Stofwisseling in de cel herhaling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Stofwisseling in de cel

5 havo

Thema 8

Herhaling

Vandaag

Programma

1. vragen met uitleg
2. OefenSE
3. ruimte voor vragen

Welke van de onderstaande stoffen is organisch?

1. PO4
2. CO2
3. C2H6
4. C6H12O6

Bekijk het plaatje. Is dit molecuul organisch of anorganisch? Waarom?

1. Organisch, want het bevat C, H en O
2. Anorganisch, want het bevat ook N
3. Organisch, want het bevat C, N en O
4. Anorganisch, want het bevat ook H

(An)organische stoffen

Anorganische stoffen:

• allerlei verschillende atomen en moleculen
• bevatten weinig chemische energie

Organische stoffen: 

• Altijd C,H,O soms ook N (of P of S)
• Ingewikkelde moleculen
  
• Afkomstig van organismen
• Bevatten veel chemische energie
  

Wat is geen voorbeeld van stofwisseling?

1. omzetting van H2O en CO2 naar glucose en O2
2. Omzetting van glucose naar glycogeen
3. omzetting van glucose naar CO2 en C2H5OH
4. Dit zijn allemaal voorbeelden van stofwisseling

Wat is een voorbeeld van voortgezette assimilatie?

1. Bacteriën produceren melkzuur uit de vergisting van glucose
2. In bladeren wordt glucose gevormd onder invloed van zonlicht
3. In aardappels wordt glucose in de vorm van zetmeel opgeslagen
4. In de diepzee levert de splitsing van H2S energie voor de productie van glucose uit CO2 en water

Stofwisseling in de cel

Stofwisseling (metabolisme) = alle chemische reacties in de cellen van een organisme

3 belangrijke stofwisselingsprocessen

• Assimilatie: energie wordt vastgelegd in chemische energie
• Voortgezette assimilatie
• Dissimilatie: energie komt vrij in de vorm van beweging, warmte, etc.

Na verbranding ligt energie opgeslagen in ATP

 

Welke bewering klopt?
Een enzym...

1. Kan stofwisseling vertragen
2. Is een koolhydraat
3. Werkt specifiek
4. Raakt op

Welk enzym werkt het beste bij pH van 6?

1. enzym 1
2. enzym 2
3. enzym 3

Bij een proef wordt de pH verlaagd van 8 naar 5 en vervolgens verhoogd tot 7. Welk(e) enzym(en) is/zijn werkzaam op het eind?

1. Alleen enzym 2
2. Alleen enzym 3
3. Enzym 2 en 3
4. Geen van alle

Welke bewering(en) is/zijn juist?

1. Hoe hoger de temperatuur, hoe meer enzymen actief zijn
2. Hoe hoger de temperatuur, hoe sneller één enzym werkt
3. Hoe lager de temperatuur, hoe meer enzymen actief zijn
4. Hoe lager de temperatuur, hoe sneller één enzym werkt

Enzymen

= Eiwitten die chemische reacties versnellen (katalysator)

• Substraat-specifiek
• Enzymactiviteit = omzetting van het substraat per tijdseenheid.
• minimum-optimum-maximum voor temperatuur en pH

Denatureren = eiwit verliest zijn vorm en daardoor functie (bij te hoge temperatuur)

Door fotosynthese ontstaat biomassa

1. Juist
2. Onjuist

Fotosynthese

6 CO2 + 6 H2O --> C6H12O6 + 6 O2

• in chloroplasten: chlorofyl (bladgroen)
• blauw en rood licht wordt geabsorbeerd
• autotrofe organismen
• lichtenergie --> chemische energie

Intensiteit fotosynthese

= Snelheid waarmee glucose en zuurstof ontstaan bij de fotosynthese of CO2 en water verbruikt worden!

Afhankelijk van:

• Sterkte en kleur van het licht
  
• Beschikbare hoeveelheden koolstofdioxide en water
  
• Temperatuur
  
• Hoeveelheid bladgroen
  

Beperkende factor: bepaalt de intensiteit van de fotosynthese

Sachariden is een ander woord voor ...

1. Koolhydraten
2. Vetten
3. Eiwitten
4. Vitaminen

In aardappels wordt glucose opgeslagen in de vorm van zetmeel. In spieren wordt glucose opgeslagen in de vorm van glycogeen. Welke reactie vindt hier plaats en hoe noemen we dat?

1. Van monosacharide naar polysacharide - assimilatie
2. Van disacharide naar polysacharide - assimilatie
3. Van monosacharide naar polysacharide - voortgezette assimilatie
4. Van disacharide naar polysacharide - voortgezette assimilatie

Welk celorganel zorgt voor de primaire structuur van eiwitten?

1. Mitochondriën
2. Ribosomen
3. Lysosomen
4. Golgi-systeem

Wat is het verschil tussen verzadigde en onverzadigde vetzuren

1. verzadigde vetzuren zijn zuurder dan onverzadigde
2. verzadigde vetzuren hebben meer dubbele bindingen dan onverzadigde
3. onverzadigde vetzuren hebben meer H atomen
4. onverzadigde vetzuren hebben dubbele bindingen, verzadigde niet

Voortgezette assimilatie

= Het opbouwen van grotere moleculen uit glucose en andere stoffen.

Energie hiervoor wordt geleverd door dissimilatie

Koolhydraten: mono-, di- en polysachariden

Eiwitten: mono-, di- en polypeptiden

Vetten: glycerol + vetzuren = mono-, di- of triglyceriden

Waar of niet waar?
ATP ► ADP + P + energie.

1. waar
2. niet waar, energie hoort links van de pijl
3. niet waar, de P hoort links van de pijl
4. niet waar, P en energie horen links van de pijl

Een duursporter gebruikt als energiebron:

1. Uitsluitend glycogeen en glucose en vet
2. Uitsluitend de fosfaataccu
3. Vooral glucose
4. Zowel eiwitten, als vetten, als glycogeen

Welke stof levert de meeste energie per molecuul?

1. Vet
2. Eiwitten
3. Glucose
4. Koolhydraten

AEROBE DISSIMILATIE

ANAEROBE DISSIMILATIE

Vindt plaats in mitochondriën

Vindt plaats in cytoplasma

Met zuurstof

Zonder zuurstof

2 ATP per glucose

38 ATP per glucose

Melkzuurgisting

Welk voedingsmiddelen worden met behulp van bacteriën gemaakt?

1. yoghurt en bier
2. bier en brood
3. yoghurt en zuurkool
4. wijn en zuurkool

Dissimilatie

Verbranding = afbraak van organische stoffen waarbij energie vrijkomt (exotherm proces)

Energie wordt vastgelegd in de vorm van ATP (adenosinetrifosfaat)

• Met zuurstof = aeroob: in mitochondriën
• Zonder zuurstof = anaeroob: in cytoplasma

C6H12O6 + 6O2 --> 6CO2 + 6H2O + energie (38 ATP) = verbranding

C6H12O6 --> 2CO2 + 2 C2H5OH (ethanol) + E (2 ATP) = alcoholgisting

C6H12O6  --> 2 C3H6O3 (melkzuur) + E (2 ATP) = melkzuurgisting

Welke factor heeft geen invloed op de basale stofwisseling?

1. Leeftijd
2. Seizoen
3. Beroep/dagbesteding
4. Geslacht

Basale stofwisseling

= Stofwisseling die moet plaatsvinden om cellen/organen te kunnen laten functioneren in rust zoals: hartslag, ademhaling, peristaltiek darmkanaal.

Afhankelijk van:

• Leeftijd
  
• Geslacht
  
• Gewicht
  
• Tijdstip van de dag
  
• Jaargetijde
  
• Lichaamstemperatuur
  

Zelf werken

Leren

Thema 8

Maken

Examentrainer thema 8

OefenSE