De eerste wereldoorlog

• Geschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 2

De eerste wereldoorlog

5

5

00:47

Wat zie je hier?

1. Wapenwedloop
2. Loopgraven
3. Soldaten die honger hebben
4. De gevechtslinie

02:19

Als jij de leider was van een land, zou jij dan hulp geven als een ander land dat vraagt?

Ja, natuurlijk!

Nee, ik ga geen gevaar lopen.

Ligt eraan of ik er iets voor terug krijg.

Alleen als je duidelijke afspraken kunt maken.

Ik zou nooit in een oorlog helpen.

Ander antwoord

Leerdoelen

• ...kan je 1 reden geven waardoor de 1e wereldoorlog begon.
• ... kan je vertellen hoe de partijen elkaar bestreden.

Aan het einde van deze les...

1

01:42

Hoeveel mensen zijn er denk je dood gegaan door deze oorlog?

Wanneer

Wa

Wanneer ook alweer?

Eerste wereldoorlog 1914-1918

1

Alleen vechten was misschien niet zo'n goed idee. Daarom waren landen bondgenoten van elkaar geworden. Er waren twee bondgenootschappen: de Geallieerden (rood in de kaart) en de Centralen (blauw in de kaart). 

Bekijk de kaart en sleep de vlaggen naar de juiste plek. Was een land neutraal? Sleep de vlag dan naar het groene vak. Klik op de vlag om de naam van het land te zien.

Neutraal

Centralen

Geallieerden

Frankrijk

Duitsland

Rusland

Verenigde Staten

Oostenrijk-Hongarije

Nederland

Groot-Brittannië

Turkse Rijk

Oorzaak 1 & 2

Nationalisme

Militarisme

Extreme liefde voor het eigen volk en land

'Ons land is het beste!'

Trots op alles wat met het eigen leger te maken heeft

Vertrouwen in de kracht van het eigen leger

2

Oorzaak 3 & 4

Wapenwedloop

Bondgenootschappen

Vooral tussen Engeland en Duitsland ontstaat 

een felle strijd om wie de sterkste en meeste wapens heeft

Economische en militaire afspraken tussen de landen: Wij helpen elkaar!

2

Bondgenootschappen

(tot 1917)

• Geallieerden: Frankrijk, Engeland, Rusland, Italië, Servië
  

• Centralen: Duitsland, Oostenrijk-Hongarije (Bosnië), Turkse Rijk, Bulgarije

• Neutrale landen: Nederland, Spanje, Zwitserland, Noorwegen, Zweden

1

Wij gaan winnen!

Overal in Europa is er veel enthousiasme om

te gaan vechten én vertrouwen om te winnen: 

met Kerst zijn we weer thuis zijn!

Deze oorlog is goed:

ein frischer fröhlicher Krieg

1

• Het Von Schlieffenplan

2

Loopgravenoorlog

• Aan beide kanten van het front worden loopgraven gegraven
  

1

Twee fronten vormen

5

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

http://www.bbc.co.uk/schools/0/ww1/

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

3

1

Opdracht

Schrijf een brief naar huis over hoe het is aan het front.

- Hoe lang je er al bent

- Hoe het eten is

- Wat je helemaal zat bent

10

Pauze

https://schooltv.nl/video/kleine-handen-in-een-grote-oorlog-de-aanval/

Doelen behaald?

Na deze les kan je:

...kan je 1 reden geven waardoor de 1e wereldoorlog begon.

... kan je vertellen hoe de partijen elkaar bestreden.

Volgende keer: 

Het einde van de oorlog, de vrede van Versailles, wapengebruik en gifgas

1

Lesdoel

Aan het einde van de les weet je:

- Welke wapens er nieuw waren.

- Hoe er een einde kwam aan de Eerste Wereldoorlog.

De Eerste Wereldoorlog duurde van...

1. 1914 - 1917
2. 1914 - 1918
3. 1939 - 1945
4. 1940 - 1945

Nationalisme is:

1. Een eigen staat voor je land willen.
2. Een grote liefde hebben voor je eigen volk.
3. Een leger hebben om je eigen volk te verdedigen.
4. Niet zwakker willen zijn dan andere volken.

Waar hoorde Nederland bij?

1. Neutralen
2. Centralen
3. Geallieerden
4. Von Schlieffenplan

Welke moord was de
aanleiding voor het uitbreken
van de Eerste Wereldoorlog?

1. De moord op de Duitse keizer, Wilhelm II
2. De moord op de Russische tsaar, Nicolaas II
3. De moord de keizer van Oostenrijk-Hongarije, Franz Jozef
4. De moord op de troonopvolger van het Oostenrijks-Hongaarse rijk Franz Ferdinand

https://www.canonvannederland.nl/nl/vensterplaten/vensterplaat-eerste-wereldoorlog

Het mitrailleur was er al maar heeft grote invloed. Nieuw is het gifgas

Nieuw is de tank, die een doorslaggevende rol speelt in 1918

Gifgas

• Gif- of strijdgassen moesten ervoor zorgen dat de vijand, in paniek, de loopgraven zouden verlaten
• De meeste gasaanvallen waren door het gebruik van gasmaskers steeds minder dodelijk voor de soldaten, maar zorgde voor brandwonden, tijdelijke blindheid en angst

In de Eerste Wereldoorlog werden veel 

nieuwe wapens uitgevonden. Sleep de naam van de wapens naar de juiste afbeelding.

mitrailleur

tank

vliegtuig

vlammenwerper

gifgas

duikboot

Hongersnood

• Tijdens de oorlog zorgen distributiebonnen voor een eerlijke verdeling van eten.
  
  
• Eerst is alleen brood op de bon, maar in de laatste twee oorlogsjaren is dit ook voor melk, aardappelen, vlees, vis, rijst, suiker, koffie, thee, boter, margarine en vet.
  
  
• Sommige artikelen worden vervangen door surrogaatproducten zoals tulpenbollenmeel of eikelkoffie.

Eindelijk vrede?

In 1917 werd wéér een Amerikaans schip door Duitse duikboten 

tot zinken gebracht. Eigenlijk mocht dat niet, want Amerika was neutraal. Toen de Amerikanen ook nog een plan van Duitsland ontdekten om Japan en Mexico tegen hen te laten vechten,  ver-klaarden ze de oorlog aan Duitsland. Van 1 miljoen Amerikaanse soldaten kond Duitsland niet meer winnen: de oorlog was voorbij.

Het was voor de winnaars duidelijk: Duitsland moest worden gestraft! Op 28 juni 1919, precies 5 jaar na de moord in Sarajevo, werd vlakbij Parijs de Vrede van Versailles gesloten. Duitsland kreeg alle schuld en moest veel geld betalen. Het land mocht geen groot leger meer hebben en moest land weggeven. 

De Duitsers waren boos, maar wat konden ze doen? Eén van die boze Duitsers zou later op een vreselijke manier wraak nemen. Zij naam was Adolf Hitler...

Op 11 november 1918, om 11 uur 's ochtends, werd de wapenstilstand in een trein ondertekend.

Einde van de oorlog

Op 28 juni 1919 werd een overeenkomst ondertekend door de geallieerde mogendheden en Duitsland, waarmee een eind kwam aan de Eerste Wereldoorlog.

"Grote Drie" (Fra, VK en VS) bepaalden de voorwaarden.

Duitsland had niets in te brengen.

Jaartallen

1914-1918 Eerste Wereldoorlog 

11-11-1918 Wapenstilstand getekend door geallieerden en Duitsland.

28-06-1919 Verdrag van Versailles

Economische wereldcrisis

Wereldwijde crisis

• De crisis verspreidde zich naar andere landen die na WOI afhankelijk waren geworden van de Amerikaanse economie.
  
• Duitsland werd hard geraakt toen de VS leningen stopzette (Dawes Plan).
  
• Bedrijven en banken failliet. Meer dan 5,5 miljoen Duitsers werkloos.
  
• Politieke partijen zoals de communisten (KPD) en fascisten (NSDAP) kregen veel aanhang.

Sleep de gebeurtenissen naar de juiste plek. 

Je begint bij de gebeurtenis die het langst geleden is.

1

2

3

4

5

De oorlog is voorbij: 

op 11 november 1918

Kroonprins Frans-Ferdinand wordt vermoord door Gavrilo Princip.

De Vrede van Versailles 

wordt ondertekend

De Verenigde Staten gaan meedoen met de oorlog.

De Eerste Wereldoorlog begint.