Les 2: Voeding 2021

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 2

Les 2

Gezonde voeding - hoeveel is gezond 

Je doet alleen LessonUP --  Je gebruikt je boek NIET!  --  Je WERKBOEK 2A wel 

Leerdoelen

1. Ik kunt een schijf van 5 tekenen

2. Ik weet welke voedingsmiddelen - waar - in de schijf van 5 horen

3. Ik kan bij elk deel van de schijf van 5 een voedingstip (voor gezonde voeding) geven

4. Ik weet hoeveel je moet eten van een vak

5. Ik kan omrekenen van kcal naar kJ en van kJ naar kcal

Gezonde voeding

Goede voeding is nodig voor een goede gezondheid. Je lichaam gebruikt de voeding als bouwstof, brandstof, reservestof of beschermende stof. Al deze functies samen bepalen hoeveel voeding je nodig hebt.

DE SCHIJF VAN VIJF

Het Voedingscentrum geeft voorlichting over goed en gezond eten. Een hulpmiddel hierbij is de Schijf van Vijf: vijf vakken met voedingsmiddelen die je dagelijks nodig hebt (zie afbeelding 1). Elk vak staat voor een productgroep. Elke productgroep heeft

voordelen voor je gezondheid en levert een belangrijke voedingsstof:

• groen: vooral vitaminen

• geel: vooral vetten

• roze: vooral eiwitten

• oranje: vooral koolhydraten                                                

• blauw: vooral water                                                                         

Wat zit in welk vak en wat heb je nodig?

De producten in de vakken leveren ook andere voedingsstoffen. In vetten zitten

bijvoorbeeld vitaminen die in vet oplosbaar zijn (en niet in water). In de producten uit

het roze vak zitten B-vitaminen en andere in vet oplosbare vitaminen, in granen zitten

ook B-vitaminen en eiwit, enzovoort. Voedingsvezel vind je vooral in de vakken groen en

oranje. Mineralen komen in alle vakken voor.

Als je elke dag producten uit elk vak neemt, krijg je alle voedingsstoffen binnen die je

lichaam nodig heeft. Uit de grote vakken moet je meer nemen dan uit de kleine vakken

De grote vakken bevatten alleen plantaardige voedingsmiddelen. Het roze vak bevat zowel dierlijke als plantaardige producten. In het gele vak vind je vooral plantaardige oliën en vetten.

Schijf van 5

1. Eet gevarieerd

2. Niet teveel & beweeg

3. Minder verzadigd vet

4. Veel groente, fruit en brood

5. Veilig

Op A3 papier

Bekijk:

- wat er in welk vak zit

- de grootte van de vakken

ENERGIE

 

Een groot deel van je voedsel gebruiken je cellen als brandstof. Uit dit deel van je voedsel haalt je lichaam de energie die het nodig heeft. De hoeveelheid energie in voedsel wordt aangegeven in kilojoule (afgekort: kJ). 

Een Marsreep levert ongeveer 1000 kJ energie, een appel ongeveer 300 kJ. 

Een andere eenheid voor de energie in voedsel is de kilocalorie (kcal). Iemand die praat

over ‘calorieën’ in voedsel heeft het dus over kilocalorieën. Je kunt de eenheden naar elkaar omrekenen:

1 kcal = 4,2 kJ

ENERGIE (vervolg)

Hoeveel energie je per dag nodig hebt, verschilt van persoon tot persoon. 

Het hangt onder andere af van je geslacht, je lichaamsgrootte, je lichamelijke inspanning en je leeftijd. Gemiddeld hebben jongens (mannen) meer energie nodig dan meisjes (vrouwen). Zolang je in de groei bent, neemt je energiebehoefte toe. 

Bij ouderen neemt de energiebehoefte weer af.

kJ en kcal: Eenheid voor energie in voedsel en drinken 

1 kcal = 4,2 kJ

Energiebehoefte

In de tabel  staat de gemiddelde energiebehoefte voor enkele leeftijdsfasen en leefstijlen.

 

 

 

In de afbeelding zie je hoeveel energie je ongeveer nodig hebt voor verschillende activiteiten.  Ook in rust heb je energie nodig.

Opdracht 1

Teken in je NZ-schrift de schijf 5 

Schrijf over en vul in

(zie afbeelding)

Opdracht over voedingsstoffen en adviezen:

a) 

Welke voedingsstof wordt vooral door een vak geleverd? Noteer bij 'en ook' welke voedingsstof(fen) nog meer. 

b) 

Schrijf bij elk vak het juiste advies

Kies welk advies bij welk vak hoort

     

  

Adviezen: Zet het juiste advies bij het juiste vak.

- meer plantaardig, minder vlees

- veel groende en fruit

- vooral volkoren

- zachte en vloeibare vetten

- zonder suiker

advies:

advies:

advies:

advies:

         advies:

Maak opdracht 2 a t/m e 

in je eigen NZ schrift

Opdracht 3

Wat en hoeveel je eet, heeft invloed op je gewicht.

Wanneer blijft je gewicht gelijk?

◯ A als je met je voeding meer energie binnenkrijgt dan je verbruikt

◯ B als je met je voeding evenveel energie binnenkrijgt als je verbruikt

◯ C als je met je voeding minder energie binnenkrijgt dan je verbruikt

Opdracht 4

Schrijf over en kies het juiste antwoord.

Een deel van de voedingsstoffen wordt opgeslagen als vet als je

meer / evenveel / minder eet dan je nodig hebt. 

Je wordt hierdoor lichter / zwaarder.

Eet je minder dan je nodig hebt, dan gebruik je beschermende stoffen /

bouwstoffen / reservestoffen als brandstof voor energie. 

Hierdoor zul je aankomen / afvallen

Opdracht 5

Praktijk opdracht

Schijf van 5

Wat eet jij?

Dit heb je al gedaan:

Gemaakt in je NZ-schrift

Je gaat de gegevens gebruiken!

Noteren van 3 dagen ALLES wat je eet / drinkt. De docent legt uit.

Goed bijhouden want het is de basis van een opdracht die je later inlevert.

Neem de tabel over in je schrift en vul DEZE WEEK in!

Gewone dag

Gewone dag

Bijzondere dag

maak veel meer vakken!

Let op: Als je bijv. pizza eet dan noteer je de voedingsmiddelen die daarin zitten apart.  Dat doe je ook bijv. bij  pasta,  stamppot, ..........

Dit is een voorbeeld.

Jij maakt je eigen lijst.

OPDRACHT: SCHIJF VAN VIJF

cijfer)

Noteer je naam en klas op de voorkant

(Midden boven) 

Voorkant: 

A: Teken op een A3 een  GROTE schijf van 5 

B: Kijk in je schrift. Je hebt genoteerd  wat je allemaal gegeten en gedronken hebt op 2 gewone en 1 bijzondere dag. 

Gebruik de folders. 

Knip jouw voedingsmiddelen uit, en plak ze in het juiste vak.  Let op: Wat niet in de schijf van 5 hoort, plak je op de achterkant!

Voorkant:  

Opdracht A en B:

Naam en klas.

Grote schijf van 5 tekenen

Plak de afbeeldingen in de vakken

Wat vind jij van de 3 dagen?

Conclusie 3 dagen voeding: Gebruik jouw kennis over (gezonde) voeding van les 1 en 2.

De vakken zijn niet een groot, eet jij voldoende / te weinig / teveel van een vak?

Wat zijn daarvan de gevolgen? Er zijn tips voor gezonde voeding (zie deze les), hoe doe jij het?

Bekijk hoe je tijdens de gewone dagen hebt gegeten en wat het verschil was met de ‘bijzondere dag’. Wat vind je van jouw eetpatroon? Wat valt op? Wat gaat goed en welke tips geef je jezelf?

Geef voorbeelden wat je zou willen/kunnen veranderen en waarom je dat niet zou willen.

MH: VERGEET TE TABEL NIET!

Als je NIET alle afbeeldingen hebt gevonden van de voedingsmiddelen.

Je mag dan naam van die voedingsmiddelen in de schijf of op de achterkant schrijven. 

Let op: Het zullen er niet veel zijn. Probeer zoveel mogelijk uit te knippen (NIET uitprinten).

OPDRACHT: SCHIJF VAN VIJF

(Deelcijfer)

Noteer je naam en klas op de voorkant

(Midden boven) 

 Achterkant:

C) Plak op de achterkant wat je gegeten hebt

      en NIET in de  schijf van 5 hoort.  

D)  Conclusie over 'Voeding, mijn 3 dagen'

       Wat valt jou op? Waar ga je mee door? 

       Wat is goed om  anders te gaan doen, geef

        jezelf tips en leg uit waarom!

Extra voor MH:

E)  Kies 3 voedingsmiddelen. Noteer van elk voedingsmiddel  hoeveel: Suiker, Verzadigd vet, Zout, Voedingsvezel er  per 100 g inzit. Maak een tabel en verwerk je gegevens. 

Achterkant:

C) Niet in de schijf van 5 (zie volgende slide, daar kun je voedingsmiddelen invullen)! 

Afbeeldingen plakken

----------------------------------------------------------------------

E) Conclusie 'Voeding, mijn 3 dagen'

Wat jou opvalt, wat je vindt met uitleg

----------------------------------------------------------------------

D) MH: Suiker, Verzadigd vet, Zout, Voedingsvezel

      TABEL

      (Noteer ook hoeveel suikerklontjes)

1 suikerklontje = 4 g suiker

Welk voedingsmiddel zit NIET in de schijf van vijf?

Gebruik de link in die in de volgende slide staat!

Voedingsmiddelen die:

• teveel zout bevatten
• teveel suiker bevatten
• teveel verzadigde vetten bevatten
• te weinig voedingsvezel bevatten

Deze zet je op de achterkant van 'de schijf van 5'

witte rijst, wit brood, licht gekleurde spaghetti of pasta

harde boter, roomboter, alle snacks/koekjes, gebakken aardappelen/patat, 

Rund-, lams- en varkensvlees : Er zijn stukken vlees met meer/minder vet. 

Vette vis en kip: meer onverzadigd vet

www.voedingscentrum.nl

Als je de schijf van 5 

te laat inlevert, 

Doe je ook deze opdracht!

Onderzoek wat de gevolgen zijn van het drinken van Energy-dranken.

Leg uit wat de gevolgen zijn.

In Nederland is er op dit moment discussie over of deze dranken verboden moeten worden voor kinderen jonger dan 18 jaar.

Leg uit wat jij vindt.

Bedenk een slogan voor de regering.

 

Als je uitleg geeft, 

                      geef een aantal argumenten!

Energy-drink

Je moet een voldoende voor deze opdracht halen

Herhaling

Schijf van 5

1. Eet gevarieerd

2. Niet teveel & beweeg

3. Minder verzadigd vet

4. Veel groente, fruit en brood

5. Veilig

Op A3 papier

buiten de schijf van 5

VETTEN

VEZELS

je darmen werken beter

Schijf van 5

1. Eet gevarieerd

2. Niet teveel & beweeg

3. Minder verzadigd vet

4. Veel groente, fruit en brood

5. Veilig

Op A3 papier

Deze  voedingsmiddelen leveren vooral zetmeel, plantaardige eiwitten, vitamines en mineralen en voedingsvezel.

Kies vooral donkere producten: Volkoren brood, zilvervliesrijst en volkoren macaroni. De vliesjes hiervan bevatten bijv. de vitamines en de mineralen en veel voedingsvezel.

Deze voedingsmiddelen leveren vooral vitamine C, mineralen en voedingsvezel.

Deze voedingsmiddelen leveren vooral (dierlijke en plantaardige) eiwitten, vitamines en mineralen (o.a. kalk). Je kunt het beste de minder vette soorten kiezen. Bijvoorbeeld halfvolle melk en magere yoghurt. Maar: Bij vis kies je juist voor vette vis!

Deze voedingsmiddelen leveren vooral vetten en vitamines.

Het is beter om plantaardige vetten te gebruiken dan dierlijke vetten.    

Drink elke dag voldoende.

Drink je iets anders dan water / thee / koffie.

Let dan op wat er is toegevoegd (bijv. hoeveel suiker)!

Kun jij nu veel vertellen over de vakken? 

NAKIJKEN

Opdracht 3 en 4

3. Wat en hoeveel je eet, heeft invloed op je gewicht.

     Wanneer blijft je gewicht gelijk?

◯ B als je met je voeding evenveel energie binnenkrijgt als je verbruikt

4.

Een deel van de voedingsstoffen wordt opgeslagen als vet als je

meer  eet dan je nodig hebt. Je wordt hierdoor zwaarder.

Eet je minder dan je nodig hebt, dan gebruik je reservestoffen als brandstof voor energie. Hierdoor zul je afvallen

Opdracht 5

Wat doe ik op mijn brood

Hier kun je op letten:

(magere) kaas, (mager) vlees, ei, vis of vegetarisch broodbeleg zoals hummus, notenpasta of groentespreads. 

Kies magere vleessoorten i.p.v. vette vleessoorten. Bijvoorbeeld gekookte ham krijgt de voorkeur boven salami.