Burgerschap the mental issue

• Burgerschapskunde
• Maatschappijleer
• +7
• Middelbare school
• Praktijkonderwijs
• Speciaal Onderwijs
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerroute VL
• Leerroute VB

Introduction

Deze les gaat over mentale gezondheid. De les is bedoeld om leerlingen voor te bereiden op de KiKiD voorstelling Talk To Me (over mentale gezondheid). De les gaat aan de hand van vragen, stellingen, video’s en opdrachten dieper in op prestatiedruk, eenzaamheid en welzijn.

Instructions

Voor deze les hebben leerlingen alleen pen en papier nodig. Het is een les zonder telefoon of laptop, zorg dus dat je het vinkje “devices in de klas” niet aangevinkt hebt (zie beginslide onderaan). 

Tijdens de les wordt veel gebruikgemaakt van vragen en opdrachten. Het is daarbij de bedoeling dat het een open en eerlijk gesprek wordt tussen de leerlingen. Voor jou als docent belangrijk om goed te luisteren, niet te oordelen en vooral door te vragen: waarom heeft een leerling een bepaald antwoord ingevuld? Waarom is een leerling het eens of oneens met de stelling? Bij iedere slide staan in de instructies voorbeelden van vervolgvragen die je (optioneel) kunt stellen. 

De allerbelangrijkste tip bij het gegeven van een les van KiKiD is: creëer een veilige sfeer.

- Maak afspraken met elkaar

- Gebruik LSD (Luisteren-Samenvatten-Doorvragen) en laat je OMA (Oordelen-Meningen-

Adviezen) thuis.

- Gebruik humor, maak het onderwerp niet te zwaar.

Tot slot nog wat praktische informatie:

- Zet de les op volledig scherm voor de juiste ervaring;

- Download (en print) het PDF bestand met instructies en houd dat bij de hand tijdens het geven van de les. Deze vertelt je precies wat je moet doen. 

Heel veel plezier met de les!

Groetjes,

Het KiKiD team

Startdia

De start:

1. Telefoon in de telefoontas.

2. Lege mond in het lokaal.  

3. Pen op tafel.

4. Ipad in je tas.

5. Registraties Magister.

Klassikale vraag

Deze vraag is bedoeld als inleiding van het onderwerp. Dit is een mooi moment om te kijken wat leerlingen al weten over het onderwerp. Bespreek de vraag klassikaal.

Mentale gezondheid is de manier waarop je je verhoudt tot jezelf en tot anderen en hoe je omgaat met de uitdagingen in het dagelijks leven. Mentaal gezonde personen voelen zich over het geheel genomen tevreden, zijn in staat om te genieten, denken positief, kunnen omgaan met tegenslagen en zijn tevreden met hun sociale relaties.

Vervolgvragen (suggesties):

- Wat versta je onder mentale gezondheid?

- Wat beïnvloedt je mentale gezondheid?

- Vind je dat er genoeg gepraat wordt over mentale gezondheid?

- Gaat mentale gezondheid alleen maar over je hoofd? 

Meerkeuzevraag

Ga de antwoorden af en laat leerlingen hun hand opsteken als ze denken dat dit het juiste antwoord is. Het juiste antwoord is C: 7,1. 

In 2021 waren de gevolgen van corona duidelijk voelbaar, wat invloed heeft gehad op de mate van levenstevredenheid. Belangrijk om dit mee te geven aan de leerlingen. 

Vervolgvragen (suggesties):

- Valt dit cijfer je mee of tegen?

- Hoe verklaar je dit gemiddelde cijfer?

- Welk cijfer geef je zelf aan je leven? Hoe komt dit?

Individuele opdracht

Laat leerlingen voor zichzelf een cijfer op een blaadje schrijven. Vraag daarna of er leerlingen zijn die hun cijfer willen delen, en hoe ze op dit cijfer komen. 

Wees je ervan bewust dat dit mogelijk voor sommige leerlingen een pijnlijke opdracht is. Geef ze voldoende ruimte om dit cijfer voor zichzelf te houden. 

Bespreek in tweetallen

Wanneer zit jij lekker in je vel? Laat de leerlingen dit in tweetallen bespreken en ieder drie dingen bedenken. Bespreek daarna klassikaal.

Vervolgvragen (suggesties):

- Wat doe jij om lekker in je vel te zitten?

- Ben je hier bewust mee bezig? 

Video

Laat de leerlingen weten dat ze een video gaan kijken over prestatiedruk, en er daarna een aantal vragen over prestatiedruk volgen. 

Bron: KNOW SHIT (2018). "PRESTATIEDRUK STOPT PAS ALS JE MET PENSIOEN BENT!":

 https://www.youtube.com/watch?v=SGSFzPcI1-0

Definitie prestatiedruk

“Prestatiedruk is het gevoel dat je moet presteren, om zo aan bepaalde verwachtingen te voldoen. Deze druk kan je voelen vanuit jezelf en/of vanuit je omgeving.”

Je kunt prestatiedruk herkennen wanneer je vrijwel de hele tijd een drang voelt om dingen beter te moeten doen. Je zal vaak het gevoel hebben dat je iets ‘moet’ doen en goed ‘moet’ doen. ‘Moeten’ is dan ook een veelgebruikt woord als je een hoge prestatiedruk ervaart.

Vervolgvragen (suggesties):

- Herkennen jullie dit? 

Meerkeuzevraag

Ga de antwoorden af en laat leerlingen hun hand opsteken als ze denken dat dit het juiste antwoord is. Het juiste antwoord is B: 38%. 

Vervolgvragen (suggesties):

- Valt dit cijfer je mee of tegen?

- Hoe verklaar je dit percentage?

- Ervaar je zelf wel eens prestatiedruk door school?

Klassikale vraag

Bij deze vraag mogen leerlingen dingen noemen waardoor jongeren prestatiedruk kunnen ervaren. Goed doorvragen, als een leerling bijvoorbeeld “school” zegt, vraag dan om specifieker te zijn (huiswerk/hoge cijfers halen/verwachtingen van ouders/docenten/etc.). 

Voorbeelden:

- huiswerk

- verwachtingen van ouders/docenten

- vergelijken met anderen

- leuk gevonden worden

- sporten

- druk om over te gaan

- hoge cijfers halen

- voldoen aan verwachting van anderen

- grote hoeveelheid keuzes

- geluksmaatschappij (altijd maar streven naar gelukkig zijn)

- social media

- FOMO 

Schrijfopdracht (individueel)

Laat de leerlingen (in stilte) drie dingen opschrijven om minder druk te ervaren. Als ze het lastig vinden kun je een voorbeeld noemen.

Voorbeelden:

- Zorg goed voor jezelf: zorg dat je genoeg slaapt, gezond eet en beweegt. 

- Praat erover: praten helpt. Ga het gesprek aan en bespreek met anderen waar je tegenaan loopt. 

- Pak je rust: plan tijd om even niks te doen.

- Energiebronnen: doe dingen waar je energie van krijgt en waar je plezier in hebt.

- Vraag om hulp: vraag om hulp als het even minder goed gaat. Dit kan bijvoorbeeld zijn met het maken van een planning of praten over je gevoel en problemen. 

Video

Laat de leerlingen weten dat ze een video gaan kijken over eenzaamheid, en er daarna een aantal vragen over eenzaamheid volgen. 

FunX (2020). VOEL JIJ JE WEL EENS EENZAAM? | Straatreport: https://www.youtube.com/watch?v=zbr_TUFRTuY

Stelling

Leerlingen kunnen bijvoorbeeld hun hand opsteken of gaan staan als ze het eens zijn met de stelling, en hun hand omlaag of blijven zitten als ze het oneens zijn.. Vraag de leerlingen waarom ze eens of oneens hebben geantwoord. Het doel van deze stelling om leerlingen bewust te maken dat iedereen zich wel eens eenzaam voelt in zijn of haar leven, en dat dat normaal is. Geef dit de leerlingen dus mee. 

Vervolgvragen (suggesties):

- Is het normaal om je wel eens eenzaam te voelen? 

- Hoe erg is het om je wel eens eenzaam te voelen?

Klassikale vraag

Bij deze vraag mogen leerlingen dingen noemen waardoor mensen eenzaamheid kunnen ervaren. Goed doorvragen, als een leerling bijvoorbeeld “geen vrienden hebben” zegt, vraag dan door: ben je per definitie eenzaam als je geen vrienden hebt?

Voorbeelden:

- Als je je niet verbonden met andere mensen voelt

- Als je geen emotionele en/of sociale band met anderen hebt

- Als je iemand verliest

- Als je buitengesloten wordt

- Telefoon/social media 

Vervolgvragen:

- Is eenzaam hetzelfde als alleen zijn?

- Ben je per definitie eenzaam als je geen vrienden hebt?

Opdracht in groepjes

Maken social media ons eenzamer of juist niet? Laat de leerlingen in groepjes (van ongeveer 4) over deze vraag nadenken. Laat de groepjes drie argumenten voor, en drie argumenten tegen opschrijven. Laat de groepjes de argumenten op post-its schrijven. Als ze de antwoorden hebben besproken en opgeschreven, kom je weer samen. Bespreek de argumenten en plak ze op het bord.

Het resultaat kan er bijvoorbeeld zo uit zien:

Social media maakt ons eenzaam:

- Geen lichaamstaal

- Ver van elkaar af

- Alleen perfecte plaatjes

- Je laat alleen de positieve kanten van je leven zien

- Geen realistisch beeld van de werkelijkheid

Social media maakt ons niet eenzaam:

- Contact met mensen over de hele wereld

- Mogelijkheid om gelijkgestemden te vinden

- Altijd om iemand mee te praten of gamen

- Je durft meer te zeggen

Opdracht in groepjes

Maken social media ons eenzamer of juist niet? Laat de leerlingen in groepjes (van ongeveer 4) over deze vraag nadenken. Laat de groepjes drie argumenten voor, en drie argumenten tegen opschrijven. Laat de groepjes de argumenten op post-its schrijven. Als ze de antwoorden hebben besproken en opgeschreven, kom je weer samen. Bespreek de argumenten en plak ze op het bord.

Het resultaat kan er bijvoorbeeld zo uit zien:

Social media maakt ons eenzaam:

- Geen lichaamstaal

- Ver van elkaar af

- Alleen perfecte plaatjes

- Je laat alleen de positieve kanten van je leven zien

- Geen realistisch beeld van de werkelijkheid

Social media maakt ons niet eenzaam:

- Contact met mensen over de hele wereld

- Mogelijkheid om gelijkgestemden te vinden

- Altijd om iemand mee te praten of gamen

- Je durft meer te zeggen

Praat erover

Praat over je gevoel en je problemen met iemand die je vertrouwt.

Vraag hulp

Je hoeft je problemen niet alleen op te lossen. Vraag om hulp bij iemand die je vertrouwt, je huisarts, de vertrouwenspersoon op school of een andere professional.

Geef structuur aan je dag

Sta iedere dag op dezelfde tijd op en zorg dat je genoeg slaapt, gezond eet en voldoende beweegt. 

Iets leuks doen

Probeer elke dag iets te doen wat je leuk vindt en waar je energie van krijgt. Of dat nou iets groots is of iets kleins.

jouwGGD.nl

Op de webiste van jouwggd.nl kun je informatie vinden over mentale gezondheid en andere onderwerpen die spelen bij jongeren.

Bidden of mediteren

Bidden kan helpen om je mentaal beter te voelen. Ook als je niet gelovig bent kun je je beter voelen door bijvoorbeeld te mediteren.

Sporten

Tijdens het sporten en (intensief) bewegen komen er stoffen in je hersenen vrij die voor een gelukkiger gevoel zorgen.

Klassikale vraag

Deze vraag kun je klassikaal behandelen, of je kunt meteen doorgaan naar de tips op het bord. Belangrijk om te verwijzen naar de vertrouwenspersoon van jouw school. Duidelijk communiceren wie dit is en waar diegene voor is. 

Tips:

- Geef structuur aan je dag: sta iedere dag op dezelfde tijd op en zorg dat je genoeg slaapt, gezond eet en voldoende beweegt;

- Bidden of mediteren: bidden kan helpen om je mentaal beter te voelen. Ook als je niet gelovig bent kun je je beter voelen door bijvoorbeeld te mediteren;

- Praat erover: praat over je gevoel en je problemen met iemand die je vertrouwt;

- Vraag hulp: je hoeft je problemen niet alleen op te lossen. Vraag om hulp bij iemand die je vertrouwt, je huisarts, de vertrouwenspersoon op school of een andere professional;

- JouwGGD.nl: op de webiste van JouwGGD.nl kun je informatie vinden over mentale gezondheid en andere onderwerpen die spelen bij jongeren;

- Sporten: tijdens het sporten en (intensief) bewegen komen er stoffen in je hersenen vrij die voor een gelukkiger gevoel zorgen;

- Iets leuks doen: probeer elke dag iets te doen wat je leuk vindt en waar je energie van krijgt. Of dat nou iets groots is of iets kleins.

v2.videoland.com