3KB Thema 1 Organen en cellen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Thema 1 organen en cellen

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat een organisme is
Je kunt levenskenmerken noemen
Je kunt uitleggen wat ieder levenskenmerk betekent
Je kunt het verschil tussen de levensloop en levenscyclus uitleggen

Wat is een organisme?

Levenskenmerken

Levenskenmerken

• Ademhalen
  
• Voeden                                                     Stofwisseling
  
• Uitscheiden
  

Groeien en ontwikkelen

Reageren op prikkels

Bewegen

Voortplanten

Levensloop vs Levenscyclus

Levensloop: Per individu
Levenscyclus: Per soort

Levenscyclus

Opdrachten maken

Eerste 5 minuten in stilte
Daarna mag je overleggen

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat een organisme is
Je kunt levenskenmerken noemen
Je kunt uitleggen wat ieder levenskenmerk betekent
Je kunt het verschil tussen de levensloop en levenscyclus uitleggen

Basisstof 2

Bouw van een organisme

Leerdoelen

Je kunt enkele onderdelen van het lichaam benoemen
Je kunt uitleggen wat een organenstelsel is en voorbeelden noemen
Je kunt uitleggen wat een cel is
Je kunt uitleggen wat een weefsel is
Je kunt een schema maken van groot naar klein

Middenrif

Buikholte

Borstholte

Orgaanstelsels

Een groep organen die samenwerken
Voorbeeld: Bloedvatenstelsel (bestaat uit hart, bloedvaten, aorta)

Noem een aantal orgaanstelsels

Cellen

Een orgaan bestaat uit cellen 

Deze zijn zo klein dat je ze niet ziet 

Onder de microscoop lijken ze plat, 
maar ze hebben diepte. 

Weefsels

Weefsels bestaan uit meerdere cellen  

Hoe een cel eruit ziet hangt af van de functie  

Als cellen dezelfde functie hebben zitten ze meestal bij elkaar.  

Ze vormen dan samen een weefsel  

Weefsel = een groep cellen met dezelfde vorm en functie 

Tussencelstof

Tussen cellen in zit een stof

Deze noemen we tussencelstof

Dit kan kalk zijn, maar ook bijvoorbeeld gewoon water

van groot naar klein

Organisme --> organenstelsel --> orgaan --> weefsel --> cel

Opdrachten maken

Eerste 5 minuten in stilte
Daarna mag je overleggen

Leerdoelen

Je kunt enkele onderdelen van het lichaam benoemen
Je kunt uitleggen wat een organenstelsel is en voorbeelden noemen
Je kunt uitleggen wat een cel is
Je kunt uitleggen wat een weefsel is
Je kunt een schema maken van groot naar klein

Basisstof 3: Werken met de microscoop

Leerdoelen:
Je kunt de onderdelen van de microscoop benoemen
Je kunt de microscoop op de juiste manier gebruiken
Je kunt op de juiste manier een preparaat maken

Basisstof 4: Cellen van dieren en planten

Leerdoelen:
Je kunt de onderdelen van een dierlijke cel benoemen
Je kunt de onderdelen van een plantaardige cel benoemen
Je kunt de verschillende korrels benoemen en omschrijven

Korrels

Bladgroenkorrels: Groen, zijn voor de fotosynthese

Kleurstofkorrels: Geel, oranje of rood (ontstaan uit bladgroenkorerls)

Zetmeelkorrels: Kleurloos, wordt zetmeel in opgeslagen

Basisstof 5: Chromosomen

Leerdoelen

Je kunt de stoffen benoemen waaruit chromosomen bestaan
Je kunt uitleggen wat een chromosoom is
Je kunt vertellen hoeveel chromosomen(paren) een lichaamscel heeft
Je kunt uitleggen waarom sommige chromosomen bij elkaar horen

Waar?

Chromosomen zitten in de celkernen van ELKE cel
In je chromosomen zit je DNA
Dit zorgt ervoor dat jij en ieder ander uniek is

DNA en chromosomen

Chromosomen bestaan uit DNA en eiwitten
In DNA zitten al je erfelijke eigenschappen
Chromosomen zijn erg lang, omdat DNA moleculen lang zijn
Als een cel zit gaat delen rollen de chromosomen op en worden ze korter en dikker
Je kunt ze dan zien

Chromosomenportret

Je kunt je chromosomen laten ordenen
Iemand onderzoekt dan je DNA en legt de chromosomen op de juiste volgorde
Je hebt 46 chromosomen

Chromosomenportret

Chromosomen komen altijd voor in paren
Je krijgt er namelijk 1 van je moeder en 1 van je vader
De chromosomen die bij elkaar horen, staan voor dezelfde ergelijke eigenschap
Bijvoorbeeld oogkleur
Je hebt dus 23 chromosomenparen

Chromosomenportret

Je hebt dus 23 chromosomenparen in ELKE lichaamscel

Je hebt ook nog geslachtscellen, hierin zitten 23 losse chromosomen (de helft)

Waaruit bestaan chromosomen?

1. DNA en vet
2. DNA en eiwit
3. DNA en erfelijke eigenschappen
4. DNA en zuurstof

Maken basisstof 5!

Leerdoelen

Je kunt de stoffen benoemen waaruit chromosomen bestaan
Je kunt uitleggen wat een chromosoom is
Je kunt vertellen hoeveel chromosomen(paren) een lichaamscel heeft
Je kunt uitleggen waarom sommige chromosomen bij elkaar horen

Hoeveel chromosomenparen heeft een levercel?

In je cellen heb je …… aantal chromosomen

1. 64
2. 46
3. 23
4. 32

Een chromosoom bestaat uit....

1. DNA en eiwit
2. DNA en vet
3. Eiwit en erfelijke eigenschappen
4. Vet en erfelijke eigenschappen

Basisstof 6: Gewone celdeling

Hou je lessonup aan

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat een moedercel en dochtercel zijn
Je kunt uitleggen wat plasmagroei is
Je kunt uitleggen wat gewone celdeling/mitose is
Je kunt uitleggen wat er met de chromosomen gebeurt tijdens de celdeling

Mitose

Celdeling is nodig, omdat jij uit meer dan 1 cel bestaat. Al jou cellen hebben dezelfde erfelijke eigenschappen in zich

Je bent tenslotte begonnen als 1 cel en die is zich gaan delen (kopieren)

Celdeling/mitose

Celdeling/

mitose en chromosomen

Celdeling/

mitose en chromosomen

Hoe kan het dat je in beide nieuwe cellen weer precies 46 chromosomen hebt?

Wat komt eerst?

1. Er ontstaan twee celkernen
2. Chromosomen ketens worden dikker en korter
3. De kopieën worden uit elkaar getrokken
4. Chromosomen verdelen zich in het midden van de cel

Maak basisstof 6

Oortjes in mag, maar kijk niet steeds op je mobiel

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat een moedercel en dochtercel zijn
Je kunt uitleggen wat plasmagroei is
Je kunt uitleggen wat gewone celdeling/mitose is
Je kunt uitleggen wat er met de chromosomen gebeurt tijdens de celdeling