Sociale kwestie en de socialisten

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Sociale kwestie

&

de socialisten

Doel

• industrialisatie zien als een spil in de sociale kwestie
• Het ontstaan van vakbonden en de socialisten verklaren vanuit de sociale kwestie
• Drijfveren, programma en leider SDAP situeren
• verschil sociaal-democraten en communisten uitleggen en verklaren
• Revolutie van Troelstra uitleggen

Begrippen

• industrialisatie
• sociale kwestie
• vakbond
• sociaal democratische arbeiders partij
• Troelstra
• sociaal-democraat
• communist
• revolutie Troelstra
• liefdadidgheid
• sociale wetgeving
• Armenwet
• Kinderwetje van Van Houten
• Ongevallenwet
• Woningwet
• Sociale grondrechten

Personen

• Troelstra

Jaartallen

• 1870
• 1880
• 1918
• 1983

Wat is industrialisatie?

1. Een periode van grote en snelle verandering door de komst van industrie.
2. Het ontstaan van industrie (fabrieken) in een gebied waar eerst vooral landbouw was.
3. Een speciale dans.
4. Mensen die in fabrieken werken.

Gevolgen industrialisatie:  

• bevolkingsgroei
• economische groei, vooral voor de bovenste lagen uit de bevolking
• sociale kwestie. Een kwestie is een probleem. Met de sociale kwestie wordt bedoeld het geheel van slechte leef- en werkomstandigheden, vrouwen- en kinderarbeid, zeer lage lonen en massale werkloosheid.

Wanneer ben je eigenlijk arm?

Videofragment Daens

Hierop moet je leten tijdens de video:

• In welke omstandigheden werkt men?
• Zijn er zaken die nu niet meer zouden kunnen?
  

www.google.com

Hoe waren de werkomstandigheden?

slechte werkomstandigheden

• onveilig en ongezond, saai werk
• lange werkdagen (14u/dag)
• lage lonen => amper gezin onderhouden
• Geen rechten !
  
• kinderarbeid
• lawaai
• stof (slechte lucht)
• weinig daglicht

en nu...

Kinderarbeid

• Goedkoper dan volwassenen.
• Nauwelijks onderwijs  (leerplicht vanaf 1901)
• Noodzakelijk voor onderhoud gezin.

Videofragment Daens

Hier moet je leten tijdens de video:

• In welke omstandigheden leefde men?
• Speelt geloof een belangrijke rol in het leven?
  

Hoe waren de leefomstandigheden?

Erbarmelijke woonomstandigheden

• slechte kleine huisjes (krotten)
• kelderwoningen
• grauwe arbeiderswijken
• veel gezinsleden
• slecht eentonig voedsel
• hoog kindersterfte
• weinig hygiëne

Waarom deed de regering niets tegen deze ellendige situatie?

Vakbond !

• arbeiders werken samen 
• vakbond verdedigen belangen arbeiders bij fabrieksbazen

Uitnodiging voor de oprichtingsvergadring van de SDAP door W. Vliegen (1894)

De toestand van het volk wordt steeds ellendiger. De werkloosheid stijgt ieder jaar meer en meer. De levensstandaard van de arbeiders wordt steeds lager. De regering doet niets, negeert of verwerpt elke hervorming. In de meeste lanen wordt de regering gedwongen hervormingen in te voeren, omdat de druk van de onderste klasse te groot is.

In Nederland denkt de regering dat hier geen behoefte is aan verandering. De oorzaak van dit alles is niet ver te zoeken. De verlangens en eisen van het volk hebben in Nederland geen organisatie die machtig genoeg is om die eisen tot hun recht te laten komen. De verdrukte klasse mist zo'n organisatie om de aandacht van de regering te krijgen.

Socialisten

Wat willen socialisten?

Socialisten = vinden dat de overheid mensen 
die het moeilijk hebben moet helpen

Socialisten willen betere omstandigheden voor arbeiders.
Daarvoor willen ze algemeen kiesrecht.

SDAP = Sociaal-Democratische Arbeiders Partij

1917: algemeen kiesrecht voor mannen.

Socialisten

Waar zorgden vakbonden voor?

Arbeiders staken tegen lage lonen en slechte omstandigheden.
 > krijgen niets uitbetaald als ze staken.

Arbeiders moeten gaan samenwerken.
 > oprichting vakbonden

Vakbond:
- betalen bij ziekte en staking

Vakbonden

Socialisten

Sociale wetten

1874: Kinderwetje van Van Houten

 - kinderen onder de 12 mogen niet werken

Sociale wetten:

 - om onrust tegen te gaan

 - om het leven van arme mensen beter 

    te maken

Sociale wetten

• Armenwet (1854)
• Ongevallenwet (1901)
• Woningwet (1901)

Opdracht: Wat houden deze wetten in?

Sociaal Democratische ArbeidersPartij (SDAP)

• Hoe wil de SDAP deze omstandigheden veranderen?
• Via het parlement! 

Sociaal Democratische ArbeidersPartij (SDAP)

• Doel : socialistische maarschappij

1. streven naar gelijkheid (algemeen kiesrecht)
2. kleine inkomensverschillen, verdelen rijkdommen
3. grote bedrijven in handen overheid

• Leider: Troelstra

Welke groep mensen zitten er voornamelijk in de regering?

Socialist vs liberaal

socialist

liberaal

Iedereen moet kunnen doen wat hij wil.

Niet iedereen kan doen wat hij wil, want aremn hebben minder mogelijkheden.

De overheid moet zorgen dat arme mensen een een beter leven krijgen.

Politiek is een zaak voor goed opgeleiden.

Spotprent vanJohn Rabou

De vergissing van Troelstra

Laatste oorlogsjaar 

Leve de revolutie!

SDAP en Troelstra roepen in 1917 de revolutie uit.

Grote vergissing er was geen revolutie

De vergissing van Troelstra

Leg uit wat de sociale kwestie inhoudt en wat de oorzaak was voor het ontstaan van de sociale kwestie?

Sociale kwestie

Deze vraag gaat over de sociale kwestie tijdens de industriële revolutie.

1 De ergste missstanden verdwijnen
2 Door de industrialisatie ontstaat de sociale kwestie.
3 Er komen sociale wetten
4 Vakbonden komen op voor de belangen van werknemers.

Zet bovenstaande vier zinnen in de juiste tijdsvolgorde:

1. 4 --> 2 --> 3 --> 1
2. 2 --> 4 --> 3 --> 1
3. 2 --> 4 --> 1 --> 3
4. 2 --> 3 --> 4 --> 1

Vooral arbeiders stemmen op?

1. Liberalen
2. Socialisten
3. Feministen
4. Confessionelen

Liberalen vinden...…… het belangrijkst

1. gelijkheid
2. vrijheid
3. macht
4. geloof