BEET SDG 12

• Voeding
• Beroepsopleiding
• WO
• Studiejaar 6

BEET logo

Spelen met 

duurzaamheid 

in het voedselsysteem

Wat is Beet!?

1. Een Brabantse kook- en eetclub van duurzaam voedsel waar het mbo onderwijs in participeert
2. Een Brabantse hengelsport vereniging, die het welzijn van vis hoog in het vaandel heeft
3. Een samenwerkingsverband tussen verschillende mbo-instellingen in Brabant en de provincie
4. Een samenwerkingsverband tussen bedrijfsleven en (mbo) onderwijs in de agrifood sector in Brabant

Waarom hebben we Beet!?

1. Vanwege de transitie naar een betere gezondheid in Brabant waarbij mbo'ers zeer nodig zijn
2. Vanwege de transitie naar een duurzaam voedselsysteem waarbij mbo'ers zeer nodig zijn
3. Vanwege het feit dat er subsidiegeld te krijgen was
4. Vanwege de transitie naar lekkerder eten in Brabant waarbij mbo'ers zeer nodig zijn

D: Als iedereen zou leven als Nederlanders zouden er zelfs 3,5 aardes nodig zijn.

De huidige wereldwijde voetafdruk is 1,6 keer groter dan de aarde kan regenereren. 

 

Is er genoeg personeel voor de agrifood sector in de komende jaren om de transitie naar een duurzamer voedselsysteem te realiseren?

1. Ja, want vanwege de toenemende automatisering en AI verdwijnen er veel beroepen
2. Ja, want de interesse voor werken in de agrifood sector is groot
3. Nee, want het imago van de agrifood sector is niet zo goed
4. Nee, want door demografische factoren loopt de instroom in agrifood opleidingen sterk terug

Is er genoeg personeel voor de agrifood sector in de komende jaren om de transitie naar een duurzamer voedselsysteem te realiseren?

1. Ja, want vanwege de toenemende automatisering verdwijnen er veel beroepen
2. Ja, want de interesse voor werken in de agrifood sector is groot
3. Nee, want het imago van de agrifood sector is niet zo goed
4. Nee, want door demografische factoren loopt de instroom in agrifood opleidingen sterk terug

Hoeveel mbo-opleidingen en hoeveel bedrijven doen al mee met Beet!?

1. 10 mbo opleidingen en 23 bedrijven in de agrifood sector in Brabant
2. 23 opleidingen en 42 bedrijven in de agrifood sector in Brabant
3. 34 mbo opleidingen en 50 bedrijven in de agrifood sector in Brabant
4. 41 mbo opleidingen en 60 bedrijven in de agrifood sector in Brabant

D: Als iedereen zou leven als Nederlanders zouden er zelfs 3,5 aardes nodig zijn.

De huidige wereldwijde voetafdruk is 1,6 keer groter dan de aarde kan regenereren. 

 

Hoeveel procent van de agrifood ondernemers en werknemers in Brabant heeft een mbo-niveau?

1. 50%
2. 65%
3. 80%
4. 95%

Wat was de afname van mbo-studenten in de agrifood opleidingen in Brabant tussen 2019 en nu?

1. 12%
2. 10%
3. 8%
4. 6%

Wat is de prognose van de terugloop van mbo-studenten in de agrifood sector in Noordoost Brabant van nu tot 2038?

1. -2%
2. -4%
3. -6%
4. -8%

Zou u mee willen doen met Beet!?

1. Ja, meteen!
2. Misschien, maar ik zou meer informatie willen hebben
3. Nee, Beet! is niet de oplossing voor onze problemen
4. Nee, wij hebben geen personeelsproblemen en/of geen instroomproblemen

Over naar de aarde...

De aarde piept en kraakt.

In 2050 moeten 10 miljard mensen  gevoed worden. Dat kan de aarde niet aan. Om te zorgen voor voldoende en gezond voedsel voor iedereen moeten er dingen veranderen. Het voedselsysteem moet duurzamer.

Hoeveel aardes zouden er nu al nodig zijn als iedereen zou leven als Nederlanders?

1. De huidige aarde is groot genoeg
2. 1,5 aarde
3. 2,5 aardes
4. 3,5 aardes

D: Als iedereen zou leven als Nederlanders zouden er zelfs 3,5 aardes nodig zijn.

De huidige wereldwijde voetafdruk is 1,6 keer groter dan de aarde kan regenereren. 

 

Nederland loopt voorop in innovatie
van het voedselsysteem.
Wie is bijvoorbeeld Simon Groot?

1. Nederlandse tomatenteler en winnaar van de Nobelprijs voor voedsel
2. Nederlandse zaadveredelaar en winnaar van de Nobelprijs voor voedsel
3. Nederlandse komkommerkweker en winnaar van de Nobelprijs voor voedsel
4. Nederlandse paprikakweker en winnaar van de Nobelprijs voor voedsel

B: Nederlandse zaadveredelaar en winnaar van de Nobelprijs voor voedsel --> Filmpje volgende slide

Het voedselsysteem moet duurzamer. Ook de Brabantse worstenbroodjes ontkomen daar in hun reis door de voedselketen niet aan. Maar gaat dat lukken en hoe zou dat kunnen lukken?
Wij volgen drie worstenbroodjes in hun ontwikkeling door de voedselketen van boer naar bord.

We doorlopen de voedselketen van grond tot mond, van boer tot consument.

Wat is hier aan de hand?

1. De (lichtgroene) planten drogen uit door teveel water
2. niks bijzonders, het heeft gewoon net hard geregend
3. Hier zijn twee soorten mais gezaaid
4. De (lichtgroene) planten verdrinken

We beginnen bij de bodem

Waaruit bestaat ons veevoer over het algemeen?

* afvalproducten = bietenpulp/bierborstel e.d.

1. 80% soja 20% afvalproducten*, granen, mais
2. 50% soja 50% afvalproducten*, granen, mais
3. 25% soja 75% afvalproducten*, granen, mais
4. 0% soja 100% afvalproducten*, granen, mais

B: 50% soja en 50% afvalproducten en granen/mais. 

Boer Theo wil verduurzamen, met welke dilemma's m.b.t. zijn veevoer wordt hij in het kader van verduurzaming geconfronteerd?
Er zijn 2 goede antwoorden.

1. Het is beter om akkerland uitsluitend te gebruiken voor menselijke consumptie
2. Veevoer wordt steeds duurder (ca. 70% kosten boer)
3. Soja productie veroorzaakt ontbossing waarbij CO2 vrijkomt
4. Anders, namelijk...

A en C

Veevoer wordt voor een groot deel gemaakt van soja en graan.

Akkerland en natuurlijke wateren zouden in het kader van verduurzaming primair benut moeten worden voor de productie van voedsel dat direct geschikt is voor menselijke consumptie. A 

We voeren onze dieren jaarlijks ruim twee miljoen ton soja, voornamelijk uit Zuid-Amerika. De groeiende vraag  veroorzaakt daar ontbossing, waarbij veel CO2 vrijkomt.  C. Alleen al voor de Nederlandse vraag naar soja wordt in Zuid-Amerika jaarlijks een miljoen hectare natuurgebied ontbost.

Boer Theo levert ook vlees dat naar het buitenland geëxporteerd wordt. Waarom?

1. Nederland produceert meer vlees dan er nodig is voor de Nederlanders
2. De export van vlees zorgt voor een eerlijke prijs voor de boeren
3. De boer verkoopt rechtstreeks aan slachterij, is vaak niet bekend met afzetmarkt van vlees
4. Alle antwoorden zijn juist

D: Alle antwoorden juist.

Van de totale Nederlandse vleesafzet wordt 60 procent afgezet in het buitenland en 40 procent in eigen land.

In Nederland worden bepaalde delen van het vee niet gegeten, terwijl daar in het buitenland een goede prijs voor betaald wordt.

Export van vlees
Welke balk van de grafiek is Nederland?

1. Balk 1
2. Balk 2
3. Balk 4
4. Balk 5

D: Alle antwoorden juist.

Van de totale Nederlandse vleesafzet wordt 60 procent afgezet in het buitenland en 40 procent in eigen land.

In Nederland worden bepaalde delen van het vee niet gegeten, terwijl daar in het buitenland een goede prijs voor betaald wordt.

1

2

3

4

5

Nederland is de grootste vleesexporteur van de Europese unie (8,8 miljard in 2023)

Wat zijn de nadelen van biologische veehouderij in het licht van verduurzaming?
Meerdere antwoorden mogelijk.

1. Biologische dieren hebben meer ruimte nodig
2. Stikstofuitstoot per dier bij biologische veehouderij is hoger (varkens en pluimvee)
3. De consument wil/kan de prijs voor biologische producten niet betalen - kleine afzetmarkt
4. De wereld kan niet gevoed worden met alleen biologische landbouw

A + B + C:
Biologische dieren hebben meer ruimte nodig; B Stikstofuitstoot per dier bij biologische veehouderij is hoger (varkens en pluimvee) C: De consument wil kan de prijs voor biologische producten niet betalen - kleine afzetmarkt.
Toelichting bij antwoord D: Als er minder verspild zou worden dan zou de wereld waarschijnlijk wel gevoed kunnen worden met alleen biologische landbouw.

Wat zijn 2 voordelen van biologische veehouderij in het licht van verduurzaming?

1. Biologische dieren krijgen meer ruimte
2. Stikstofuitstoot per dier bij biologische veehouderij is lager
3. Co2 uitstoot is lager
4. Hogere opbrengsten

A en C zijn goed: 
A: Biologische dieren krijgen meer ruimte
C: CO2 uitstoot is lager

Toelichting bij B: bij varkens en pluimvee is de stikstofuitstoot per dier bij biologische veehouderij lager.

Wat zie je op deze afbeelding?

1. Een werktuig voor achter een tractor
2. Een UFO
3. Een koelwagen voor geoogste groenten
4. Een landbouwrobot

Dit is Robot-one!

Waarom zou je zo'n landbouw robot gebruiken?

1. Gebrek aan arbeidskrachten opvangen
2. Geen chemische bestrijdingsmiddelen nodig om onkruid te verwijderen
3. Bodem blijft gezonder, minder bodemverdichting
4. Alle antwoorden zijn goed

Welke soort teelt zie je hier?

1. Strokenteelt
2. Monocultuur
3. Pixelfarming
4. Telen op substraat

Wat is pixelfarming en wat zijn de voordelen van pixelfarming?

Bij pixelfarming wordt het perceel opgedeeld in kleine vlakken van bijvoorbeeld één vierkante meter. Op deze manier krijg je meer biodiversiteit, waarbij verschillende gewassen de groei onderling bevorderen. Ook springen ziekten minder snel over tussen gewassen.

Waarom zou je deze vorm van landbouw toepassen?

1. Het ziet er mooi en verzorgd uit, het verbetert zo het imago van de sector
2. Het is gemakkelijk te bewerken doordat je over de paden kunt lopen en het onkruid er zo uit kunt halen
3. Er is meer biodiverstiteit (verschillende soorten), beter grondgebruik
4. Geen van deze antwoorden is goed

Wat is pixelfarming en wat zijn de voordelen van pixelfarming?

Bij pixelfarming wordt het perceel opgedeeld in kleine vlakken van bijvoorbeeld één vierkante meter. Op deze manier krijg je meer biodiversiteit, waarbij verschillende gewassen de groei onderling bevorderen. Ook springen ziekten minder snel over tussen gewassen.

Hoe weet Robot-one wat groenten zijn en wat onkruid is? Hoe leer je hem dat?

1. Het is een zelflerende robot. Hij leert dat zichzelf zonder dat je er iets voor hoeft te doen.
2. Je moet hem voorafgaand aan een klus programmeren
3. Hij maakt veel foto’s van (dezelfde soort) groentes en hij leert zo hoe die groente eruit moet zien.
4. Dit kan Robot-one niet leren

Hij maakt veel foto’s van (dezelfde soort) groentes en hij leert zo hoe die groente eruit moet zien. Zo kan hij voortaan die groentes herkennen en laat hij die staan.

De robot kan heel precies rijden zodat hij ook precies het juiste gewas kan behandelen

De robot ziet (met camera) en voert uit (bijv. met laser onkruid wegbranden) (scan en act)

Wat zijn deze mensen aan het doen?

1. onkruid wieden
2. planten aan het tellen
3. wortels aan het aanaarden
4. alle antwoorden zijn goed

Hij maakt veel foto’s van (dezelfde soort) groentes en hij leert zo hoe die groente eruit moet zien. Zo kan hij voortaan die groentes herkennen en laat hij die staan.

De robot kan heel precies rijden zodat hij ook precies het juiste gewas kan behandelen

De robot ziet (met camera) en voert uit (bijv. met laser onkruid wegbranden) (scan en act)

Kikkererwten zijn vleesvervangers
Waar worden kikkererwten op dit moment vooral geteeld?

1. Nederland
2. Duitsland
3. Noord-Amerika
4. China

C: Noord Amerika, ze moeten dus uit het buitenland komen.

Wordt kweekvlees al verkocht en zo ja waar dan?

1. Nog niet
2. Ja, in Nederland
3. Ja, in Singapore
4. Ja, in Noorwegen

In 2024 wil Meatable kweekvlees op de markt brengen in Singapore. Dit is tot nu toe het enige land ter wereld waar kweekvlees verkocht mag worden. (26 mei 2023)

In Europa mag kweekvlees nog niet op de markt gebracht worden. Sterker nog, het mag niet eens geproefd worden. Dat is een doorn in het oog van de Tweede Kamer. Kweekvlees is niet alleen duurzaam en beter voor dierenwelzijn, ook is het een Nederlandse uitvinding.

Wat zijn de nadelen van (sommige) vleesvervangers?
2 antwoorden

1. Plantaardige eiwitten bevatten minder (goede) aminozuren (eiwitten) dan vlees
2. Milieubelasting van insecten is bijna net zo groot als van gewoon vlees.
3. Milieubelasting van kweekvlees is bijna net zo groot als van gewoon vlees
4. Kweekvlees bevat minder aminozuren dan gewoon vlees.

A: Plantaardige eiwitten bevatten minder (goede) aminozuren dan vlees
B: Milieu belasting van insecten is bijna net zo groot als van gewoon vlees

Wat is dit voor wortel?

1. een speelgoed wortel
2. een wortel van marsepein
3. een 3d geprinte wortel
4. gewoon een wortel

Waar wordt dit soort voedsel voor gebruikt?

1. als garnering
2. voor mensen die moeite hebben met kauwen en slikken
3. oplossing voor te weinig landbouwgrond
4. als milieuvriendelijke vervanger van echte wortels

Proef de bonen
van welke zeer eiwitrijke plant is het meel gemaakt?

1. tuinbonen
2. lupine
3. rozen(bottels)
4. vingerhoedskruid

Proef het koekje
Welke reststoffen zitten hierin verwerkt?

1. citroenschillen
2. sinaasappelschillen
3. bladeren van bloemkool
4. schillen van kiw's

Proef het dropje
van reststoffen van welk plant is het dropje gemaakt?

1. zoethoutplant
2. rozen
3. taxus
4. laurier

Wat zijn 2 voordelen van verpakken van producten in het kader van duurzaamheid?
Er zijn 2 antwoorden goed

1. De consument koopt liever verpakte voedingsmiddelen
2. Verpakkingen verbeteren de houdbaarheid van voedingsmiddelen
3. Door verpakkingen raken producten minder vervuild
4. Verpakking beschermt producten tijdens transport en opslag

B: Verpakkingen verbeteren de houdbaarheid van voedingsmiddelen
D: Verpakking bewschermt producten tijdens transport en opslag.
A En C zijn ook voordelen van verpakken maar niet perse in het kader van duurzaamheid. 

Wat zijn 2 nadelen van verpakken van producten in het kader van duurzaamheid?
Er zijn 2 antwoorden goed

1. Het maken van verpakkingen kost grondstoffen en energie
2. Verpakkingen kunnen in het milieu terecht komen als zwerfafval
3. Verpakkingen voegen geen waarde toe aan het product
4. Verpakking vermindert aantrekkelijkheid van het product voor de consument

A en B: 
Het maken van verpakkingen kost grondstoffen en energie
B: Verpakkingen kunnen in het milieu terecht komen als zwerfafval.

Supermarkt verhaal voice over

Hoe vaak er in de supermarkt reclame gemaakt voor biologische producten in vergelijking met dezelfde soort niet biologische producten producten?

1. Tussen de 0 en 10%
2. Tussen de 10 en 20%
3. Tussen de 20 en 30%
4. Tussen de 30 en 40%

A: Uit onderzoek blijkt dat supermarkten biologische voeding maar weinig promoten.

Op welke manieren kan Simone de klant naast gerichte promotie verleiden om duurzamere producten te kopen?
Er zijn 2 antwoorden goed

1. invloed op keuzeproces door positionering van producten in de winkel
2. groter aandeel duurzame of gezonde producten in het assortiment
3. minder plastic verpakkingen
4. winkel energie-efficiënter maken

A en B zijn goed

C en D zijn wel verduurzaming maar geen verleidingsstrategie.
 

Gelukkig zijn er al goede voorbeelden van milieubewuster bezig zijn. Wat is waar?
Meerdere opties kunnen goed zijn.

1. Er bestaan speciale prullenbakken die oud brood automatisch verwerken tot vogelvoer
2. Met een QR code kunnen consumenten zien uit welk van het dier hun vlees bestaat
3. In 2024 komt er statiegeld op melk- en fruitsappakken
4. Er wordt grillworst gemaakt van vlees van hanen en gepensioneerde leghennen

B: Met een QR code kunnen consumenten zien uit welk van het dier hun vlees bestaat.

D: Er wordt grillworst gemaakt van vlees van hanen en gepensioneerde leghennen.
A: helaas niet waar is al weer gesloten
C: Wie weet statiegeld op melk en fruitsappakken wie weet in de toekomst

Consument verhaal voice over

In welke stap van de voedselketen wordt het meeste voedsel verspild?

1. Landbouw
2. Huishoudens
3. Verwerkers
4. Horeca / Winkels

B: Huishoudens
|zie afbeelding

Bron: Eurostat, 2022

Welke landen van Europa verspillen het meeste voedsel?

Kies de correcte volgorde.

1. Spanje, Cyprus, Frankrijk, Nederland, Italië
2. Cyprus, Nederland, Italië, Frankrijk, Spanje
3. Nederland, Spanje, Cyprus, Italië, Frankrijk
4. Frankrijk, Italië, Spanje, Cyprus, Nederland

B: Cyprus, Nederland Italië Frankrijk Spanje.  Zie plaatje

Verspil geen voedsel
Wat blijft langer goed in de koelkast?

1. tomaat
2. paprika
3. broccoli
4. aubergine

Verspil geen voedsel
Hoe lang blijft een pastamaaltijd goed in de vriezer?

1. 1 week
2. 1 maand
3. 3 maanden
4. 1 jaar

Prijs