Is sporten gezond?

• Middelbare school
• vmbo, mavo
• Leerjaar 2

Is sporten gezond?

5 augustus 1985

Zwitserland Gabriela Andersen-Schiess eindigde 37ste in de Olympische marathon van de inaugurele vrouwen op de Los Angeles 1984 Zomer Spelen. Echter, haar weigering om de race te stoppen, ondanks de uitputtende omstandigheden en lijden aan uitdroging, leidde tot een iconisch Olympisch ogenblik omdat daadkracht haar over de finish hielp.

2019:  Is sporten gezond?

In het bloedhete Doha helpt Braima Dabó uit Guinee-Bissau 

(in een persoonlijk record) zijn Arubaanse collega Jonathan Busby over de finish tijdens de series van de 5.000 meter. 

Busby wordt wel gediskwalificeerd.

https:

Wat kan er aan de hand zijn geweest?

Roy zwalkt van links naar rechts over de weg en denkt alleen nog: ik moet recht blijven lopen. "Ik was al te laat om zelf de beslissing te nemen om te stoppen." Dan gaat het licht uit. Zo is ook achteraf te zien op zijn strava-app, een app speciaal voor hardlopers en wielrenners. Later leest hij in het ambulancerapport terug dat hij erg verward is in de ambulance en niet meer weet dat hij een marathon heeft gelopen. 

Als je mogelijke oorzaken weet......

Wat zijn de gevaren van de oorzaken?

Welke tips geef je aan sporters om dit te voorkomen?

Tien tips om aandoeningen bij warm weer te voorkomen:

1. Zweet moet verdampen

Zweet kan makkelijk verdampen als de kleding gemaakt is van licht, ademend en los geweven materiaal, lycra bijvoorbeeld. Lycra geeft geen huidirritatie en zorgt toch voor voldoende zweetuitdrijving. Maar er zijn ook andere vochtdoorlatende weefsels, zoals coolmax. Wissel regelmatig van shirt, zodat niet in doorweekte kleding gesport hoeft te worden. Polsbandjes zijn handig om de handpalmen droog te houden en met een hoofdband kun je het zweet uit je ogen houden.

2. Beschermen tegen de zon

Ultraviolette stralen (UV), zowel UV-A als UV-B kunnen de ogen beschadigen en veroorzaken huidkanker. Een pet houdt het hoofd koel en beschermt gezicht en nek tegen verbranding. Tegen felle schittering van de zon is een zonnebril of donkere contactlenzen geen overbodige luxe. Op de langere termijn is dit ook beter voor de ogen. De huid kan het best beschermd worden met een zonnebrandcrème met een goede beschermingsfactor (BF) of Sun Protection Factor (SPF).

Tien tips om aandoeningen bij warm weer te voorkomen:

3. Wat is de WBGT?

De Wet Bulb Globe Temperatur (WBTG) is een maat voor de omgevingsstress en wordt berekend uit de temperatuur van de lucht, de vochtigheid en de straling van de zon. Veel sportbonden houden de WBGT aan als richtlijn om te bepalen of wedstrijden door kunnen gaan of afgelast moeten worden vanwege de verwachte weersomstandigheden. In de regels van de Womens Tennis Association (WTA) en International Tennis Federation (ITF) staat bijvoorbeeld dat bij een WBGT boven de 28 graden Celsius wedstrijden kunnen worden uitgesteld.

4. Voldoende vocht

Zorg ervoor voldoende te drinken. Bij kortdurende inspanningen, bijvoorbeeld een training van een uur, is water drinken een goede manier om vochtverlies aan te vullen.

kunnen ontstaan.

Tien tips om aandoeningen bij warm weer te voorkomen:

5. Mineralen en koolhydraten aanvullen

Bij langere trainingsperioden en tijdens wedstrijden is het verstandig om niet alleen het vocht, maar ook de mineralen en koolhydraten aan te vullen. Isotone dranken zijn hiertoe uitstekend geschikt. Na één à twee uur sporten raken ook de koolhydraatreserves uitgeput. Sportdranken met extra energie kunnen de sportprestaties verbeteren. Vermijd het drinken van energiedranken (hypertoon), daar het vochtverlies in het algemeen groter is dan het energieverlies.

6. Géén zouttabletten

Vroeger werden zouttabletten soms aanbevolen op warme, hete wedstrijddagen. Doe dit echter niet. Hoewel het juist is dat zweet zout bevat, is het gebruiken van zouttabletten vergelijkbaar met het drinken van zeewater als je dorst hebt. Het verergert het probleem alleen maar. Drink ruim vocht en vul het verlies van zouten aan met het natuurlijke zout van je voeding.

Tien tips om aandoeningen bij warm weer te voorkomen:

7. Pauze houden

Tijdens trainingen in de hitte is ruim gebruik van pauzes (dertig minuten spelen, twintig minuten rust) aan te bevelen. Indien je een wedstrijd moet spelen, zoek dan de schaduw op in de rust of tijdens de wissel. Koel het gezicht met koud water. Het lichaam koelt ook af van een natte handdoek in de nek.

8. Gewichtsverlies peilen

Weeg jezelf voor en na de training of wedstrijd. Een gewichtsverlies van slechts drie procent (twee liter vocht voor iemand van zeventig kilo) zorgt voor een ernstige afname van de prestatie. Vul vochttekorten binnen 24 uur aan. De tekorten kunnen steeds meer oplopen waardoor bij een wedstrijd van meerdere dagen, een tennistoernooi bijvoorbeeld, op de derde dag problemen kunnen ontstaan.

Tien tips om aandoeningen bij warm weer te voorkomen:

9. Kans op herhaling

Mensen die in het verleden problemen met de warmte hebben gehad, lopen een groter risico op een herhaling en doen er verstandig aan sporten in de zon tot een minimum te beperken. Kinderen, ouderen, zieken en minder fitte mensen lopen een groter risico op warmteaandoeningen. Zij kunnen situaties van extreme en langdurige warmte beter vermijden.

10. De training opbouwen

Acclimatiseren is belangrijk, zeker ook als je afreist naar een gebied met een warmer klimaat. Het circulatiesysteem kan de lichaamstemperatuur efficiënter regelen als je de lengte van de trainingen geleidelijk opbouwt. Getrainde sporters zweten bijvoorbeeld meer en sneller bij lagere temperaturen dan ongetrainde.

Mogelijke oorzaak: Hitte-uitputting

Een hitte-uitputting kan optreden als het lichaam door de inspanning meer warmte genereert dan het kwijtraakt. Zoals reeds vermeld is het risico hierop het grootst bij warme, vochtige omstandigheden, als er te weinig gedronken is voor en/of tijdens de inspanning en als er te warme kleding gedragen wordt. Hitte-uitputting geeft een griepachtig beeld. De temperatuur van het lichaam zal door de inspanning vaak opgelopen zijn tot tegen de 40 graden. De hardloper heeft vaak hoofdpijn, is misselijk en kan het gelopen tempo niet meer vasthouden. Op tijd ingrijpen is van belang omdat een hitte-uitputting over kan gaan in een hitteberoerte (zie verder). De behandeling van een hitte-uitputting bestaat uit het neerleggen van de persoon op een koele plek en het koelen van het lichaam door icepacks te leggen in hals, oksel, nek en lies of door de persoon met stromend koud water of koude natte handdoeken te koelen.

Mogelijke oorzaak: Hitteberoerte

Een hitteberoerte is een zeer ernstig hitteletsel, wat bij niet of te laat ingrijpen tot overlijden kan leiden. Vroegtijdige herkenning en behandeling is dus van groot belang. Bij een hitteberoerte is de lichaamstemperatuur tot boven de 40 graden opgelopen en functioneert het zenuwstelsel niet meer normaal. Symptomen die hierbij optreden zijn: hoofdpijn, verwardheid, coördinatieverlies, stuiptrekkingen en bewustzijnsverlies. De behandeling van de hitteberoerte bestaat uit het snel en intensief koelen van het lichaam middels icepacks, koud stromend water of een koudwaterbad. Belangrijk om te beseffen is dat een hitteberoerte al kan optreden op dagen dat de temperatuur 20 graden is; het hoeft dus niet eens extreem warm te zijn!