1.1 Werk en inkomen bol/bbl

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Loopbaan en burgerschap

Economische dimensie: Werk en inkomen

Werk en inkomen

Wat is het nut van werken?

• Geld verdienen
• Voorzien in behoeften
  
• .............?

Opdracht

Welke behoeften hebben mensen? Waar hebben we dat inkomen voor nodig? 

Piramide van Maslow

Wanneer je een inkomen hebt, kun jij je in deze behoeften voorzien. Werk zorgt er dus niet alleen voor dat jij je kan voorzien in je basisbehoeften, maar dat je behoeften op andere vlakken ook bevredigd kunnen worden. De piramide van Maslow laat zien wat de menselijke behoeften zijn en in welke gradatie deze staan t.o.v. andere behoeftes

Werk en inkomen

Niet alleen voor jou als persoon is werken goed, maar ook voor een bedrijf en onze samenleving.
Bedrijf: Bedrijf kan doelstellingen bereiken door zijn werknemers.

Samenleving: Bijdrage aan welvaart en onze maatschappij

Afspraken

Arbeidsovereenkomst: Afspraak tussen werkgever en werknemer, waarbij de werkgever belooft loon te betalen en de werknemer belooft werk te verrichten volgens aanwijzingen van de werkgever.
Daarnaast staan en overige afspraken in de overeenkomst, zoals.......

Arbeidscontract

Kijk op de site van het Nibud

Maak alleen of in tweetallen de opdrachten 1-3 over arbeidscontracten

Bespreken opdrachten

arbeidscontract

15 jaar of 16/17 jaar

minimumloon

tijdelijk of vast contract

op wie lijk je?

Loon

Wat is het verschil tussen brutoloon en nettoloon?

Zoek dit op en maak opdracht 4-7

Loon

Je werkgever houdt over je bruto  loonbelasting en premies volksverzekeringen (samen loonheffing) in. Deze betaal je dus in feite zelf, maar de werkgever regelt dat alvast voor je. 

Wat resteert is je nettoloon.

De premies volksverzekeringen zijn:

Algemene ouderdomswet (AOW); 

Algemene nabestaandenwet (ANW)

Wet langdurige zorg (WLZ).

Loon

Nettoloon

Nettoloon is het bedrag dat je op je rekening ontvangt. Je werkgever heeft hierover al belasting ingehouden.

(Bron: Belastingdienst.nl)

Loon

Alles wat je werkgever zelf betaalt over je brutoloon heet werkgeverslasten.
Werkgeverslasten: De premies voor werknemersverzekeringen die voor rekening van de werkgever komen, de bijdrage van de werkgever aan sociale zekerheid.

Loon

Je werkgever betaalt dus voor jou:

- premies werknemersverzekeringen, zoals voor werkloosheid, ziekte en arbeidsongeschiktheid (WW) (WAO) (WIA)
- bijdrage Zorgverzekeringswet 

(Bron: belastingdienst.nl)

Hij houdt deze premie dus niet in op het loon van de werknemer. De overheid stelt elk jaar in januari en in juli de hoogte van deze premies vast.

Wat staat er op een loonstrookje

Probeer dit voor jezelf op te schrijven. 

Wat staat er in een loonstrookje

Gegevens van jou en je werkgever

Periode

Jaarloon

Uren

Brutoloon

Inhoudingen

Nettoloon

Vakantiegeld

Eindejaarsuitkering

Rechten 

Als werknemer heb je veel rechten. Een van die rechten is het hebben van een gezonde werkomgeving. Dit recht staat vastgelegd in de Arbowet.

Arbowet: Afkorting van Arbeidsomstandighedenwet; bevat regels voor werkgevers en werknemers om gezondheid, veiligheid en welzijn te bevoorderen.

Plichten

Als werknemer heb je niet alleen maar rechten, maar ook plichten. 

• Noem 3 voorbeelden van rechten die in de Arbowet kunnen staan
• Noem 3 plichten die jij hebt ten opzichte van je werkgever

Cao

Arbeidsvoorwaarden: Voorwaarden waaronder werknemers hun arbeid verrichten, zoals is vastgelegd in een arbeidsovereenkomst

Cao: Overeenkomst met afspraken tussen werknemers en werkgevers in een bepaalde bedrijfstak

Vakbonden

Vakbonden: Vereniging van werknemers in een bepaalde branche, die opkomt voor de belangen van haar leden.

Vakbonden zorgen er voor dat dat arbeidsovereenkomsten worden vastgelegd in een cao. Vakbonden zijn de vertegenwoordigers van de werknemers.

Ondernemingsraad

Ondernemingsraad (OR): Inspraak- en medezeggenschapsorgaan in een organisatie

Personeelsvertegenwoordiging (PVT): Raad die personeel vertegenwoordigt in bedrijven tussen de 10 en 50 werknemers groot. Minder macht dan OR.

Via deze raden heb je inspraak binnen het bedrijf.

Meer verdienen

Je krijgt naast je loon ook dingen zoals vakantiegeld of reiskosten vergoeding. Door scholing en daarmee dus jezelf blijven ontwikkelen, kun je meer gaan verdienen. Je kan ook doorgroeien naar een hogere (leidinggevende) functie.

Wat doe je met dat loon?

Doe de geldtypetest 

https://scholieren.nibud.nl/artikel/doe-de-geldtypetest/

Terugblik

Waarom werken mensen?

Wat staat er in een arbeidscontract?

Wat is het verschil tussen brutoloon en nettoloon?

Wat staat er op een loonstrookje?

Wat is een cao?
Wat is een vakbond?