9.1 Oorlog

• geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

         Gifgas

- Oefenen met chloorgas   uit cilinders

- Fritz Haber (grote   stimulator  tegenwerking   legerleiding)

- Schapen

- Ongelukjes

Eerste succesvolle gasaanval op 22 april 1915 te Ieper

Grote verontwaardiging in de Engelse (en Franse) pers na de eerste aanval.

Gifgas was een verboden wapen

Later gaan de Britten en Fransen het zelf ook toepassen

Succesvolle aanval Ieper?

- op breed front werden 6000 gascilinders geplaatst

- Franse troepen verlieten in paniek de loopgraven

- Duitsers hadden onvoldoende reservetroepen om door te stoten

- 2 dagen later werden Canadese linies aangevallen. 

- Lappen met urine moest bescherming bieden 

Monument 'the Canadien' in Sint Juliaan, ter herinnering aan 24 april 1915

- Wedloop gasoorlog (fosgeen, granaten i.p.v. cilinders, mosterdgas)

- Vooral psychologisch effect (ontmenselijking zie bron 4)

- Het totale aantal dodelijke gasslachtoffers is minder dan 1% van alle tijdens de oorlog gedode soldaten

       Verstoord machtsevenwicht

Slag bij Waterloo

1815

Laatste grote Europese oorlog

tot aan de Eerste Wereldoorlog 

Congres van Wenen

1815

Er komt een machtsevenwicht

in Europa

EUROPA

1815.

5 grote mogendheden

19de eeuw was een van de vreedzaamste periodes uit de Europese geschiedenis

De machtsbalans werd verstoord toen onder leiding van Pruissen een economisch sterk Duits keizerrijk werd gevormd...

.... en het militarisme in Europa toenam.

Duitse eenwording

eenheid bereiken door:

- diplomatie

- oorlog

Diplomatie:

* 1815: Duitse Bond

* 1834: Zollverein

* 1848: Frankfurter Parlement

Oorlog:

* 1864: Deense Oorlog

* 1866: Oostenrijkse Oorlog

* 1870-1871: Frans-Duitse Oorlog

Otto von Bismarck

- minister-president van Pruisen, van 1862 tot 1890

- eerste rijkskanselier van het Duitse keizerrijk van 1871 tot 1890.

- bijnaam "IJzeren Kanselier"

Duitse keizerrijk (1871-1918)

- economie

• industrialisatie
• goede infrastructuur 

- politiek

• keizer Wilhelm I 
• rijkskanselier

- militair

• sterk, Pruisisch leger
• discipline

keizer Wilhelm I (1797-1888) 

Wilhelm I, ook bekend als Willem I (volledige naam: Willem Frederik Lodewijk, Duits: Wilhelm Friedrich Ludwig) (Berlijn, 22 maart 1797 – aldaar, 9 maart 1888) van het Huis Hohenzollern, was een Pruisische en Duitse vorst. Hij werd koning van Pruisen in 1861, kreeg het Bundespräsidium van de Noord-Duitse Bond in 1867 en was Duitse keizer vanaf 1871 tot aan zijn dood.

Onder de heerschappij van Wilhelm en zijn kanselier Otto von Bismarck, verwezenlijkte Pruisen de eenmaking van Duitsland en de stichting van het Duitse Keizerrijk

Otto von Bismarck

uitroeping van het Duitse keizerrijk op 18 januari 1871 in de Spiegelzaal van het paleis van Versailles, na de Duitse overwinning in de Frans-Duitse Oorlog (1870-1871)

Duitse buitenlandse politiek

Alliantiepolitiek

- Bismarck

- verdragen sluiten met omringende landen > oorlog voorkomen

Weltpolitik

- Wilhelm II

- Duitse positie in de wereld versterken > een zo groot mogelijk Duits rijk stichten

• Duitsland: Pas sinds 1871 een eenheidsstaat -> zochten nog naar eenheid. Streefde naar eenheid en een imperium zoals Frankrijk en Engeland.
  
• Frankrijk: De Fransen hadden de Frans-Duitse oorlog verloren (1870-1871). Ze moesten ook nog het gebied Elzas-Lotharingen afstaan en zinden op wraak.  
• Engeland: Hadden grootste rijk van de wereld en keken met schuin oog naar imperialistische wensen van Duitsland en de bouw van hun vloot; er ontstond een wapenwedloop
• Oostenrijk-Hongarije: Staat van tientallen verschillende culturen, talen, landen die zelfstandig wilden worden.  
• Rusland: Probeerde invloed op de Balkan uit te breiden. Begin 20e eeuw zwak door interne revolutie en oorlog met Japan

     Een moord met         grote gevolgen

Wat heeft het machtsverlies van het Ottomaanse rijk op de Balkan te maken met de escalatie tussen de beide bondgenootschappen?
(gebruik indien nodig blz. 181 en 182)

0

0

  Soldaten als                  kanonnenvoer in de      loopgraven

De verwachting: Ein frischer fröhlicher Krieg

Tekst

- Von Schlieffenplan.

- Begin 20e eeuw bedacht als antwoord op de nieuw ontstane bondgenootschappen.

- Eerst Frankrijk verslaan (6 weken), dan naar Rusland (trage mobilisatie)

- Snelheid belangrijk!!

De verkrachting van België.

- waarom?

- gevolgen voor Nederland?

- Taxi als symbool voor de slag bij de Marne.

Loopgravenoorlog

Zandzakken waren gevuld met aarde en modder, en waren bedoeld om de soldaten te beschermen

In het begin van de oorlog waren de rantsoenen nog wel redelijk, maar naarmate de oorlog langer duurde, was er ook steeds minder (goed) eten.

Als de soldaten niet hoefden te vechten, speelden ze bijvoorbeeld met kaarten.

Behalve de vijand hadden de soldaten veel last van ongedierte, zoals ratten en vlooien. Sommige soldaten kwamen de tijd tussen de gevechten door met het doden van ratten.

Honden hielden de soldaten niet alleen gezelschap, ze bezorgden ook boodschappen tussen de verschillende loopgraven.

Soldaten konden vaak alleen maar overdag slapen, omdat 's nacht een goed moment was om de loopgraven van de vijanden te bespioneren. 

Met een periscoop konden de soldaten de vijand bekijken, zonder grote risico's te nemen. Een periscoop werkt met spiegels.

Er zijn duizenden brieven en dagboeken van soldaten uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven. Dit zijn tegenwoordig belangrijke en waardevolle bronnen.

Voor de veiligheid van de soldaten waren de loopgraven in zigzag-vorm.

Tussen de Noordzee en de Zwitserse grens (Westfront) wordt 40.000km aan loopgraven aangelegd.

Het gebied tussen de loopgraven wordt in vier jaar tijd compleet omgeploegd. Er ontstaat een niemandsland.

http://www.bbc.co.uk/schools/0/ww1/

360˚ video van een loopgraaf

Tijdens de video kun je alle kanten opkijken! Probeer het maar eens uit!

Op wacht staan was één van de belangrijkste taken die je kon krijgen. Op het in slaap vallen tijdens de wacht stonden zeer zware straffen.

Behalve vechten en wacht houden, waren er nog genoeg andere vervelende klusjes in een loopgraaf, zoals zandzaken bijvullen, prikkeldraad repareren of het leegmaken van de latrines (wc's)

0

0

Vóór en ná:

om de verminkte mannen toch nog een leven te kunnen bieden...

...werd driftig geëxperimenteerd met plastische chirurgie en maskers

Trench Foot

• Omdat de soldaten langdurig met dezelfde laarzen en sokken in de vocht en modder moeten staan, gaan hun voeten opzwellen, infecteren en vervolgens afsterven.
• Meestal is amputatie de enige oplossing voor loopgraafvoeten

- 12.000 witte grafstenen van soldaten uit de Commonwealth.

- In de boog staan 35.000 namen van soldaten die nooit teruggevonden zijn

Het laatste oorlogsjaar

OOSTFRONT

* Bolsjewieken grijpen de macht in Rusland. Eind 1917 komt er een wapenstilstand en in maart 1918 volgt de vrede van BREST-LITOVSK. 

Beperkte of onbeperkte duikbotenoorlog

11 november 1918

De wraak van Versailles