This lesson contains 20 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.
Lesson duration is: 30 min
Items in this lesson
Transport in planten
5V
Thema 5
BS 2
Slide 1 - Slide
Vandaag
Leerdoel:
Je kunt beschrijven hoe planten water met mineralen opnemen, transporteren en afgeven
Je kunt beschrijven hoe huidmondjes de gaswisseling van planten reguleren en dat de opname van koolstofdioxide in relatie staat met de afgifte van water
Programma:
1. Wat weten we nog van de bouw en groei van planten
2. Opname van water en mineralen
3. Waterpotentiaal en transport van water
4. Transport in bastvaten
Slide 2 - Slide
Hiernaast zie je een doorsnede van een plant. Is deze doorsnede van een wortel of een stengel? Leg uit waaraan je dat kunt zien.
Slide 3 - Open question
Met behulp van een houtboor werd een uitgeboorde kern van een nog levende boom bestudeerd. Van deze kern werd een schematisch tekening gemaakt (zie afbeelding hiernaast). Bij welke nummers bevinden zich jaargrenzen?
A
1 en 5
B
2 en 6
C
3 en 7
D
4 en 5
Slide 4 - Quiz
Met behulp van een houtboor werd een uitgeboorde kern van een nog levende boom bestudeerd. Van deze kern werd een schematisch tekening gemaakt (zie afbeelding hiernaast). De jaarring in het midden is in 2017 gevormd. Bij welk nummer staan de cellen die in de zomer van 2016 zijn gevormd?
A
1
B
3
C
5
D
7
Slide 5 - Quiz
Vormt de buitenzijde van een plant en beschermt tegen waterverlies en infecties.
A
Vaatweefsel
B
Dekweefsel
C
Vulweefsel
D
Grondweefsel
Slide 6 - Quiz
Sapstromen
Anorganisch:
Water en zouten
Houtvaten (xyleem)
Organisch:
Glucose en andere organische stoffen
Bastvaten (floeem)
Slide 7 - Slide
Water en mineralen opname
Hout- en bastvaten bevinden zich in de wortel in de centrale cilinder
Daaromheen ligt een laag endodermis
Deze cellen bevatten een kurkbandje: bandje van Caspary
--> selectieve opname van stoffen
Slide 8 - Slide
Wortelharen
Epidermiscellen groeien uit tot wortelharen
--> groter oppervlak
--> sneller opname water en mineralen
Slide 9 - Slide
Watertransport wortelcellen
Bij kurkbandjes actief transport via celmembraan
Hoge osmotische waarde in centrale cilinder
Osmose naar centrale cilinder
Kurkbandjes verhinderen terugstromen water
Water in houtvat stijgt --> worteldruk
Slide 10 - Slide
Slide 11 - Slide
Waterpotentiaal
= druk nodig om water te verplaatsen
Afhankelijk van:
Osmotische waarde van een cel: meer opgeloste stoffen --> negatieve osmotisch potentiaal
Drukpotentiaal (turgordruk): meer vocht in een cel --> positieve drukpotentiaal
Water beweegt van hoog naar laag waterpotentiaal
Slide 12 - Slide
Capillaire werking
Samen met trekkrachten
door verdamping en
worteldruk zijn deze
krachten sterker dan
de zwaartekracht.
Slide 13 - Slide
Huidmondjes
Regelen verdamping
Afname turgor sluitcellen door watertekort zorgt voor vormverandering waardoor huidmondje dicht gaat
Kan ook onder invloed van licht en CO2
Slide 14 - Slide
Houtvaten
Watertransport door verdamping, capillaire werking en trekkrachten door verdamping
Sapstroom van beneden naar boven
In zomer vooral verdamping, in lente vooral worteldruk
Slide 15 - Slide
Bastvaten
Bevat vooral suiker
Variabele richting sapstroom, van suikerbron naar plek waar suiker nodig is of opgeslagen wordt
Slide 16 - Slide
Slide 17 - Video
Een plantencel wordt in zuiver water (gedestilleerd) gelegd. De druk in de cel is 0,3 MPa en de druk van de opgeloste deeltjes in de cel is 0,163 MPa. Leg met behulp van een berekening uit hoe het water zich verplaatst.
Slide 18 - Open question
In de winter wordt zout gestrooid op de wegen. Beinvloed dit de wateropname van bermplanten? Zo ja, hoe dan? Zo nee, waarom niet?
Slide 19 - Open question
Afsluiting
Lezen:
BS 2 (blz. 151 t/m 156)
Waterpotentiaal mag je overslaan
Maken:
BS 1 opdr. 9 t/m 18 (behalve 11 en 12)
Volgende les
Practicum voor de andere groep,
misschien online les (houdt SOM in de
gate)
Kun je: beschrijven hoe planten water met mineralen opnemen, transporteren en afgeven