5.4 Geld genoeg?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

H5 Hoe werkt de overheid?

§ 5.1 Overheid, burgers en bedrijven.

§ 5.2 De overheid en de economie.

§ 5.3 Zijn wij sociaal?

§ 5.4 Geld genoeg?

In deze les leer je:

- over de Rijksbegroting en de Miljoenennota;

- wat we bedoelen met de staatsschuld;

- welke inkomsten het Rijk heeft.

- het verschil tussen directe en indirecte 

   belastingen;

- welke inkomsten de gemeente heeft.

GOAL!

volgende slide: video 3

Waar denk je aan bij
Prinsjesdag?

apps.noordhoff.nl

www.rijksoverheid.nl

Rijksbegroting

overzicht van de verwachte uitkomsten en de verwachte inkomsten van het Rijk

Miljoenennota

toelichting op de rijksbegroting waarin de regering haar keuze uitlegt

Rijksbegroting

overzicht van de verwachte uitkomsten en de verwachte inkomsten van het Rijk

Miljoenennota

toelichting op de rijksbegroting waarin de regering haar keuze uitlegt

Er kan sprake zijn van een begrotingsoverschot 

of een 

begrotingstekort.

Wat kan de overheid dan doen

-meer inkomsten

-bezuinigen

-lenen (Staatsschuld)

EMU-regels

Europese Monetaire Unie 

(eurolanden)

Begrotingstekort

begrotingstekort max. 3% 

van het bbp

1

Staatsschuld

staatsschuld max. 60% 

van het bbp

2

EMU-regels

Europese Monetaire Unie 

(eurolanden)

Begrotingstekort

begrotingstekort max. 3% 

van het bbp

1

Staatsschuld

staatsschuld max. 60% 

van het bbp

2

(502 miljard : 943 miljard) x 100% = 53,2%

dit is lager dan 60%, dus voldoet aan de EMU-norm

Rekensom: de staatsschuld is € 502 miljard en het bbp is € 943 miljard. Voldoet dit aan de EMU-norm?

Nog een rekensom!

Staatsschuld in 2020: € 451 miljard.

Staatsschuld in 2023: € 495 miljard.

--> Met hoeveel % nam de staatsschuld toe tussen 2020 en 2023?

Antwoord

(495 - 451) : 451 x 100% = 9,75..... --> 9,8%

Formule

(nieuw - oud) : oud x 100%

Directe belastingen

Indirecte belastingen

betaal je rechtstreeks aan 

de overheid, bijv.

- loonbelasting

- inkomstenbelasting

- winstbelasting

- vennootschapsbelasting

(= belasting over inkomen, winst en vermogen)

zitten in de prijs van een product verwerkt, bijv.

- btw

- accijns

- toeristenbelasting

- energiebelasting

(= kostprijsverhogende belastingen)

Inkomsten van het Rijk

bijv. btw, accijns

bijv. loon-

belasting, 

vennootschaps-

belasting

bijv. staatsloterij, 

boetes, leges

premies 

sociale verzekeringen

Inkomsten van de gemeente

Naast ozb ook:

afvalstoffenheffing,

rioolheffing,

parkeerbelasting,

toeristenbelasting,

hondenbelasting e.d.

Wat heb je geleerd?

Wat heb je geleerd?

Hoe bereken je een verandering in procenten?

1. (nieuw - oud) : oud x 100
2. (oud - nieuw) : oud x 100
3. (nieuw - oud) : nieuw x 100
4. (oud - nieuw) : nieuw x 100

Hoe schrijf je € 3,5 miljard voluit?

1. 3.500.000
2. 35.000.000
3. 3.500.000.000
4. 35.000.000.000

Juist of onjuist?
De Rijksbegroting gaat over het lopende (= dit) jaar.

1. Juist
2. Onjuist

Als er een begrotingstekort is, kan de overheid dit oplossen door ...

1. meer uit te geven
2. meer te lenen
3. minder belasting te heffen

Direct of indirect?
Loonbelasting is ...

1. direct
2. indirect

Direct of indirect?
Accijns is ...

1. direct
2. indirect

Onder de 'overige inkomsten' van de overheid vallen o.a.:

1. leges en dividendbelasting
2. leges en accijns
3. leges en boetes
4. leges en kansspelbelasting

Juist of onjuist?
De gemeente ontvangt inkomsten
van het Rijk.

1. Juist
2. Onjuist

Ozb =

1. Overige zaakbelasting
2. Onbelaste zaakbelasting
3. Ondernemers-zaakbelasting
4. Onroerende zaakbelasting

Aan het werk

Maken: § 5.4

opg. 1 t/m 8 (blz. 150)

Zelf nakijken via Magister ELO Studiewijzers

----

Staatsloterij