les basisstof 4, 5 en 6 Stevigheid en Beweging

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom 1G

boeken op de tafel

telefoon weg

tassen op de grond

Welkom 1G

boeken op de tafel

telefoon weg

tassen op de grond

Heupgewricht

• Bij sommige botten zitten er stevige kapselbanden om het gewricht heen.
  
  
• Helpt de botten op hun plaats houden.

Heupgewricht

Gewricht verbinding tussen twee botten.

Gewrichtskogel en een gewrichtskom.

Kraakbeenlaagje zorgt ervoor dat botten soepel kunnen bewegen

Het heupgewricht is een

1. kogelgewricht
2. Scharniergewricht

wat is de functie van een kraakbeenlaagje

1. Ze gaan slijtage tegen
2. Houden het gewricht op zijn plaats
3. Ze maken de botten buigzamer
4. Ze maken de botten stevig

Waar zorgen de kapselbanden voor?
De kapselbanden zorgen ervoor dat...

1. het gewricht minder snel slijt
2. het gewricht soepel kan bewegen
3. de botten in het gewricht op hun plek blijven

leerdoelen basisstof 4

1.    Je kunt de werking van spieren beschrijven 

2. Je kunt voorbeelden noemen van bewuste en onbewuste spierbewegingen.

Spierstelsel

Spieren 

Spierstelsel

Het spierstelsel

• Spierstelsel = orgaanstelsel
• Maakt beweging mogelijk
• Zit net onder je huid 
• Ook in je organen zitten spieren

Pezen

Je spieren zitten vast aan je botten door pezen.

• Dit heet aanhechtingsplaats

Pezen kunnen zich samentrekken

1. juist
2. onjuist

Wat is de werking van de pezen?

1. stevig bindweefsel om een spier
2. meerdere spiercellen samengebundeld
3. bevestigen een spier aan een bot
4. meerdere spiervezels samen

Een spier kan zich samentrekken, maar een pees niet. 

Als een spier zich samentrekt, wordt hij korter en dikker. Daardoor trekt de spier aan de botten waar hij aan vastzit. De spier trekt de botten naar elkaar toe. Zo ontstaat een beweging. 

In afbeelding 2 zie je dit bij de kuitspier. Als de kuitspier samentrekt, gaat het hielbeen omhoog

Wat doe je met je spieren?

• Bewegen van je lichaam 
• Bijvoorbeeld: lachen, praten, lopen, buigen en strekken
• Buigspieren en strekspieren 
• Dit noem je antagonisten

https://www.bioplek.org/animaties/spieren_botten/antagonistenx.html

antagonisten

Antagonisten

Biceps / triceps

• Armbuigspier = biceps: bovenkant
• Armstrekspier = triceps: onderkant
• De armstrekspier werkt de armbuigspier tegen.  Dit is de antagonist.
• Biceps + triceps = antagonistisch paar.
• Waar zitten de antagonisten in je onderbeen?

Als je een spier samentrekt, wordt de spier....

1. korter en dikker
2. langer en dunner
3. korter en dunner
4. langer en dikker

Wat zijn GEEN antagonisten?

1. Rugspier en buikspier
2. Biceps en triceps
3. Scheenbeenspier en kuitspier
4. Kuitspier en bovenbeenspier

Wat is een antagonist?

1. een spier met een tegengestelde werking
2. een spier met dezelfde werking
3. allemaal pezen bij elkaar
4. Een moeilijk woord

Als je een spier ontspant, wordt de spier....

1. korter en dikker
2. langer en dunner
3. korter en dunner
4. langer en dikker

Orgaanspieren

Naast skeletspieren zijn er ook orgaanspieren. 
Orgaanspieren bewegen zonder dat wij dit door hebben.
Zo hebben we spieren in de slokdarm, maag en darmen. 
Maar ons hart is ook een orgaanspier. 
En in de huid hebben we een spiertje aan elk haartje. 

Dit kan je zien als je het koud hebt. Dan trekken deze 

spiertjes samen en heb je kippenvel!

Orgaanspieren
(onbewuste spierbewegingen)

De orgaanspieren zorgen voor bewegingen zonder dat je je daar bewust van bent. 

• Bijvoorbeeld in de huid, baarmoeder, maag en darmen

• Daarnaast is er natuurlijk ook de hartspier

Wat is GEEN orgaanspier?

1. Hartspier
2. Darmspier
3. Buikspier
4. Maagspier

Wat is er anders aan orgaanspieren ten opzichte van de skeletspieren?

1. bewegen alleen als je eraan denkt.
2. Je kan ze makkelijk aansturen.
3. bewegen zonder dat je je er bewust van ben.

Basisstof 5 

wervelkolom 

Wervelkolom

• Je wervelkolom bestaat uit een 'dubbele S-vorm'
• Voor het veren van de wervelkolom
• Voorkomt hoofdpijn

De wervelkolom

Schedel wordt gedragen door de wervelkolom:

• Halswervels (rood)
• Borstwervels (geel)
• Lendewervels (blauw)

Steunen op heiligbeen en staartbeen (= stuitje)

wervelkolom

Wervelkolom

• Zenuwbanen lopen door de wervelkolom.
• Kraakbeenschijven zorgen voor de beweging van de rug
• Hernia is het bekneld raken van een zenuw.

wervelkolom

Tussenwervelschijven

De tussenwervelschijven 

- schokbrekers 

- buigen van wervelkolom mogelijk

- geleiachtige kern omgeven door kraakbeen -> veerkracht!

 

Goed zitten

Goed zitten, goed voor je rug

Goed zitten

• Pijn
• Rechte hoek
• Telefoon/tablet/laptop
• Kromme rug of bobbel 

Staan

'Bochel' 

Scheve belasting tussenwervelschijven.

basisstof 6 gezond bewegen

Gezond bewegen

   - Je weet dat spieren sterker worden door training.

   - Je kunt uitleggen dat lichaamsbeweging goed is

      voor je gezondheid.

  

GEZOND BEWEGEN 

Spieren trainen

Bewegen is gezond en een goede beweging/ conditie voorkomt gezondheidsklachten.

Wanneer je spieren traint worden ze groter en dikker, als je ze niet tot nauwelijks gebruikt worden ze dun en lang. Hoe lang, snel of makkelijk spieren een beweging uit kunnen houden is afhankelijk van de conditie, deze krijg je door regelmatig te bewegen en te sporten. Ook zorgt sporten/ bewegen ervoor dat je kan ontspannen en voor je mentale gezondheid. Je voelt je dan dus lekkerder.

Uitleg Gezond bewegen(blz 36)

Spieren trainen:

• Spieren worden dikker ( Geen nieuwe cellen)
• Betere conditie
• betere coördinatie ( samenwerking spieren)

Spieren trainen

Door regelmatig te bewegen wordt je conditie beter. daardoor kun je gemakkelijker, langer of sneller bewegen. 

Je coördinatie verbetert ook, waardoor je snelheid en nauwkeurigheid verbetert.

Lichaamsbeweging

1.  

Goed voor de gezondheid: 

- Spieren trainen

- Ontspanning

- Conditie

2.  

Ondersteunt de 

motorische ontwikkeling:

 - Coördinatie verbeteren

- Snelheid en lenigheid verbeteren

Spieren trainen

• Ongebruikte spieren worden dunner en zwakker.
• Als je beweegt en sport train je je spieren en worden ze dikker en kunnen ze meer kracht uitoefenen.