Wat is negatief brainstormen?
Het ouderwetse brainstormen is een creatieve denktechniek die in de jaren 50 van de vorige eeuw voor het eerst werd toegepast. Door met een groep mensen een probleemsituatie te bespreken, komen er allerlei ideeën los en stimuleert men elkaar in het creatieve denkproces. Toch blijkt uit onderzoek dat dit lang niet altijd zo werkt in de hersenen. Mensen zijn vaak niet in staat om op commando creatief te zijn. Mensen hebben nu eenmaal de neiging om problemen eerst te overdenken. Daarnaast zijn er in een brainstormteam altijd deelnemers die passief zijn, geen zin hebben om deel te nemen, hun dag niet hebben of zich laten overrulen door de dominantere deelnemers.
In al deze gevallen is negatief brainstormen veel effectiever. Het is een andere manier van brainstormen. Deze omgekeerde brainstormtechniek kan helpen bij het oplossen van problemen en leidt tot ontwikkeling van creatieve ideeën, waarin iedereen participeert. Het is een techniek om problemen die op het eerste oog moeilijk lijken op te lossen, vanuit een ander perspectief te benaderen. Internationaal is deze aanpak beter bekend onder de naam ‘Reverse Brainstorming‘.
Toepassing
Negatief brainstormen kan om verschillende redenen worden toegepast. Bijvoorbeeld als mensen het moeilijk vinden om snel tot goede ideeën te komen. Het komt ook voor dat mensen op voorhand al een oordeel hebben en dit moeilijk kunnen loslaten bij het vormen van nieuwe ideeën. Ook wanneer men geneigd is sterk analytisch naar een probleem te kijken, helpt negatief brainstormen. Naast de ideeën die voorhanden zijn, kan men zo nog meer ideeën genereren.
Door het probleem om te keren naar de oorzaak, wordt het duidelijk waar men de oplossingen kan vinden. Doorgaans vraagt men zich of hoe het probleem het beste opgelost kan worden. Bij negatief brainstormen gaat het erom, naar oorzaken te kijken die het probleem zouden kunnen verergeren. Daardoor ontstaan absurde suggesties, die meteen ook de kracht vormen van negatief brainstormen. Daardoor wordt het team gestimuleerd om indirect te denken, tot innovatieve oplossingen te komen en creatief te participeren. Zo ontstaan er baanbrekende oplossingen.
Negatief brainstormen werkwijze
Negatief brainstormen werkt in vijf simpele stappen:
Negatief brainstormen stappen - toolshero
Stap 1: Probleem identificeren
Identificeer het probleem, omschrijf het en noteer dit op een groot vel papier, bijvoorbeeld een flipover, zodat het voor iedere deelnemer duidelijk is.
Stap 2: Probleem omkeren
Keer het probleem. Dus niet de vraag stellen hoe het probleem opgelost kan worden, maar door te vragen welke oorzaken het probleem kunnen verergeren of hoe juist het tegenovergestelde effect kan worden bereikt.
Stap 3: Ideeën verzamelen
Dit is de stap, waarin belangrijke informatie gegenereerd wordt. Alle ideeën die vanuit de groep aangedragen worden om het probleem te verergeren, zijn bruikbaar. Niets van de aangedragen ideeën mag in de prullenbak verdwijnen. De ideeën moeten vrij doorvloeien en ook kritiek is niet welkom in deze fase.
Stap 4: Ideeën omkeren
Alle verzamelde ideeën worden nu besproken en omgekeerd, om tot echte oplossingen voor het daadwerkelijke probleem te komen.
Stap 5: Oplossingen evalueren
Alle oplossingen worden nu geëvalueerd en er wordt bekeken of er goed bruikbare oplossingen tussen zitten. Gezamenlijk wordt beslist wat tot een echte oplossing kan leiden.