What is LessonUp
Search
Channels
Log in
Register
Visit the website
‹
Return to search
2.3 De erfenis van de Verlichting
2.3 De erfenis van de Verlichting
1814 - 1815: Congres van Wenen (Eng, Oostenrijk, Pruisen en Rusland)
Doelen:
1. Machtsevenwicht creëren > Frankrijk omringd door sterke staten en:
2. Restauratie:
- h
erstel monarchieën
- adel kreeg privileges terug
Gevolgen ook voor Nederland:
Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815 - 1839)
1 / 28
next
Slide 1:
Slide
Geschiedenis
Middelbare school
vwo
Leerjaar 6
This lesson contains
28 slides
, with
text slides
and
10 videos
.
Start lesson
Save
Share
Print lesson
Items in this lesson
2.3 De erfenis van de Verlichting
1814 - 1815: Congres van Wenen (Eng, Oostenrijk, Pruisen en Rusland)
Doelen:
1. Machtsevenwicht creëren > Frankrijk omringd door sterke staten en:
2. Restauratie:
- h
erstel monarchieën
- adel kreeg privileges terug
Gevolgen ook voor Nederland:
Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815 - 1839)
Slide 1 - Slide
Overgang 18e > 19e eeuw in Nederland:
1795: Begin 'Franse Tijd':
Franse troepen veroveren de Republiek >
Stadhouder Willem V vlucht (Eng)
Patriotten aan de macht geholpen
Verlichtingsidealen > nieuwe grondwet
Komst Napoleon:
- 1806-1810: Koninkrijk Holland olv
Lodewijk Napoleon
- 1810-1813: departement van Frankrijk
1813: slag bij Leipzig >
stadhouder Willem VI > koning Willem I
koning Willem I
Slide 2 - Slide
Korte documentaire over Willem I
(schooltv)
3 minuten
Slide 3 - Slide
0
Slide 4 - Video
Koning Willem I
1814 - 1840
nieuwe grondwet (1814) >
constitutionele monarchie
toch: macht Willem I groot:
- gezag over leger/vloot en
- koloniën/ buitenlandse zaken
- benoemen en ontslaan ministers
- begrotingsrecht over 10 jaar
- 'Koninklijke Besluiten' :
- geen goedkeuring parlement nodig
Conclusie:
Verlicht despoot, geen democratie
Slide 5 - Slide
0
Slide 6 - Video
Kenmerkende Aspecten:
28. Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op een eigentijdse manier vorm te geven (verlicht absolutisme)
30. De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.
36 De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, confessionalisme , socialisme en feminisme
Slide 7 - Slide
Belgische Opstand
(1830)
Congres van Wenen (1815):
Nederland en België samen in:
Verenigd Koninkrijk
Zuidelijk Nederland ontevreden:
- autoritaire regeerstijl Willem I
- achterstelling katholieken >
onlusten in Brussel > Opstand >
leger ingezet door Willem I (1830)
Tiendaagse Veldtocht (1831) een ramp >
België onafhankelijk koninkrijk (1839)
Noorden: 'Koninkrijk der Nederlanden'
Van Speijk: 'Dan maar liever de lucht in'
Slide 8 - Slide
Documentaire over Belgische Opstand
'Canon van Frank Lammers'
22 minuten
Slide 9 - Slide
0
Slide 10 - Video
1848: Revolutiejaar in Europa
na 1815: Restauratie >
onvrede in Europa, ook in Nederland
- grote macht koning:
- schatkist bijkans leeg door:
- kosten
afscheiding België
- hongersnood door mislukte oogsten ('45)
- revolutie dreigingen in geheel Europa >
Grondwetswijziging van Thorbecke
Slide 11 - Slide
Het revolutiejaar in Nederland:
Liberalen grote invloed
fundamentele rechten van de burgers:
- persvrijheid
- vrijheid van vereniging en vergadering
- vrijheid van bezit
- godsdienstvrijheid
- vrije markteconomie
- censuskiesrecht
Macht parlement vergroot tkv monarch:
parlementaire kabinetten ipv koninklijke
Thorbecke
Thorbecke
Slide 12 - Slide
0
Slide 13 - Video
0
Slide 14 - Video
0
Slide 15 - Video
Politieke stromingen in 19e eeuw
1. conservatieven:
aanhangers van de Restauratie
2. liberalen:
vrijheidsgedachte
3. confessionelen:
naastenliefde
4. socialisten:
gelijkheidsgedachte, belangrijk:
Slide 16 - Slide
Karl Marx (1818 - 1886)
afkomstig uit een Joods Bourgeoisgezin
zette zich af tegen de sociale kwestie
riep op tot revolutie door de arbeiders (proletariaat):
'proletariers aller landen, verenigt U''
macht en bezittingen van de bourgeoisie zouden worden afgepakt
hierna zou gewerkt worden aan de klassenloze, communistische samenleving (iedereen gelijke rechten/plichten/bezittingen)
'godsdienst is opium voor het volk'
>
hierdoor vervreemde hij zich van veel (gelovige) arbeiders alsook door:
opkomend nationalisme in de 19e eeuw
Slide 17 - Slide
Richtingen binnen het socialisme:
Communisme
: revolutie >
klassenloze samenleving
Sociaal-democratie:
via democratische weg naar een rechtvaardige samenleving
Anarchisme:
na omverwerping regering (geweld) geen enkele vorm van gezag in een land.
Slide 18 - Slide
Kenmerkende aspecten:
28. Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur vorm te geven (verlicht absolutisme)
30. De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap.
36 De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, socialisme, nationalisme, confessionalisme en
feminisme
Slide 19 - Slide
Feminisme:
Aanvankelijk vooral strijd voor kiesrecht vrouwen (suffragettes)
door bourgeois-vrouwen:
via de politiek positie verbeteren
ook protesten voor:
- recht op echtscheiding
- hogere verdiensten
- scholingsmogelijkheden, oa Aletta Jacobs:
Slide 20 - Slide
Feminisme in Nederland:
Nederland zat rond eeuwwisseling in uitzonderlijke positie:
- pas laat industrialisatie
- participatie vrouwen in arbeidsproces erg laag > man kostwinner
- neutraliteit tijdens WO I
Ook in Nederland onvrede over achtergestelde positie van de vrouw:
Wilhelmina Drucker en Aletta Jacobs:
- vrouwenkiesrecht
- scholing en
gelijke kansen op arbeidsmarkt
Succes (?):
Pacificatie (1917)
passief kiesrecht voor vrouwen
(1919: ook actief kiesrecht)
Aletta Jacobs
W. Drucker
Slide 21 - Slide
Documentaires over Aletta Jacobs
1. Schooltv (14 minuten)
2. Canonclip ( 2.5 min)
Slide 22 - Slide
0
Slide 23 - Video
0
Slide 24 - Video
Feminisme in andere landen:
1: Engeland:
de suffragettes.
Beelden van een heftige actie
Slide 25 - Slide
0
Slide 26 - Video
2 Amerika:
Speech Sojourner Truth: abolitioniste en feministe
(1797-1883)
Slide 27 - Slide
0
Slide 28 - Video