OORLOGSWINTER: Verbeeld de openingsscène van een boek met een moodboard

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Introduction

Een goed boek prikkelt je verbeelding: bijna als vanzelf zie je het verhaal dat je leest als een film in je hoofd voor je! In deze les vertalen leerlingen net zoals een filmmaker hun eigen unieke beleving van een openingsscène uit een boek naar een moodboard. Een moodboard wordt vaak gebruikt door filmmakers en regisseurs. Zo kunnen ze in een oogopslag aan andere mensen die betrokken zijn bij de film laten zien hoe ze willen dat de film eruit ziet en welke sfeer de film moet hebben: van kleuren, vormen locaties tot decors. Geïnspireerd door de woorden die de schrijver op papier zet, vertalen leerlingen hun gevoelens, gedachten en de sfeer van de openingsscène van het boek om naar beeld. Leerlingen lichten hun moodboard en zo hun boekbeleving klassikaal toe. Na afloop bekijken ze de openingsscène van de boekverfilming terug. Wat valt hen op? Wat is er anders of hetzelfde? Hadden zij het ook zo gedaan? Met deze les ervaren leerlingen hoe verhalen verschillend beleefd worden, filmmakers de sfeer van het boek naar bewegend beeld vertalen en schrijvers hun verbeelding aanspreekt en nieuwsgierig houdt naar het vervolg van het verhaal. Zo wordt lezen toch een stuk leuker! LEERDOELEN • Leerlingen lezen met aandacht het begin van een verhaal dat ook verfilmd is (boekverfilming) en proberen bewust beelden voor zich te zien tijdens het lezen. • Ze vertalen hun eigen beelden (interpretatie) van het verhaal naar een eenvoudig zelfgemaakt moodboard. • Leerlingen vergelijken hun eigen moodboard met dat van hun klasgenoten en bespreken de verschillen en overeenkomsten: welke woorden en zinnen in het geschreven verhaal zorgen ervoor dat zij het verhaal op een bepaalde manier voor zich zien? • Leerlingen kijken gericht naar de scène zoals die verfilmd is en benoemen de verschillen en overeenkomsten tussen hun eigen verbeelding door middel van een moodboard en de uiteindelijke scène in de film. VOORKENNIS Voor deze les is het belangrijk dat: • Leerlingen de functie van een moodboard begrijpen om van een geschreven tekst tot een verbeelde tekst te komen. Zie in de bijlage achtergrondinformatie over de functie van moodboards in films. • Leerlingen zijn bekend met genres/verschillende soorten verhalen. • Eventueel: leerlingen weten hoe een verhaal is opgebouwd aan de hand van de verhaalopbouw van Aristoteles. Gebruik hiervoor de opdracht Ontdek hoe verhalen zijn opgebouwd met film. De opdracht is onderdeel van de lessenserie Film & Literatuur. LESERVARING FURKAN SOGUT Leerlingen vinden het heel leuk om een moodboard te maken bij de openingsscène van het boek Isabelle. We lezen eerst samen de openingsscène uit het boek. Veel leerlingen nemen leuke tijdschriften en kranten mee waar ze mooie afbeeldingen van gebruiken. Je ziet echt verschil tussen de moodboards van leerlingen en leerlingen kunnen de verschillen ook verklaren. Sommige leerlingen zijn verrast met de openingsscène uit de film. Ze hebben er namelijk een ander idee bij. Het is mooi om leerlingen toe te laten werken naar deze climax.

Instructions

Benodigde materialen: 

• Laptop en beamer om de openingsscène van de boekverfilming te bekijken.
• Informatie over de opdracht voor de leerling uitgeprint.
• Werkblad met de uitgeschreven tekst van het begin van het verhaal.
• Vellen A2 papier, tijdschriften, stiften, potloden pennen en lijm om hun woordweb en moodboard te maken.
• Pen en papier om vragen bij de les te beantwoorden.
• Voorbeeld moodboard zie bijlage.

Film & Nederlands

Dit is een aangepaste variant van de les 'Verbeeld de openingsscène van een boek met een moodboard' met daarin de film OORLOGSWINTER verwerkt. Deze les is ook beschikbaar voor de films ISABELLE, DAGEN VAN GRAS, BOY 7, BELOFTE VAN PISA en TERUG NAAR DE KUST.

Je kunt deze les toepassen op elke film naar keuze door de algemene les te gebruiken.

Inleiding

Een goed boek prikkelt je verbeelding: bijna als vanzelf zie je het verhaal dat je leest als een film in je hoofd voor je!

In deze les vertalen leerlingen net zoals een filmmaker hun eigen unieke beleving van een openingsscène uit een boek naar een moodboard.

Functie van een moodboard:

Leg uit dat een moodboard vaak wordt gebruikt door filmmakers en regisseurs.

• De functie van een moodboard is om andere andere mensen die betrokken zijn bij de film in een oogopslag te laten zien hoe ze willen dat de film eruit ziet en welke sfeer de film moet hebben: van kleuren, vormen locaties tot decors.

Geïnspireerd door de woorden die de schrijver op papier zet, vertalen leerlingen hun gevoelens, gedachten en de sfeer van de openingsscène van het boek om naar beeld.

• Leerlingen lichten hun moodboard en zo hun boekbeleving klassikaal toe.
• Na afloop bekijken ze de openingsscène van de boekverfilming terug.

- Wat valt hen op?

- Wat is er anders of hetzelfde?

- Hadden zij het ook zo gedaan?

Met deze les ervaren leerlingen hoe verhalen verschillend beleefd worden, filmmakers de sfeer van het boek naar bewegend beeld vertalen en schrijvers hun verbeelding aanspreekt en nieuwsgierig houdt naar het vervolg van het verhaal.

Zo wordt lezen toch een stuk leuker!

Aan het einde van de les kun je...

...een woordweb maken op basis van een voorgelezen scène uit een boek;

...een moodboard maken om de sfeer van een verhaal te visualiseren;

...de overeenkomsten en verschillen tussen verschillende moodboards bespreken;

...de verschillen en overeenkomsten tussen je eigen verbeelding en de uiteindelijke scène van de film bespreken.

      Leerdoelen

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je...

...een woordweb maken op basis van een voorgelezen scène uit een boek;

...een moodboard maken om de sfeer van een verhaal te visualiseren;

...de overeenkomsten en verschillen tussen verschillende moodboards bespreken;

...de verschillen en overeenkomsten tussen je eigen verbeelding en de uiteindelijke scène van de film bespreken.

Welke boeken lees je graag?
Welke films kijk je graag?

Voorkennis

Vraag de leerlingen welke verhalen/boeken ze zelf graag lezen. Welke films kijken ze graag? Zo kun je verschillende soorten verhalen en films (genres) alvast speels bespreken.

Eventueel: bespreek wat leerlingen al weten over de verhaalstructuur en de functie en kenmerken van de

expositie. In de expositie worden de hoofdpersonen (de protagonist, antagonist) opgevoerd. Het laat zien op

welke plek en wanneer het verhaal zich afspeelt.

Video 1 - Uitleg van de les door regisseur Martin Koolhoven

De regisseur van Oorlogswinter vertelt waarom hij het gelijknamige boek wilde verfilmen en deelt de eerste opdracht van de les.

      Uitleg van de les

       Je gaat straks aandachtig luisteren naar een openingsscène uit een boek dat         ook verfilmd is.

       Vervolgens vertaal je je gevoelens en gedachten naar een woordweb en                   vervolgens naar een moodboard.

Uitleg van de les

Vertel dat leerlingen straks goed gaan luisteren naar een openingsscène uit een boek dat ook verfilmd is. Hun gevoelens en gedachten vertalen ze eerst naar een woordweb en vervolgens naar een moodboard.

Lees hier de openingsscène uit het boek: https://www.leesapp.online/info/oorlogswinter-00061586 

      Schrijf op het midden van een leeg vel de titel van het boek.

      Schrijf de belangrijkste kernwoorden op in je woordweb:

     wat voor soort verhaal is het? Waarom denk je dat?

     waar speelt de scène zich af? Waarom denk je dat?

     welk gevoel roept de ruimte/omgeving waar de scène zicht afspeelt bij je op?

     wie worden er geïntroduceerd?

     wie is de hoofdpersoon? Hoe zou je de hoofdpersoon omschrijven?

     welk gevoel krijg je bij de hoofdpersoon?

     welke woorden zijn je bijgebleven en waarom?

  1  Samen lezen en woordweb maken

Samen lezen en woordweb maken

Lees het boek Oorlogswinter geschreven door Jan Terlouw op de Lees site/app! 

1. Laat ze op op het midden van een leeg vel de titel van het boek schrijven.
2. Lees de openingsscène klassikaal voor.
3. Vertel dat ze de sfeer van het verhaal eerst gaan omzetten naar een woordweb. Hierbij kunnen ze voor zichzelf de volgende vragen beantwoorden. Bij iedere vraag schrijven ze de belangrijkste kernwoorden op in hun woordweb:

a. Wat voor soort verhaal is het? Waarom denk je dat?

b. Waar speelt de scène zich af? Waarom denk je dat?

c. Welk gevoel roept de ruimte/omgeving waar de scène zicht afspeelt bij je op?

d. Wie worden er geïntroduceerd?

e. Wie is de hoofdpersoon? Hoe zou je de hoofdpersoon omschrijven? Welk gevoel krijg je bij de hoofdpersoon?

f. Welke woorden zijn je bijgebleven en waarom?

Gebruik hiervoor het lege woordweb te vinden in de bijlage. Ook vind je in de bijlage een ingevuld voorbeeld, zodat leerlingen een idee krijgen hoe ze de vragen in hun woordweb kunnen beantwoorden. [bijlage nog toevoegen!]

     Achtergrondinformatie moodboard

Communicatie en samenwerking;

Creatieve leidraad/consistentie;

Inspiratie;

Het aantrekken van financiering en talent;

Visualiseren van emoties. 

Achtergrondinformatie moodboard 

Leg uit wat de 5 functies zijn van een moodboard (ook te vinden in de bijlagen):

1. Communicatie en samenwerking: een moodboard helpt filmmakers, inclusief regisseurs, scenaristen, en cinematografen, om hun visie en ideeën met andere teamleden te delen en te communiceren. Het is een krachtig hulpmiddel om een gemeenschappelijke visuele taal te ontwikkelen en ervoor te zorgen dat alle betrokkenen op één lijn zitten.
2.  Creatieve leidraad/consistentie: een moodboard dient als een creatieve leidraad gedurende het gehele productieproces. Het helpt bij het behouden van een consistente stijl en sfeer, zodat de film een coherente en aantrekkelijke uitstraling krijgt.
3. Inspiratie: moodboards dienen als een bron van inspiratie voor het creatieve team. Ze kunnen ideeën genereren en nieuwe invalshoeken bieden voor het vertellen van het verhaal. Filmmakers kunnen elementen uit het moodboard gebruiken om scènes, kostuums, sets en andere aspecten van de film te ontwikkelen.
4. Het aantrekken van financiering en talent: moodboards kunnen ook worden gebruikt om investeerders, producenten en cast- en crewleden aan te trekken. Ze kunnen een indruk geven van de esthetiek en potentie van het project, waardoor het gemakkelijker wordt om financiering te krijgen en getalenteerde mensen aan te trekken.
5. Visualiseren van emoties: moodboards helpen om de gewenste emoties en gevoelens van een film vast te leggen. Door het selecteren van afbeeldingen, kleuren en tekstelementen kunnen filmmakers laten zien hoe ze willen dat het publiek zich voelt bij het bekijken van de film.

In de bijlage vind je voorbeelden van moodboards, waaronder moodboards gemaakt door de leerlingen van Furkan Sogut. 

      Je gaat aan de slag met het visualiseren van emoties en sfeer.

      Vertaal je gevoelens en gedachten bij je woordweb zo goed mogelijk naar            een eenduidig sfeerbeeld. Dus alle losse beelden ademen dezelfde sfeer uit.

      Deel je moodboard met elkaar. Kunnen jullie de overeenkomsten en                      verschillen aanwijzen en bespreken?

 2  Moodboard maken

Samen lezen en woordweb maken

Je hebt net goed naar het verhaal geluisterd. De belangrijkste kernwoorden heb je gebundeld in je woordweb. De woorden roepen waarschijnlijk al gelijk gevoelens en beelden bij je op. Net zoals een filmmaker vertaal je de sfeer van het verhaal naar beelden met een moodboard. Dit doet de filmmaker om diverse redenen (zie achtergrondinformatie in de bijlage). [bijlage toevoegen!] 

Maak nu een moodboard met verschillende beelden om zo een sfeer te creëren waarmee je duidelijk maakt hoe de openingsscène volgens jou verfilmd moet worden. De leerlingen gaan vooral aan de slag met het visualiseren van emoties en sfeer. Vertel je leerlingen dat ze hun gevoelens en gedachten bij het geschreven verhaal zo goed mogelijk vertalen naar een eenduidig sfeerbeeld. Dus alle losse beelden ademen dezelfde sfeer uit. Toon eventueel een voorbeeld van een moodboard.

In de bijlage vind je voorbeelden van moodboards, waaronder moodboards gemaakt door de leerlingen van Furkan Sogut. [bijlagen toevoegen!]

---

Moodboard delen

Laat leerlingen in groepjes hun moodboard met elkaar delen. Kunnen ze de overeenkomsten en verschillen

aanwijzen en bespreken?

      Bekijk de bijbehorende openingsscène van de film.

      Bespreek de verschillen en overeenkomsten tussen je eigen                verbeelding en de uiteindelijke scène van de film.

 3  Scène kijken en bespreken

Scène kijken en bespreken

1. Laat de leerlingen de bijbehorende openingsscène van de film zien.
2. Bespreek klassikaal de verschillen en overeenkomsten tussen de eigen verbeelding van leerlingen en de uiteindelijke scène van de film.

Video 2 - Bekijk de openingsscène van de film

In de video op de volgende slide legt Koolhoven zijn visie uit op zijn openingsscène en zijn verfilming van het boek in het algemeen >>>

Video 3 - Martin Koolhoven over hoe hij het boek heeft verfilmd

Martin bespreekt de verschillen en overeenkomsten tussen het boek en zijn verfilming en de keuzes die hij daarbij heeft gemaakt.

Gebruik deze video ter inspiratie voor de leerlingen om hun verbeelding van de openingsscène gemakkelijker te bespreken.