5V Start en herhaling BS 1 t/m 4

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

DNA

5 vwo

Thema 4

Herhaling BS 1 t/m 4

Vandaag

Leerdoel:

• Je kunt de verschillen uitleggen tussen DNA-replicaties, transcriptie en translatie
• Je kunt verschillende manieren van genregulatie bij prokaryoten beschrijven

Programma:

1. Voorstellen
2. Bespreken quizizz + opdracht 26
3. Start BS 5: genregulatie
4. Zelf werken aan BS 5

Regels bij (online) lessen

In de klas:

• Eén persoon praat tegelijkertijd
• Vraag? --> steek je hand op
• Boeken altijd mee
• Opruimen als ik aangeef dat de les afgelopen is
• Telefoon in de (telefoon)tas

Even voorstellen

• Wie ben jij?
• Hoe kom je door de lockdown heen?
• Wat vind je tot nu toe het leukste onderwerp van biologie? Of waarom heb je het gekozen
• Heb je al een idee wat je zou willen worden/wat je wil studeren?

Quizizz bespreken + opdr. 26d

Vragen:

2: binas 71C

5: binas 71H

11: binas 71D

12: waar zijn losse nucleotide voor nodig?

14: binas 71C

15: binas 71H

17: binas 71E

18: eigenschappen van tRNA

19: binas 71M2

Genexpressie

Alle cellen in je lichaam hebben hetzelfde DNA. Genen staan aan of uit, afhankelijk van de functie van deze cel = genregulatie.

Gen aan: DNA --> RNA --> eiwit = genexpressie.

 

Afhankelijk van milieu (prokaryoot en eukaryoot) en celfunctie (eukaryoot).

Geregeld door regulatorgenen.

Genregulatie prokaryoot 1

Zie afbeelding: 

• 3 structuurgenen: z, y, a. Deze bevatten de informatie voor het vormen van RNA/eiwit. Dit deel, wat alle genen bevat die de vorming van het eiwit reguleren heet operon.
• Een stof die de genexpressie op gang brengt: inductor, in dit geval lactose.
• Geen lactose? Dan geen transcriptie van structuurgenen: Er is een repressor (code op regulatorgen) gebonden aan operator  O.

Genregulatie prokaryoot 2

Geen lactose? Dan geen transcriptie van structuurgenen: Er is een repressor gebonden aan operator O. Een regulatorgen codeert voor de repressor.

Een repressor kan niet alleen aan een operator binden, ook aan een inductor. Hier bindt lactose aan de repressor waardoor er wel enzymen worden gesproduceerd voor de vertering en opname van lactose.

Genregulatie prokaryoot 3

Repressors kunnen inactief worden gemaakt:

- gebonden aan inductor

Of actief worden:

- binding met corepressor

Zelf werken

Lezen:

BS 5 t/m apoptose (blz. 99 t/m 105)

Maken:

BS 5 opdr. 28 t/m 34

Leerdoelen:

• Kun je de verschillen uitleggen tussen DNA-replicaties, transcriptie en translatie?
• Kun je verschillende manieren van genregulatie beschrijven bij prokaryoten?

Successie

Successie = verandering van de soortensamenstelling van een levensgemeenschap, waardoor deze geleidelijk overgaat in een andere. 

Nadat pioniersoorten zich gevestigd hebben, veranderen de omstandigheden. Er wordt meer grond vastgehouden en er ontstaat humus.

Pionierecosysteem

Op kale grond, een kale rots, nieuwe duin zal na verloop van tijd begroeid raken met korstmossen of kleine planten. Deze eerste vegetatie heten pioniersoorten. Zij zijn erg tolerant wat de abiotische factoren als temperatuur betreft.

Deze planten trekken dieren aan, het eerste pionierecosysteem is ontstaan. Hierdoor worden de omstandigheden gunstiger voor nieuwe soorten om zich hier te vestigen.