Ik ben van mij! - Les 2 van 4

• Burgerschapskunde
• Burgerschapsonderwijs
• +1
• MBO
• Studiejaar 1-4

Introduction

In deze tweede les worden grenzen en wensen op het gebied van seks benoemd vanuit het persoonlijke kader van de leerlingen. Aan het einde van deze les zijn zij zelf tot zogenaamde seksregels gekomen, waarmee ze grenzen aan kunnen geven. Ze hebben kritisch gekeken naar de dubbele moraal en welke rol stereotypering in oa. de media heeft.

Intro voor docent

We gaan het hebben over seksuele wensen en -grenzen. Wat de één normaal vindt om te doen, kan voor de ander verre van normaal zijn. Dat wordt ook bepaald door wat je hebt meegekregen van je ouders, je vrienden, de gemeenschap waarin je leeft en het land waarin je bent opgegroeid.

Er zijn regels die helpen om samen te bepalen wat oké is. Zodat we elkaar beter begrijpen en ook kunnen aangeven wat je zelf fijn vindt, of juist niet fijn.

Dit zijn de ‘Seksregels’: punten die iedereen eigenlijk altijd in zijn achterhoofd zou moeten houden. In deze les gaan we met deze seksregels aan de slag.  

Herhaal hier als docent de in Les 1 gemaakte afspraken, zet ze eventueel op een A4 of op het digibord.

Tip: geef de leerlingen de opdracht te praten in ‘een vriend(in) van mij’, als ze liever niet over hun eigen ervaringen vertellen. Mocht de veiligheid in je klas niet optimaal zijn, kun je afspreken überhaupt niet in de ‘ik’ te spreken, maar enkel in ‘een vriend(in) van mij’.

Speeddaten - 5 min.

Klassikaal

We gaan verkennen wat jullie zélf goede of belangrijke regels/afspraken vinden als het gaat over intimiteit, zoenen en seksualiteit met iemand. Hoe zorg je ervoor dat seks en intimiteit leuk is en blijft?

Loop rond en deel een mogelijke seksregel die volgens jou goed is. Praat met tenminste vier klasgenoten. Je hoeft elkaar niet te overtuigen, maar vraag wel om uitleg als je het niet meteen snapt.

Gebruik eventueel het Speeddate Formulier uit de bijlage. Anders kun je ook gewoon pen en papier gebruiken.

Output - 5 min.

Klassikaal 

Haal klassikaal de antwoorden op; roept u maar, welke seksregel heb je gehoord van je klasgenoot?’. Noteer alles op het bord, en groepeer de antwoorden die vergelijkbaar zijn. Vul de regels aan tot zes categorieën: zodat alle zes seksregels vertegenwoordigd zijn, in hun eigen woorden (zie volgende slide).

LET OP: zorg dat de gehele lading van de zes regels gedekt is en doe dus aanpassingen/correcties waar nodig!

1. Toestemming: je wilt het allebei en er is geen twijfel
2. Vrijwilligheid: niemand moet iets
3. Gelijkwaardigheid: niemand is de baas
4. Ontwikkeling: het past bij je leeftijd
5. Omgeving: de plek is oké
6. Zelfrespect: je hebt respect voor jezelf en de ander

* deze seksregels komen uit het Vlaggensysteem (Sensoa, 2010) en worden uitgebreid behandeld in de eerder geadviseerde e-learning. Zie www.ikbenvanmij.nl/e-learning

Seksregels Movisie

VOLGEN NOG

Filmpje - 3 min.

Klassikaal

Laat afsluitend het filmpje zien.

Eventueel nog kort nabespreken: ging het goed met het opstellen van de afspraken/regels? Waar moeten we een volgende keer op letten?

Intro Stereotypen - 3 min.

Klassikaal  

We gaan nu kijken naar stereotypen en de dubbele moraal die er voor jongens en meiden heersen. Bij het gesprek houden we ons aan de afspraken die we in Les 1 gemaakt hebben (verwijs naar uitgeprinte lijst afspraken).

 

De leerlingen ontdekken welke consequenties seksestereotypen en dubbele moraal hebben op hun denken over intimiteit en seksualiteit en (mogelijk) op grensoverschrijdend gedrag.

Wisten jullie dat het beeld dat onder andere in de media wordt geschetst van mannen en vrouwen invloed heeft op je gedachten en gedrag rond intimiteit en seksualiteit?

Extra informatie:

Het is belangrijk social media en grensoverschrijdingen te zien in de context van leeftijdgebonden emotie versus -gedrag. 

De jongeren in de leeftijdsgroep waar ‘Ik ben van mij!’ zich op richt, hebben ‘last’ van het puberbrein. De neurologische ontwikkeling kan een grote invloed hebben op hun gedrag. Ook vinden ze wat leeftijdsgenoten van hen vinden heel belangrijk.

Hoewel jongeren doorgaans op verstandelijk niveau wel weten dat iets niet slim is om te doen, draaien op deze leeftijd hun hormonen overuren. Hierdoor is hun emotie nogal eens leidend.

Het sturen en delen van sexy foto’s bijvoorbeeld, is op emotioneel vlak spannend, zorgt voor goedkeuring (ook iets wat voor deze doelgroep door de hersenontwikkeling van groot belang is) en erbij horen.

Het boek ‘Het puberende brein’ van Eveline Crone geeft hier goed inzicht in.

De collectieve mening - 15 min.

In vier groepen 

Verdeel de klas in vier groepen, zorg dat jongens en meiden goed gemengd zijn in de groepen. In dit onderdeel presenteer je steeds een beeld en na 1 tot 2 minuten overleg moet ieder groepje –al discussiërend- tot een standpunt komen ten opzichte van de vragen die jij stelt. Na iedere vraag volgt een klassikale nabespreking.

Cartoon 1 Movisie

VOLGT NOG

Laat slide 8, 9 en 10 zien. Stel vervolgens de vragen die bij slide 10 staan.

Cartoon 2 Movisie

VOLGT NOG

• Wat vinden jullie van het gedrag van deze jongen? 
• Vinden jullie het oké of niet oké? 
• Wat denken jullie dat deze meisjes hiervan vinden?  

Bekijk vervolgens de volgende strip.

Cartoon 1 Movisie

VOLGT NOG

Laat slide 11, 12 en 13 zien. Stel vervolgens de vragen die bij slide 13 staan.

Je vraagt aan de groep wat ze van de strip vinden. Stel aan de hand van de strip de volgende vragen:

• Wat vinden jullie ervan dat het meisje met twee jongens zoent?
• Gebeurt dit wel eens in het echt?
• Is het eerlijk voor de jongens met wie het meisje zoent?
• Wat vinden jullie ervan als de tweede jongen weet dat het meisje ook met een andere jongen zoent?
• En alles de rollen -zoals in strip 1- waren omgedraaid?

Bespreek klassikaal: 

We hebben het net gehad over de seksregels die we kunnen gebruiken om te bepalen of seksueel gedrag oké of niet oké is. Als jullie die regels toepassen, wat zien jullie dan? De twee verschillende situaties zijn eigenlijk precies hetzelfde, behalve dat het in de ene situatie om één jongen met twee meisjes gaat en in de andere situatie om één meisje en twee jongens. Als je de seksregels die jullie bedacht hebben goed toepast, zou je mening/oordeel van het gedrag hetzelfde zijn. Toch zijn we geneigd om anders naar het gedrag van meisjes te kijken als naar het gedrag van jongens. 

Invloed (social) media - 5 min.

Klassikaal

Wat hebben beelden uit de media te maken met het aangeven van je eigen persoonlijke grenzen? De reden waarom de beelden uit de (sociale) media belangrijk zijn, is omdat onze individuele keuzes mede worden ‘gestuurd’ door wat wij in de samenleving ‘normaal’ vinden. Dit gebeurt zowel bewust als onbewust.

Er ontstaat een dubbele moraal ten opzichte van jongens en meisjes.

Hoe jongens en meiden in de media worden neergezet heeft gevolgen en leidt tot bepaalde aannames die als 'waar' worden aangenomen:

• Jongens horen de meisjes te versieren, niet andersom. 
• Meisjes moeten zo sexy mogelijk lijken, maar mogen tegelijkertijd geen slet zijn 
• Meisjes worden verantwoordelijk gesteld voor het aangeven van grenzen, jongens kennen hun grenzen vaak onvoldoende. 
• Het wordt vaak vreemd gevonden als jongens hun grenzen aangeven. Er wordt vanuit gegaan dat een jongen altijd seks wil. Als een jongen dan een keer 'nee' zegt, dan is hij waarschijnlijk een mietje, maagd, homo, etc. 
• Meisjes kunnen zich alleen maar aangetrokken voelen door jongens en jongens alleen door meisjes, anders ben je namelijk geen echte man of vrouw.  

• Waar kom je stereotypen tegen?
• Heb je wel eens gehoord van de ‘dubbele moraal’? Herken je het?
• Denk je dat je je anders gedraagt door de boodschappen die je van anderen meekrijgt? Bijvoorbeeld kledingkeuze of dingen doen waar je nog niet aan toe bent? 
• Of juist iets niet doen waar je wel aan toe bent?
• Waarom wel/niet?
• Was je je daar al bewust van?

Eigen ervaring - 10 min.

Gemengde (j/m) viertallen 

Maak viertallen, of laat de leerlingen zelf viertallen maken (wat past bij jouw klas?) De bedoeling is dat ze aan de hand van de zojuist verkregen informatie hun eigen ervaringen gaan delen. Ze betrekken de theorie op hun eigen leven: aan de hand van de vragen op de slide.

Output – 5 min.

Klassikaal

Pak de aandacht weer klassikaal. Het is tijd om de resultaten op te halen: wat is er in de groepjes besproken? Schrijf eventueel mee op het digibord. 

Benadruk dat het gaat om gelijkwaardigheid en gedeelde verantwoordelijkheid.

Stel vervolgens reflectieve vragen: hoe was dit om te doen? Wat vonden jullie ervan?

Belangrijk! 

Sluit je les wederom af met het aanbod dat je altijd aanspreekpunt (vertrouwelijk) bent.