1848.

De gebeurtenis op de tekening leidde tot een politieke verandering in Nederland in 1848.

Welke politieke verandering wordt bedoeld?

1. het afschaffen van de constitutionele monarchie
2. het aftreden van koning Willem II
3. het invoeren van een nieuwe grondwet
4. het oprichten van politieke partijen

Voor

Na

1848

De koning benoemt leden van de 1e kamer

Ministeriële verantwoordelijkheid 

Tweede kamer wordt gekozen

Koning is regeringsleider

Censuskiesrecht

Onschendbaar

Rechtstreekse verkiezingen

Klassieke grondrechten

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Het machtige parlement

• Luxemburgse kwestie:
• = 1867 Vraagstuk over Lux.
•  
•  Lux. hoorde bij NL
•  Willem III besloot met ministers Lux. te verkopen aan Fr. 
•  Pruisen boos --> oorlogsdreiging
• 
  
• Oplossing: Lux. onafhankelijk 
•  

Luxemburgse kwestie

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

Willem III ontbond 2e kamer

Willem III geeft toe; kabinet wordt ontbonden

Willem III staatshoofd van Lux. 

Willem III overlegt met ministers

Lux. wordt onafhankelijk

Pruisen boos, dreigt met oorlog

2e kamer boos

Ze besluiten Lux. te verkopen aan Fr. 

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Het machtige parlement

• 
  
• Kabinet zou moeten aftreden, gebeurt niet
•  

Waarom moet het kabinet aftreden?

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Het machtige parlement

• 
  
• Kabinet zou moeten aftreden, gebeurt niet 
•  
• Willem III ontbindt de kamer, nieuwe verkiezingen
•  
• Nieuwe 2e kamer kiest niet voor Willem III
•                                                                                  Geeft toe
•  
•  Eigenlijk poging om macht terug te krijgen
•  

H1 Nederland (1848 tot 1914)

Vandaag: grondrechten + kiesrecht

   §1.1 Nederland wordt een democratie

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Leerdoelen

• 
  
• Je kan......
• uitleggen welke soorten grondrechten er zijn
• voorbeelden noemen van deze grondrechten
• 
  
• hoe de 1e kamer, 2e kamer en de gemeenteraad in Nederland wordt gekozen
• hoe het Nederlandse kiesrecht door de jaren is ontwikkeld.
•  

Het volk (boven ....... jaar) stemt op:

Staten-Generaal

Provinciale Staten

Regering

Politieke partijen

1e Kamer

2e Kamer

Gemeenteraad

	Klassiek	Sociaal
Uitleg
Voorbeelden	- - - Etc.

Meer burgerrechten

Welke veranderingen in het kiesrecht lees je in de tekst (noem er 3/4)

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Meer burgerrechten

• 
  
• Veranderingen in kiesrecht:
• - Direct gekozen: 
•    * Tweede Kamer
•    * Provinciale Staten
•    * Gemeenteraad
• - Indirect gekozen:
•     * Eerste Kamer
•  

Waarom mochten alleen rijke mannen stemmen?

Welke grondwet is dit? Noteer ook of het een
klassieke of sociale is.

Welke grondwet is dit? Noteer ook of het een klassieke of sociale is.

Welke grondwet is dit? Noteer ook of het een klassieke of sociale is.

Welke grondwet is dit? Noteer ook of het een klassieke of sociale is.

Gebruik de bron.

In de grafiek is de ontwikkeling te zien van de uitbreiding
van het kiesrecht.
Welke verandering van het kiesrecht is te zien tussen 1880 en 1890?

1. de invoering van directe verkiezingen
2. de invoering van het caoutchoucartikel
3. de invoering van het censuskiesrecht
4. de invoering van indirecte verkiezingen

H1 Nederland (1848 tot 1914)

Vandaag: kiesrecht

   §1.1 Nederland wordt een democratie

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Meer burgerrechten

• Klassieke en sociale grondrechten:
• Klassiek: vrijheid van...
• Sociaal: recht op ...

   §1.1 Nederland wordt een democratie

Uitbreiding van het kiesrecht

• Invoer Censuskiesrecht
  
• --> Politiek was een zaak voor verstandige mannen: wie flink belasting betaalde, mag stemmen

• 1887 Caouthouc-artikel (rubberen artikel)
• --> Mannen met kentekenen van geschiktheid
•  
•  1917 Algemeen mannenkiesrecht (SDAP)
• 
  
•  1919 Algemeen kiesrecht

   §1.1 Samenleving en politiek

Huiswerk

Werkplaatsvaardigheden (blz. 28)

Opdracht 3/4/5/7

1

2

3

a

b

c