Welke wetten en regels zijn er over werk?

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 3,4

Hoofdstuk Werk & Cao

Welke wetten en regels zijn er over werk?

Welke regels gelden er voor alle leerlingen op school? Noem er minimaal 2.

Welke regels gelden er voor alle leerlingen op school? Noem er minimaal 2.

Dit sluit aan bij de CAO die later deze les aan bod komt. In de CAO staan namelijk ook regels die voor iedereen gelden.

Als een partij vóór belastingen is op basis van
de hoogte van het inkomen is, is dit een...

Als een partij vóór belastingen is op basis van de hoogte van het inkomen is, is dit een...

1. ...linkse partij
2. ...rechtse partij

Wat leer ik deze les?

• wat artikel 19 van de Grondwet met werk te maken heeft
• wat een klokkenluider doet
• wat een cao is en voor wie die wordt gemaakt
• wat het ontslagrecht is

Ik leer...

Artikel 19, lid 1

De overheid probeert te zorgen voor banen.

Er is al eerder gesproken over de grondwet. De grondwet beschrijft ook rechten en plichten voor werknemers. De maatregelen die in hoofdstuk 5 aan bod zijn gekomen, hangen samen met artikel 19 uit de grondwet. Die wordt nu behandeld, opgedeeld in 3 leden.

Artikel 19, lid 2

Werknemers hebben rechten en plichten.

Voorbeelden: inspraak en een veilige werkplek.

Leg het verschil tussen rechten en plichten uit.

Welke rechten heb jij op school?

Welke rechten heb jij op school?

Een goede werknemer doet/is...

Een goede werknemer doet/is...

Het is namelijk de plicht van een werknemer om een goede werknemer te zijn, net zoals een werkgever een goede werkgever moet zijn.

Artikel 19, lid 3

Nederlanders mogen zelf kiezen welk werk zij willen doen.

Ondanks dat Jasper een vwo-diploma heeft, is hij op 45-jarige leeftijd
vrachtwagenchauffeur geworden omdat hij dit leuk vindt. Dit mag. Bij welk lid past dit?

Jasper heeft een vwo-diploma en is vrachtwagenchauffeur geworden. Hij vindt dat een mooi beroep. Dit mag. Bij welk lid past dit?

1. Lid 1, de overheid zorgt voor banen
2. Lid 2, werknemers hebben rechten
3. Lid 3, Nederlanders mogen hun werk kiezen

Als de overheid voor lagere belastingen op werk zorgt, is een werknemer minder duur.
Zo kan Alex meer mensen in zijn winkel laten werken. Bij welk lid past dit?

Als de overheid voor lagere belastingen op werk zorgt, is een werknemer minder duur. Zo kan Alex meer mensen in zijn winkel laten werken. Bij welk lid past dit?

1. Lid 1, de overheid zorgt voor banen
2. Lid 2, werknemers hebben rechten
3. Lid 3, Nederlanders mogen hun werk kiezen

Dit is een van de maatregelen uit hoofdstuk 5.

Bij het werk in een fabriek is het belangrijk dat het er veilig genoeg is voor
werknemers. Zo moeten ze beschermende kleding krijgen. Bij welk lid hoort dit?

Bij het werk in een fabriek is het belangrijk dat het er veilig genoeg is voor werknemers. Zo moeten ze beschermende kleding krijgen. Bij welk lid hoort dit?

1. Lid 1, de overheid zorgt voor banen
2. Lid 2, werknemers hebben rechten
3. Lid 3, Nederlanders mogen hun werk kiezen

Arbowet

Wet rondom arbeidsomstandigheden.

Waar past de Arbowet bij?

Waar past de Arbowet bij?

1. Lid 1, de overheid zorgt voor banen
2. Lid 2, werknemers hebben rechten
3. Lid 3, Nederlanders mogen hun werk kiezen

Arbowet

Beantwoord de volgende vragen: 

staat het wel of niet in de Arbowet?

Belangrijke taken worden over de werknemers verdeeld.

Belangrijke taken worden over de werknemers verdeeld.

1. Wel in de Arbowet
2. Niet in de Arbowet

Het maximaal aantal werkuren in de week.

Het maximaal aantal werkuren in de week.

1. Wel in de Arbowet
2. Niet in de Arbowet

Er mag geen verschil zijn tussen mannen en vrouwen op de werkvloer.

Er mag geen verschil zijn tussen behandeling van mannen en vrouwen op de werkvloer.

1. Wel in de Arbowet
2. Niet in de Arbowet

Risico's van het werk dat een werknemer moet
doen worden van tevoren besproken.

Risico's van het werk dat een werknemer moet doen worden van tevoren besproken.

1. Wel in de Arbowet
2. Niet in de Arbowet

Hoe lang iemand in dienst is van een werkgever.

Hoe lang iemand in dienst is van een werkgever.

1. Wel in de Arbowet
2. Niet in de Arbowet

Het is een oud fragment, maar geeft wel een heel duidelijk beeld van een klokkenluider.

Klokkenluider

Iemand die aan de bel trekt omdat er iets niet goed gaat.

https:

U kunt deze site met uw leerlingen bekijken om te zien wat er bekend is rondom klokkenluiders en welke regelingen er zijn.

https:

In dit artikel van RTL Nieuws wordt het voorbeeld gegeven van klokkenluider Edward Snowden, van de afbeelding uit het boek.

Waarom trok Edward Snowden aan de bel?

Waarom trok Edward Snowden aan de bel?

Omdat er door de NSA gespioneerd werd. 

De civiele National Security Authority (NSA)-taak van de NAVO, EU en ESA is ondergebracht bij de AIVD en wordt uitgevoerd door het NBV. Hiervoor houdt het NBV toezicht op de manier waarop Nederland omgaat met de bescherming van vertrouwelijke informatie van NAVO en EU.

Stel je voor: jij bent een klokkenluider op school of in
jouw wijk. Waarvoor zou jij aan de bel trekken?

Stel je voor: jij bent een klokkenluider op school of in jouw wijk. Waarvoor zou jij aan de bel trekken?

Eigen antwoord leerling.

CAO

Collectieve arbeidsovereenkomst. Dezelfde functie, dezelfde afspraken.

Zo’n cao wordt in Nederland gemaakt door de overheid, de werknemersbonden en de werkgeversverenigingen. Deze 3 groepen overleggen samen heel veel. 

Optioneel: Dit filmpje geeft achtergrondinformatie bij de rol van de vakbond voor de maatschappij en voor de cao.

Ontslagrecht

Het recht van een werkgever om een werknemer te ontslaan.

Ontslagrecht is een element dat is opgenomen in de cao.

Arbeidsverhoudingen

Relaties tussen werkgevers en werknemers.

Omgaan met meningsverschillen

Overleg

Staken

• Polderen
• Typisch Nederlands

• Niet werken
• Verschillen tussen landen

Polderen: lange overleggen tot mensen het met elkaar eens zijn.

Zoek een foto van een recente staking in Nederland.

Zoek een foto van een recente staking in Nederland.

Zoek een foto van een staking in het buitenland.

Zoek een foto van een staking in het buitenland.

Optioneel als samenvatting voor het hoofdstuk.

Wat heb je geleerd deze les?

Wat heb je geleerd deze les?

Wat vind je nog lastig?

Wat vind je nog lastig?

Wat heb ik geleerd deze les?

• wat artikel 19 van de Grondwet met werk te maken heeft
• wat een klokkenluider doet
• wat een cao is en voor wie die wordt gemaakt
• wat het ontslagrecht is

Ik leerde...

Artikel 19 bevat enkele basisbepalingen over de werkgelegenheid. De bevordering van werkgelegenheid is een zorg van de overheid. Daarnaast draagt dit artikel de wetgever op in grote lijnen regels te maken voor de rechtspositie van werknemers, hun arbeidsbescherming en de medezeggenschap.

Einde van de les 'Welke wetten en regels zijn er over werk?'

De volgende Seneca-les gaat over:

Hoe werkten we vroeger? En hoe werken we in de toekomst?

Einde van de les 'Welke wetten en regels zijn er over werk?'