Hoofdstuk 13.3.4

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 1

Hoofdstuk 13.3.4: De grote betekenis van bacteriën

Programma

1. Leerdoelen van vandaag

2. Uitleg 13.3.4

3. (Als er tijd voor is) voorbespreking practica

4. Toets nabespreken

Leerdoelen van vandaag

Theoretisch:

• Je kunt voorbeelden geven van schadelijke en nuttige effecten van  bacteriën
  

Theoretische voorbereiding practica: 

• Je kunt vloeibare-en een vaste agarvoedingsbodem maken
  
• Je kunt een reinstrijk maken op zelfgemaakte-en aangereikte voedingsbodems
  

Kunnen jullie voorbeelden noemen van hoe een bacterie een nuttig effect kan hebben en hoe een bacterie een schadelijk effect kan hebben?

Schadelijke effecten

• Ziekte
  
• Voedselbederf
  
• Voedselinfectie
  
• Algenbloei
  

Ziekte 

• Ziekteverwekkende micro-organismen noemen we: pathogenen
  
• Voorbeeld van pathogene bacterie: Vibrio cholerae veroorzaakt cholera
• Of Escherichia coli die een urineweginfectie kan veroorzaken

Wat is het verschil tussen voedselbederf en voedselinfectie?

Voedselbederf en voedselinfectie

• Bacteriën kunnen voedselbederf veroorzaken, waardoor de kwaliteit van het voedsel verandert en dus ongeschikt is voor consumptie

• Bacteriën kunnen een voedselinfectie veroorzaken door het opnemen van pathogene bacteriën zoals Salmonella. Deze bacterie verstoort de darmflora waardoor je ziek wordt. Ook kunnen bacteriën gifstoffen produceren waar je ziek van wordt. 
  

Voedselbederf

Voedselinfectie

Hoe kan het dat bacteriën zorgen voor algenbloei?

1. Door een symbiose met algen
2. Door 1 specifieke soort bacterie
3. Door een symbiose met vissen
4. Doordat ze poepen in het water

Algenbloei

Cyanobacteriën (blauwalg) kunnen voedselrijk oppervlaktewater ongeschikt maken als zwemwater. Ze drijven namelijk op het oppervlak door gasvacuolen. 

Welke vier voorbeelden van schadelijke effecten door bacteriën zijn er net genoemd?

Positieve/nuttige effecten

• Mineralisatie
  
• Symbionten
  
• Levensmiddelen
  
• Enzymen
  
• EPO

Wat wordt er bedoeld met mineralisatie door bacteriën?

1. Mineralen in water toevoegen
2. Het opnemen van mineralen in de darmen
3. Opruimen van de natuur
4. Het opnemen van mineralen uit gesteentes

Mineralisatie

Bacteriën kunnen complexe organische moleculen (biologisch afbreekbare stoffen) afbreken.

Zie bijvoorbeeld de stikstofkringloop hiernaast.

Symbionten

Bacteriën kunnen als symbioten samenwerken met andere organismen.

Bijvoorbeeld:

• Stikstofbindende bacteriën in wortels van plant
  
• Bacteriën die onze darmflora vormen die helpen bij het verteren van voedsel
  

Levensmiddelen

Bij het bereiden van levensmiddelen kunnen bacteriën ook heel nuttig zijn. 

Bijvoorbeeld:

• Melkzuurbacteriën voor het bereiden van yoghurt, boter en kaas
  
• Zuurkool wordt door melkzuurbacteriën gevormd uit witte kool
  

Waar komen melkzuurbacteriën in het menselijk lichaam voor?

1. Darmen
2. Vagina
3. Maag
4. Mond

Enzymen

Bacteriën produceren enzymen waar wij graag gebruik van maken, zoals amylasen en proteasen van Bacillus subtilis. Deze gebruiken we in wasmiddelen voor het verwijderen van vlekken.

Andere handige stofjes

Niet alleen enzymen gebruiken we graag maar door genetische manipulatie kunnen we bacteriën stofjes uit laten scheiden, zoals:

• Insuline
  
• Erytropoëtine (EPO)
  
• Somatotropine 
  

Welke vijf voorbeelden van nuttige effecten door bacteriën zijn er net genoemd?

Voorbespreking practica

LE07-B-01 Micro-organismen om ons heen [beoordelen]

Beoordelen van aanwezige kolonies op: 

• Kleur
  
• Vorm
  
• Aspect
  
• Aantal

Schrijf dit in een tabel in het labjournaal!

LE07-B-02 Maken van voedingsmedia vloeibare bouillon (doorzetten)

• Vloeibare bodem (in buisje) is geautoclaveerd en wordt bewaard voor eventuele vervolgproeven
  
• Vaste bodem: agar in het flesje is ook geautoclaveerd en gaan jullie in een plaat gieten, deze wordt hierna ook bewaard voor vervolgproeven
  

LE07-B-03 Reinkweken van bacteriën 

Tijdens de microbiologische praktijken moet je regelmatig bacteriën identificeren die zich in een mix (monster) bevinden.

Om ervoor te zorgen dat je één soort bacteriën op je voedingsbodem krijgt gebruik je de reinstrijktechniek.