EDUbox Politiek: Jouw stem in ons politiek systeem

• Mediawijsheid
• Secundair onderwijs

Introduction

Deze EDUbox past in het aanbod Verkiezingen ’24 en is nauw verbonden met de EDUbox Ideologie en EDUbox Overtuigen. De EDUbox Politiek wil jongeren inzicht geven in hoe beslissingen tot stand komen. Hoe overtuig je mensen van je ideeën, hoe krijg je ze gerealiseerd? Welke stappen bestaan er om van een idee tot een beleid te komen? Door jongeren te vragen naar wat hen bezighoudt en welke ideeën ze voor de toekomst hebben leert EDUbox hun hoe deze ideeën tot stand kunnen komen via politiek.

VRT Politiek

Politiek

Jouw stem in

ons politiek systeem

Hoe werkt het?

Welkom in de EDUbox Politiek!

Ga naar de volgende slide

☐  Een slim team

☐  Een smartphone, tablet of computer

☐  Een verbinding met het internet

☐  Ga naar www.lessonup.app
     en voer de zes-cijferige code
     en je naam in. 

☐  Wacht op het eerste  interactieve

     onderdeel.

De benodigdheden

Zodra je 18 bent, mag je gaan stemmen. Bij de Europese verkiezingen kan dat zelfs al vanaf 16 jaar. Zo bepaal je mee welke beslissingen er worden gemaakt. Maar wat gebeurt er met je stem? En hoe draagt je stem bij tot het beleid? In deze EDUbox leer je meer over de complexiteit van het politieke systeem en hoe jij daar invloed kan op uitoefenen.

Veel succes!

2

in m'n team zit!

blij dat je

01

3

1. Komen jullie overeen?

☐  Lees het bericht van de school op de volgende slide.

☐ Beantwoord daarna de vragen. 
     Schrijf je antwoorden op een blad papier.

☐ Overleg tot je voor elke vraag overeenkomt.

☐ Verdeel de taken.
     Wie zal welke verantwoordelijkheden dragen?

☐ Upload een foto van je vel papier op de slide daarna.

Beeld je in: met een groepje klasgenoten wil je

de leerlingen trakteren op een grote schoolfuif.

Om dit tot een goed einde te brengen, zal je goed

moeten samenwerken. Je zal moeten overleggen

en keuzes maken. Hoe zou jij zo’n party op school

aanpakken?

4

Opdracht

☐ Thema

     Wat is het thema van de
     party? Is er een dresscode?

☐ Tijdstip

     Wanneer vindt de fuif plaats?

 ☐ Doelpubliek

     Wie nodig je uit?
     Is er een minimumleeftijd?

☐ Prijs

     Verkoop je tickets
     of is het gratis?

☐ Promotie

    Hoe maak je de
    schoolfuif bekend?

5

Bericht

van de school

Je mag de fuif in de turnzaal organiseren, waar plaats is voor maximaal 150 personen. De directie

laat geen alcohol toe. Ze vraagt je ook rekening te houden met klasgenoten die weinig geld hebben

én de leerlingen met

beperkingen. Vergeet

je niet dat een paar

van je vrienden fan

zijn van metal?

Checklist voor het organiseren van een schoolfuif

☐ Decoratie

     Hoe wil je de feestzaal versieren?

☐ Muziek

     Boek je een dj?
     Welke muziek kies je?

☐ Drank & eten

    Wat bied je aan
    en aan welke prijs?

☐ Techniek

     Wat heb je nodig voor
     licht en geluid?

☐ Medewerkers

     Wie doet de bar en de kassa?

☐ Veiligheid

     Hoeveel security heb je nodig?

6

Upload hier de foto van je vel papier.

7

Iedereen heeft een eigen idee op papier gezet. Maar je staat er gelukkig

niet alleen voor! Bedenk nu samen een concept voor de schoolfuif.

Opdracht

Klasopdracht

Elk groepje heeft een uitgewerkt

concept. Probeer nu met de hele klas

overeen te komen. 

• Leg eerst alle ideeën bij elkaar. 
• Beantwoord de vragen opnieuw en maak samen een concept.
• Beslis ook wie welke verantwoordelijkheid krijgt.

8

Reflectie

      

Was dit een gemakkelijke klus of net helemaal niet? Bespreek met de klas

hoe de vorige opdrachten zijn verlopen.

Draai aan de spinner totdat alle drie de 

vragen zijn geweest.

2. Van schoolfuif naar maatschappij

Je krijgt hierna 6 stellingen te zien. Duid per stelling aan of ze wel of niet van toepassing is op de organisatie van een schoolfuif en het oplossen van een maatschappelijk probleem. Zie jij de gelijkenissen?

Overeenkomen is niet altijd gemakkelijk. Iedereen heeft namelijk zijn eigen ideeën en wil die graag verdedigen. Maar je komt pas verder als je toch een beslissing neemt en allemaal achter hetzelfde plan gaat staan.

Je beseft het misschien niet, maar eigenlijk vertoont politiek veel gelijkenissen met hoe jullie te werk zijn gegaan. Straf, niet?

Opdracht

9

Stelling 1: Je hebt maar een beperkte hoeveelheid geld.

                   Je moet dus kiezen wat je het belangrijkste vindt. 

10

1. Organisatie schoolfuif
2. Oplossen maatschappelijk probleem

Is de stelling van toepassing op de organisatie van een schoolfuif of op

het oplossen van een maatschappelijk probleem?

Duid één antwoord aan.

Je hebt maar een beperkte hoeveelheid geld. Je moet dus kiezen wat je het belangrijkste vindt.

Beide antwoorden juist.

Stelling 2: Je werkt samen met mensen met andere visies
                   en achtergronden.

11

1. Organisatie schoolfuif
2. Oplossen maatschappelijk probleem

Beide antwoorden juist.

Stelling 3: Je moet manieren vinden om samen te werken.

12

1. Organisatie schoolfuif
2. Oplossen maatschappelijk probleem

Beide antwoorden juist.

Stelling 4: Je moet beslissingen maken als je vooruit wil gaan
                   en deadlines wil halen.

13

1. Organisatie schoolfuif
2. Oplossen maatschappelijk probleem

Beide antwoorden juist.

Stelling 5: Je beslist voor een hele gemeenschap,
                   zonder dat iedereen inspraak heeft.

14

1. Organisatie schoolfuif
2. Oplossen maatschappelijk probleem

Antwoord: maatschappelijk

probleem

Stelling 6: Je neemt beslissingen voor een groep.
                   Niet iedereen gaat akkoord met elke beslissing.

15

1. Organisatie schoolfuif
2. Oplossen maatschappelijk probleem

Beide antwoorden juist.

Gelijkenissen met politiek

Om onze manier

van leven te

organiseren.

Politiek is eigenlijk het organiseren van een schoolfeest voor een hele samenleving.
En dat elke dag opnieuw. . Maar in plaats van beslissingen te nemen over muziek of eten op

een feestje, gaat het over maatschappelijke thema’s die impact hebben op alle burgers.

Politiek is nodig om deze 3 redenen:

16

Om een evenwicht

te vinden tussen

verschillende

meningen en

belangen.

Om zorg te

dragen en een

veilige omgeving

te creëren voor

iedereen.

______________________

Hoe zou de wereld er uit zien zonder politiek?

Als je helemaal alleen op de wereld bent, kan je doen wat je wil. Maar zodra je met

anderen samenleeft, heb je regels en afspraken nodig. Want als iedereen zijn eigen ding

zou doen en met niemand rekening houdt, ben je zelf verantwoordelijk voor alles en krijg

je mogelijk chaos en conflict.

17

<

>

Alleen op de wereld

Samenleven

Regels en afspraken

Ieder doet zijn ding

Politiek

18

Welk gevoel heb jij bij het woord politiek?

Vul maximaal drie woorden in (kerwoord, gevoel of gedachte)

Vul maximaal drie woorden in (kerwoord, gevoel of gedachte).

De antwoorden van al je klasgenoten

verschijnen nu op het grote scherm.

Bespreek nu de volgende vragen:

1. Wat valt op? Welke gevoelens komen naar boven?
2. Hoe zou je de negatieve gevoelens kunnen samenvatten?
3. Waarover gaan de positieve gevoelens?
4. Wat heeft politiek nodig om de negatieve gevoelens in positieve te kunnen veranderen?

Bekijk nu de volgende video.

Politiek betekent voor iedereen iets anders. 

Enkele jongeren vertellen wat politiek voor hen betekent.

Video

19

Politiek is aanwezig in elk aspect van ons leven. Ze bepaalt onder andere wat je moet

leren op school, hoe je je veilig met de fiets kan verplaatsen of hoe makkelijk je de trein of

bus kan nemen. Die beslissingen worden op verschillende politieke niveaus genomen.

20

Regionaal

Lokaal

Federaal

Europees

Gemeentebestuur

of stadsbestuur

Vlaamse regering,

Waalse regering &

Brusselse regering

Belgische regering

Europese Commissie,

Europese Raad, Raad

van de Europese Unie &

Europees Parlement

Politiek versus politici

Politiek is geen synoniem voor politici. Politiek is het systeem waarin beslissingen genomen worden voor de samenleving, politici zijn de mensen in dat systeem. Zij hebben niet altijd een goede naam: sommige politici gooien met modder naar elkaar en niet iedereen blijkt te vertrouwen. Daardoor heeft politiek een negatieve bijklank gekregen, terwijl dat niet terecht is. Politiek is veel groter dan enkel politici. 

21

Spanning over migratie loopt op:       
                               stelt kabinet deadline

Onderzoek naar mogelijke fraude: politicus

                                twee keer verhoord

Enorme afgang voor het

Belgische kibbelkabine

Vergadering loopt volledig uit de hand: 
‘Er werd gescholden en geschreeuwd’

Burgemeester neemt ontslag na belangenvermenging

Bekijk nu de volgende video.

Ondanks het slechte imago blijven jonge mensen geëngageerd om aan politiek te doen.

Maak kennis met ..., het jongste Europarlementslid.

Video

22

Politiek heeft een grote impact op ons persoonlijk leven en op de samenleving in het algemeen.

De Duits-Amerikaanse filosofe Hannah Arendt zei ooit: “Politieke kwesties zijn te belangrijk om aan politici over te laten.”

Daarom is het belangrijk dat je actief

deelneemt en geïnformeerde keuzes maakt. Dat kan je doen door te gaan stemmen, door te betogen of actie te voeren, ...

Je moet dan natuurlijk weten hoe het politieke proces precies werkt. En dat gaan we uitleggen in het volgende deel!

Conclusie

23

02

De weg

van je stem

24

Soms lijk het dat politici veel beloven maar dat niet waarmaken als ze verkozen zijn. Net alsof je een tropisch decor belooft op de schoolfuif en je enkel maar een sticker van een papegaai tegen de muur plakt. Vreemd, toch?

Om te weten hoe politiek precies werkt, gaan we dieper in op 3 verschillende aspecten. Die lijsten we al even op op de volgende fiche.

25

1. Enkele aspecten van politiek

26

Hoe ontstaan

meningsverschillen

tussen partijen?

Hoe proberen

politici mensen te

overtuigen?

Wat maakt

het nemen van

beslissingen

zo complex?

Politieke visie

Politieke systeem

Politieke

communicatie

1

2

3

1. Politieke visie

Niet alleen politieke partijen hebben een eigen visie. Ook bewegingen en organisaties (zoals de Vlaamse Jeugdraad, klimaatactivisten of verenigingen van mensen met een beperking) verdedigen hun ideeën.

Elke politieke partij heeft een eigen visie op de wereld. Dat is op zich normaal: niet iedereen denkt hetzelfde over elk onderwerp. Verschillende standpunten zijn ook een meerwaarde voor het debat.

Partijen hebben vaak lang nagedacht over hun standpunt, waardoor ze echt overtuigd zijn van hun idee en daar argumenten voor zoeken. Als je politici hoort spreken, helpt het dus om te weten tot welke partij ze behoren. Zo kan je hun standpunt beter begrijpen.

Wist je dat?

27

28

In het politieke systeem zijn er enkele grote thema’s die meningen verdelen. Dit wil zeggen dat partijen zich ten opzichte van deze thema’s meer aan de ene of de andere kant plaatsen. Partijen met tegenovergestelde standpunten

vinden dan veel moeilijker een akkoord.

Dit is onder meer het geval bij migratie, klimaat, economie en ethische levenskeuzes (zoals abortus en euthanasie).

Maar hoe ontstaan meningsverschillen?

Meer weten? Check dan

de EDUbox Ideologie!

Sommige partijen vinden dat

een keuze voor abortus bij het

individu ligt, andere vinden dat de

gemeenschap daar ook iets over te

zeggen heeft

2. Politieke communicatie

Mensen informeren en overtuigen van hun standpunten is belangrijk voor politieke partijen. Want enkel door mensen te overtuigen, worden politici verkozen.

De overtuigingskracht van politici zit in de taal die ze gebruiken. Alles wat ze zeggen of delen heeft hetzelfde doel: ze willen dat hun boodschap zo veel mogelijk mensen bereikt en een emotionele reactie teweegbrengt.

29

Bekijk nu de volgende video.

Je ziet enkele uitspraken van politici die zijn bedoeld om je te overtuigen.

Video

30

31

TOEVOEGEN afbeelding 

compas

Om hun boodschap goed te

verpakken, gebruiken politici bepaalde

technieken. 

☐ Ze gebruiken beeldspraak om iets

    duidelijk te maken.

☐ Ze houden hun boodschap beperkt

    en zonder context.

☐ Soms verzinnen ze simpele en

    pakkende slogans voor op sociale

    media of maken ze sprekende

    affiches.

Meer weten? Check dan

de EDUbox Overtuigen!

Politici hebben vaak een heel duidelijke visie en overtuigen jou met allerlei beloftes. Maar waarom is het dan zo moeilijk om echt iets te veranderen?

Dat heeft met het politieke systeem te maken. In het parlement of de regering

moeten diezelfde politici samen aan oplossingen werken. Daarbij moeten ze rekening houden met elkaar en alle stappen in het beslissingsproces doorlopen.

En dat maakt het erg complex! Denk even terug aan hoe ingewikkeld het was om een schoolfuif te organiseren.

32

 3. Politiek systeem

In de loop van de geschiedenis zijn er over de

hele wereld verschillende politieke systemen

geweest: democratieën, maar ook dictaturen,

monarchieën waar de koning alles bepaalt en

theocratieën met de macht in de handen van een

religieuze leider.

Politiek is dus een fenomeen dat in allerlei

vormen kan voorkomen. In de Europese Unie zijn

alle landen democratieën, al staat de democratie

in enkele lidstaten momenteel onder druk.

Niet elke democratie in de Europese Unie werkt

trouwens op dezelfde manier. Maar ze hebben

wel allemaal dezelfde kenmerken.

33

Kenmerken van een democratie

34

De burger krijgt inspraak in de besluitvorming. 

Burgers moeten regelmatig de kans krijgen om te stemmen tijdens verkiezingen.

Iedereen kan deelnemen aan het politieke proces, door lid te worden van een partij of een eigen partij of beweging op te richten.

Er moet een strikt onderscheid zijn tussen het parlement (dat de wetten maakt), de regering (die de wetten uitvoert) en justitie (die de naleving ervan controleert). Dit noemen we de scheiding der machten.

Een democratie heeft grondrechten, zoals vrijheid van meningsuiting en gelijkheid voor alle burgers.  

Media kunnen onafhankelijk nieuws maken dankzij persvrijheid.

35

Hoe elk kenmerk wordt uitgewerkt, varieert per land. Dat gaan jullie nu aan elkaar uitleggen aan de hand van voorbeelden uit heel Europa. Maar eerst moet de computer nog bepalen wie welk voorbeeld krijgt! 

☐ Klik hier om de website te openen op jouw device.

☐ Bedenk een naam voor jullie groepje en maak een kamer aan.

☐ Scan allemaal de kamercode en volg de stappen. 

☐ Start de kamer als alle namen op het scherm verschijnen.

☐ Leg de voorbeelden uit als het jouw beurt is. 

    Doe dit in je eigen woorden.

☐ Klik op de knoppen bovenaan om naar het 

     volgende voorbeeld te gaan. 

 Stap 1: Voorbeelden verdelen

Opdracht

 Stap 2: Voorbeelden verdelen

Verkiezingen zijn een belangrijk kenmerk van elke democratie, zoals je daarnet zag. Het is immers het moment waarop burgers deelnemen aan het

democratische proces. Elke burger heeft dan inspraak in de toekomst van het land door op

politici of partijen te stemmen met gelijkaardige waarden en prioriteiten.

36

2. Van stem tot beleid 

Wist je dat?

Wie mag gaan stemmen, varieert per land. Meestal heb je vanaf 18 jaar dat recht. 

Maar bij de Europese verkiezingen mogen in sommige landen nu ook jongeren vanaf 

16 jaar gaan stemmen. Dat is onder andere het geval in België. Vind je dit een goed idee?

37

Ja

Nee

Maar wat gebeurt er dan met je

stem na de verkiezingen? Hoe

wordt je stem omgezet in beleid?

41

 De weg van je stem

Bevoegdheden

Wetten

Burger

Burger

Kiesdrempel

Parlement

Regering

39

Bevolking

Een stem bij de verkiezingen is eigenlijk

steun aan een partij. Die partij zal in

ruil voor je stem dingen proberen te

realiseren. Hoe meer stemmen een

partij haalt, hoe meer burgers die

vertegenwoordigt.

In België bestaat een kiesdrempel. Een

partij die minder dan 5 procent van de

stemmen haalt, krijgt geen zetels in

het parlement. Niemand van deze partij

raakt dus verkozen.

40

Kiesdrempel

41

Parlement

Partijen die wel voldoende stemmen

halen, komen in het parlement terecht.

Hoe meer stemmen een partij heeft,

hoe meer politici een zetel krijgen.

Deze parlementsleden noemen

we ook volksvertegenwoordigers:

vanaf dan vertegenwoordigt dat

parlementslid jou. Het beslist dan mee

over voorstellen van de regering en de

andere parlementsleden.

Verschillende partijen proberen dan een regering te vormen met een meerderheid van de stemmen. Een regering met bijvoorbeeld maar 35 procent van de stemmen, kan dus niet.

Een regering met verschillende partijen noemen we een coalitie. Elke regering sluit ook een regeerakkoord, waarin de afspraken worden gemaakt over welk beleid ze wil voeren.

Partijen die geen deel uitmaken van de

regering noemen we de oppositie.

Partijen die geen deel uitmaken van de

regering noemen we de oppositie.

42

Regering

43

Bevoegdheden

België heeft meerdere regeringen,

die allemaal verantwoordelijk zijn voor

andere zaken. Afhankelijk van het

thema kan ofwel de federale ofwel

de regionale regering een beslissing

nemen:

☐ De federale regering beslist

bijvoorbeeld over veiligheid,

buitenlandse zaken, defensie,

energie, …

☐ Regionale regeringen beslissen

over mobiliteit, sport, jeugd, natuur,

cultuur, …

Op basis van het beleid dat ze

willen voeren, maken de ministers in

een regering wetsvoorstellen. Het

parlement debatteert hierover en stemt

nadien. Wanneer een meerderheid in

het parlement het voorstel goedkeurt,

moet de regering deze wet uitvoeren.

Ook de parlementsleden zelf kunnen

wetsvoorstellen doen, waarover

het parlement stemt. Ook dan is de

regering verplicht de wet uit te voeren.

44

Wetten

45

Bevolking

Het beleid dat de regering uitstippelt

en de wetten die het parlement

goedkeurt, moeten de burgers ten

goede komen. Maar afhankelijk van

welke partijen een coalitie vormen, ligt

de nadruk wel op andere zaken.

416

Elke burger oordeelt zelf of politieke partijen en politici hun beloftes hebben

waargemaakt. Bij de volgende verkiezingen krijgen alle burgers opnieuw een stem

die ze als steun aan een partij of politicus kunnen geven.

47

In je stad of gemeente vormen enkele

partijen samen een coalitie met een

meerderheid van de stemmen. De

gemeenteraad stemt over voorstellen van

de burgemeester en schepenen. Het lokale

bestuur is onder meer verantwoordelijk

voor de aanleg van fietspaden, parken en

sportvelden en de vuilnisophaling.

In het Europees Parlement zetelen Europarlementsleden uit alle lidstaten van de EU. Het aantal verkozenen hangt af van het aantal inwoners van elk land. Omdat in dit parlement meer verschillende partijen bij elkaar zitten, vormen partijen met gelijkaardige visies groepen of fracties. De Europese Unie probeert een gemeenschappelijk beleid te voeren rond thema’s als landbouw en handel.

Lokaal

Europa

 Je stem op lokaal en Europees niveau

Bekijk nu de volgende video.

Voorbeeld van hoe kan een beslissing in Europa kan worden teruggebracht naar jouw stem.

Video

48

Elk politiek niveau werkt een beetje anders. Bovendien heeft elk niveau andere 

bevoegdheden. Maar alles begint wel bij jouw stem. Om de juiste impact te hebben, moet je dus weten wat in welk parlement wordt beslist.

Kan jij de voorbeelden aan het juiste

politieke niveau linken?

49

Juiste stem voor het juiste niveau 

50

Puzzeltijd! 

Probeer telkens 2 sectoren te linken aan het juiste politieke niveau. 

☐ Open het spelbord op een computer.

☐ Duid 2 sectoren en een politiek niveau aan
     die volgens jou bij elkaar horen.

☐ Als ze bij elkaar passen, verdwijnen ze uit het spelbord.

☐ Puzzel verder tot het spelbord leeg is.

Opdracht

Politieke boodschappen hebben geen geheim meer voor jou. Je weet nu: achter die standpunten zit

een bepaalde visie en ze zijn goed verpakt om te overtuigen.

Tegelijk maken politici ook deel uit van het complexe politieke systeem. Om oplossingen

te zoeken, moeten ze dus onderhandelen en samenwerken. Net zoals jij hebt gedaan bij de

organisatie van het schoolfeest!

Klaar voor een grotere uitdaging? In het volgende deel mag je nu zélf een beleid uitstippelen!

51

Conclusie

03

Aan de slag

52

Regeer het land 

Jullie vormen de regering van het (fictieve) land Edumakia. Jullie hebben een bepaald budget ter beschikking en elke minister krijgt ook een lijstje met een paar belangrijke beleidskeuzes.

Slagen jullie erin om beslissingen te nemen? En hoe gaan jullie om met onverwachte situaties?

53

Denk eraan

Om dit tot een goede einde te brengen, moet je proberen overeen te komen. Je zal dus moeten samenwerken en beslissingen nemen, maar af en toe ook moeten vechten voor je eigen standpunten. Probeer je boodschap goed over te brengen. En denk eraan dat je als groep iets moet realiseren.

Edumakia

Voor jullie aan de slag gaan, moeten jullie de ministerposten nog verdelen. Beslis nu wie

welke bevoegdheid krijgt. De regering van Edumakia bestaat uit deze 4 ministers:

54

Minister van

Volksgezondheid

Minister van

Klimaat

Minister van

Economie en Werk

Minister van

Defensie

55

Regeer het land door beslissingen te nemen 

én de begroting onder controlebte houden.

☐ Open de simulator op de computer of tablet.

☐ Doorloop de simulator stap voor stap.

☐ Aan het einde krijg je een overzicht met de score
     van je groep. Bewaar dit scherm.

Opdracht

 Wie is er in geslaagd om te eindigen met een begroting tussen 0 en 5 schijven? 

56

Klasgesprek

Ik had WEL een begroting tussen 0 en 5 schijven

Ik had GEEN begroting tussen 0 en 5 schijven

 Wat heeft ervoor gezorgd dat je budget wel of niet in het rood ging? 

Klasgesprek

57

Opdracht

Iedereen heeft een eigen idee op

papier gezet. Maar je staat er gelukkig

niet alleen voor! Bedenk nu samen een

concept voor de schoolfuif. 

• Leg jullie ideeën bij elkaar. 
• Bedenk een plan waar iedereen mee akkoord gaat door opnieuw alle vragen te beantwoorden.
• Overleg tot je overeenkomt. 
• Verdeel de taken. Wie zal welke verantwoordelijkheden dragen?

Welke situaties zorgden voor een moeilijke discussie? Hoe kwam dat?

Klasgesprek

58

Opdracht

Iedereen heeft een eigen idee op

papier gezet. Maar je staat er gelukkig

niet alleen voor! Bedenk nu samen een

concept voor de schoolfuif. 

• Leg jullie ideeën bij elkaar. 
• Bedenk een plan waar iedereen mee akkoord gaat door opnieuw alle vragen te beantwoorden.
• Overleg tot je overeenkomt. 
• Verdeel de taken. Wie zal welke verantwoordelijkheden dragen?

04

Participatie

59

Je hebt meer invloed op het beleid dan je denkt! Nu je weet hoe politiek in elkaar zit, helpt je dat om een weloverwogen beslissing te maken die in lijn ligt met je waarden en overtuigingen.

Meer zelfs: de 3 aspecten van politiek geven je een houvast om politieke standpunten te begrijpen. Of je nu online of in de media berichten tegenkomt, je zal sneller kunnen achterhalen wat ze precies betekenen.

Je goed informeren is dus de boodschap!

Dit heeft immers tal van voordelen.

60

1. Een geïnformeerde burger

Politieke visie

Politieke

communicatie

Politiek systeem

Je begrijpt beter welke thema’s een

belangrijke rol spelen. Je ziet ook hoe

politici daar tegenover staan. Je kan de

verschillende opties beter vergelijken

en evalueren. 

61

 Het verzekert dat je stem telt 

Het helpt je de juiste keuze maken

Elke stem kan een verschil maken. Je

zorgt ervoor dat je de beste keuze

voor jezelf maakt, zodat je achteraf

geen spijt hebt van je stem. 

 De voordelen van een geïnformeerde burger

62

 De voordelen van een geïnformeerde burger

Je maakt een bewuste keuze over

wie jou moet vertegenwoordigen. Je

maakt deel uit van het democratisch

proces en helpt zo de samenleving

vorm te geven.

Het helpt je een actieve burger

 te zijn

Het moedigt verantwoording aan

Je gaat na of politici hun beloftes

houden of niet door hun beslissingen

op te volgen.

Door te stemmen of als lid van een politieke partij neem je een actieve rol op.

Maar hoe kan je je stem nog laten horen, los van de politiek? 

63

2. Hoe kan je je stem laten horen?

Word lid van een jeugdraad.  Die 

vertegenwoordigt jongeren in hun gemeente of provincie. Op Vlaams niveau heb je de Vlaamse Jeugdraad, een officiële adviesraad van de Vlaamse regering. De Youth Hub van het Europees Parlement wil

jongeren ook inspraak geven.

Sluit je aan bij een actiegroep,

drukkingsgroep of beweging. Deze

organisaties zijn het middenveld. Ze brengen burgers samen rond bepaalde maatschappelijke doelen, zoals mensenrechten of werknemersbelangen.

Start een petitie  als je het niet eens bent met politieke beslissingen. Je verzamelt handtekeningen van andere mensen die het met je eens zijn. De inzet van zo’n petitie moet wel in het algemeen belang zijn én

een concreet voorstel bevatten.

Laat je horen in bevragingen en enquêtes. Deel je mening. 

Kom zelf in actie door mee te doen met vreedzame protesten of betogingen. 

Zo maak je een statement. Sociale media kunnen je helpen een evenement aan te

maken en mensen op te roepen.

Herinner je je Greta Thunberg nog? Ze was 15 jaar oud toen ze een schoolstaking begon en elke vrijdag buiten aan het Zweedse parlement ging betogen. Ze wilde dat de politieke leiders hun klimaatbeloften zouden nakomen. Haar actie werd door media opgepikt en raakte zo bekend.

Steeds meer mensen luisterden naar haar boodschap. Samen met andere jonge activisten stampte ze zo een wereldwijde beweging uit de grond, met ook school-stakingen in ons land. Tegelijk kreeg ze ook af te rekenen met tegenstanders. 

64

Inspirerende voorbeelden

Bekijk nu de volgende video.

Manon Quinet is VN-vertegenwoordiger van de Vlaamse Jeugdraad en neemt je mee naar New York.

Video

65

66

Doe deze battle achter 

de QR-code en kom te weten 

welke vorm van participatie 

jij het liefst doet!

Opdracht

 Op welke manier zou jij zelf je stem willen laten horen? 

Klasgesprek

67

Opdracht

Iedereen heeft een eigen idee op

papier gezet. Maar je staat er gelukkig

niet alleen voor! Bedenk nu samen een

concept voor de schoolfuif. 

• Leg jullie ideeën bij elkaar. 
• Bedenk een plan waar iedereen mee akkoord gaat door opnieuw alle vragen te beantwoorden.
• Overleg tot je overeenkomt. 
• Verdeel de taken. Wie zal welke verantwoordelijkheden dragen?

 Hoe kies je waarvoor je actie wil voeren?

Klasgesprek

68

Opdracht

Iedereen heeft een eigen idee op

papier gezet. Maar je staat er gelukkig

niet alleen voor! Bedenk nu samen een

concept voor de schoolfuif. 

• Leg jullie ideeën bij elkaar. 
• Bedenk een plan waar iedereen mee akkoord gaat door opnieuw alle vragen te beantwoorden.
• Overleg tot je overeenkomt. 
• Verdeel de taken. Wie zal welke verantwoordelijkheden dragen?

 3. Conclusie

Politiek is complex. Maar omdat

politiek zo veel aspecten van ons leven

bepaalt, is het belangrijk om te weten

hoe dit systeem in elkaar zit.

Elke burger heeft namelijk een stem

en kan die gebruiken om verandering

in gang te zetten. Ook jij! Dat kan door

te gaan stemmen tijdens verkiezingen,

maar ook door je op een andere manier

in te zetten.

69

Welk gevoel heb jij bij het woord politiek?

Vul maximaal drie woorden in (kerwoord, gevoel of gedachte)

70

Vul opnieuw maximaal drie woorden in

(kerwoord, gevoel of gedachte).

Om af te ronden keren we nog eens terug naar de vraag die we je in deel 1 hebben gesteld. Welk gevoel heb jij

nu bij het woord politiek?

Vul opnieuw elk afzonderlijk de 3

invulvelden in met een kernwoord, gevoel of gedachte. Ook die antwoorden verschijnen op het grote scherm.

Bespreek nu volgende vragen met de klas.

• Wat valt op? Is er iets veranderd aan de antwoorden of helemaal niet?
• Is die verandering positief of negatief?
• Is je beeld van politiek veranderd Waarom (niet)

05

Meer weten

71

Wil je na het doornemen van deze EDUbox nog meer te weten komen over politiek? In dit laatste deel krijg je nog enkele links waar je terechtkunt voor extra informatie!

Aan te vullen met links van partners!

Wil je na het doornemen van deze EDUbox nog meer te weten komen over politiek? In dit laatste deel krijg je nog enkele links waar je terechtkunt voor extra informatie! 

 VRT NWS KLAAR 

KLAAR is een project van VRT NWS. Met video’s en pakketten zorgt KLAAR ervoor dat een ingewikkeld of gevoelig onderwerp op een duidelijke manier wordt uitgelegd op maat van jongeren? Er zijn Uitgeklaard-collecties over: 

• Democratie: onderwijs.hetarchief.be/bekijk/209a35ed-68ac-4214-8863-6a3ca9fbc855 
• Europese Unie: onderwijs.hetarchief.be/bekijk/5f241ed7-e762-42ae-8162-eeccf5724a33 
• De federale staatsstructuur: onderwijs.hetarchief.be/bekijk/ced761ff-4f0c-4591-b12a-0c9b1b7859e1 
• Regering in lopende zaken: onderwijs.hetarchief.be/bekijk/b929d672-a939-4d10-b1e8-5d7afb7ece35 
• Wat is een provincie? onderwijs.hetarchief.be/bekijk/815b763d-382f-4c03-8e2c-3059cd49308b 
• Wat is een gemeente? onderwijs.hetarchief.be/bekijk/86910171-f570-44a1-b870-3959a45555ab

72

 Universiteit van Vlaanderen 

In de colleges van de Universiteit van Vlaanderen behandelen topwetenschappers uit heel Vlaanderen online een boeiend vraagstuk. In maximaal een kwartier tijd krijg je een antwoord op vragen zoals: 

• Waarom zijn Vlaamse jongeren niet politiek geëngageerd?
  universiteitvanvlaanderen.be/college/waarom-zijn-vlaamse-jongeren-niet-politiek-geengageerd 
• Is een parlement vol witte mannen ondemocratisch?
  universiteitvanvlaanderen.be/college/is-een-parlement-vol-witte-mannen-ondemocratisch 
• Waarom moeten we nog blij zijn met onze democratie?
  universiteitvanvlaanderen.be/college/waarom-moeten-we-nog-blij-zijn-met-onze-democratie 
• Waarom is België zo ingewikkeld?
  universiteitvanvlaanderen.be/college/waarom-is-belgie-zo-ingewikkeld 
• Kunnen we hier ook in een dictatuur terechtkomen?
  universiteitvanvlaanderen.be/college/kunnen-we-hier-ook-in-een-dictatuur-terechtkomen 
• Wat is de scheiding der machten?
  universiteitvanvlaanderen.be/college/wetensnap-wat-is-de-scheiding-der-machten

73

  Het Archief voor Onderwijs 

In de online beeldbank van Het Archief voor Onderwijs vind je snel en gemakkelijk wat je zoekt: filmpjes, video- en audiofragmenten van omroepen en cultuurorganisaties. Op Het Archief voor Onderwijs zijn er collecties over: 

• Democratie in België: onderwijs.hetarchief.be/bekijk/96084515-da95-4741-9830-2cc2730e51db 
• Democratie: pijlers en gevaren: onderwijs.hetarchief.be/bekijk/86725d8c-cfff-4bcb-8692-4e448c5c5371 
• Verkiezingen: onderwijs.hetarchief.be/bekijk/19fe4649-1351-4bb4-895f-7cb21c1fe611 
• Politieke participatie: onderwijs.hetarchief.be/bekijk/4a67245f-47fd-4461-8c94-d18f9e104d5c 
• Verschillende staatsvormen: onderwijs.hetarchief.be/bekijk/e950be3e-511b-47ed-b585-ee1af0759747 
• Politieke instellingen in België: onderwijs.hetarchief.be/bekijk/5279ce36-0f75-4ac3-b508-183dad601158 

• Staatshervormingen België: onderwijs.hetarchief.be/bekijk/c86b24bc-a17c-4559-8d7d-6d72a02410a4

74

Dossier Verkiezingen (Mediawijs) 

Mediawijs probeert jongeren de weg te wijzen in een digitale wereld. Op hun website vind je waardevolle informatie om met een kritische blik naar media en technologie te kijken. In een uitgebreid dossier kom je alles te weten over verkiezingen.
www.mediawijs.be/verkiezingen

 ’T Is aan u! 

In 2024 stemmen 1 miljoen Belgen tussen 16 en 23 jaar voor de eerste keer. De website ’t Is aan u! is er om jou te helpen bij die eerste keer, want die is altijd spannend. Je vindt er heel wat informatie, een antwoord op allerlei vragen én een praktische handleiding om te gaan stemmen.
www.tisaanu.be

75

WAT WAT 

WAT WAT is de place to be voor jongeren met vragen. De website is er voor iedereen die het even niet meer weet. Je vindt er interessante artikels over de verkiezingen, maar ook over politiek en activisme. 

www.watwat.be/verkiezingen 

www.watwat.be/politiek 

www.watwat.be/activisme 

76

Jeugdraden 

Ga je liever zelf aan de slag met je ideeën? Neem dan contact op de jeugdraad van je stad of gemeente. Of word vrijwilliger bij de Vlaamse Jeugdraad. Dit is de officiële adviesraad van de Vlaamse Regering over alle domeinen die kinderen, jongeren en hun organisaties aanbelangen.

vlaamsejeugdraad.be/nl/word-vrijwilliger-bij-de-vlaamse-jeugdraad 

Wil je je stem laten horen in het Europese politieke debat of andere Europese jongeren ontmoeten? Dat kan op de ‘youth hub’ van het Europees Parlement. 

youth.europarl.europa.eu/nl/youth.html

77

Verkiezingsproject: Debattle 

Debattle is het verkiezingsproject voor jeugdraden. Het doel is om impact te hebben op de gemeenteraadsverkiezingen. Debattle stoomt je klaar om de stem van kinderen en jongeren te versterken. Je ontdekt hoe je hun dromen en noden kracht bij kan zetten, en hoe je kan inbreken op de toekomstplannen van jouw gemeente. 

Het project daagt je onder andere uit om een jongerendebat te organiseren. Daarvoor stelt het heel wat materiaal, tools, methodes en voorbeelden ter beschikking op de website.

www.debattle.be 

78

Deze EDUbox is mogelijk gemaakt door

This Project has received funding from the European Union’s Creative Europe Media programme under grant agreement: CREA-CROSS-2021-INNOVLAB-Project 101059958

Funded by the European Union. Views and opinions expressed are however those of the author(s) only and do not necessarily reflect those of the European Union or the Creative Europe - media. Neither the European Union nor creative europe - media can be held responsible for them.

79