H5 Herhaling

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

H5 Hoe werkt de overheid?

§ 5.1 Overheid, burgers en bedrijven.

§ 5.2 De overheid en de economie.

§ 5.3 Zijn wij sociaal?

§ 5.4 Geld genoeg?

Herhaling

Collectieve sector

(= publieke sector)

Particuliere sector

(= marktsector)

overheid en instellingen 

voor de sociale zekerheid

burgers en bedrijven

VERSCHIL?

Particuliere sector streeft naar winst!!!

marktwerking

bedrijven concurreren met elkaar, bijv. door lagere prijzen of betere kwaliteit producten

Privatiseren

Voordelen:

- Minder kosten voor de overheid.
- Prijzen kunnen dalen door 

   marktwerking (concurrentie).

Nadelen:

- Overheid verliest controle.
- Sommige activiteiten worden te 

   duur of niet meer aangeboden.

Indeling economisch bestel van landen:

We onderscheiden: 

planeconomie - sociale markteconomie - vrijemarkteconomie

BBP = Bruto Binnenlands Product

totale waarde van alle geproduceerde 

goederen en diensten in een land

=

Nationaal inkomen = het totale inkomen van een land 

(alle winsten van bedrijven en inkomens van werknemers)

Accijns en subsidie

Wil de overheid iets afremmen?

Wil de overheid iets stimuleren?

Accijns

Subsidie

Bijstands-

uitkering

AOW

Wlz

WW

WIA

Directe belastingen

Indirecte belastingen

betaal je rechtstreeks aan 

de overheid, bijv.

- loonbelasting

- inkomstenbelasting

- winstbelasting

- vennootschapsbelasting

(= belasting over inkomen, winst en vermogen)

zitten in de prijs van een product verwerkt, bijv.

- btw

- accijns

- toeristenbelasting

- energiebelasting

(= kostprijsverhogende belastingen)

Wat heb je geleerd?

Wat heb je geleerd?

De collectieve sector noemen we
ook wel de .......

1. de private sector
2. de particuliere sector
3. de publieke sector
4. de marktsector

Waaruit bestaat de particuliere sector?

1. bedrijven
2. bedrijven en burgers
3. overheidsinstellingen
4. sociale zekerheids-instellingen

Hoe noemen we overdragen van instellingen van de collectieve sector naar de particuliere sector?

1. Privatisering
2. Nationalisering
3. Markwerking
4. Subsidiëring

Door marktwerking zullen de
prijzen meestal ....

1. stijgen
2. dalen

Waarvoor staat de afkorting bbp?

1. bruto buitenlands product
2. bruto binnenlands product
3. bruto buitenlands productie
4. bruto binnenlands productie

Welke uitkering ontvang je als je (buiten je schuld om) werkloos wordt?

1. AOW
2. WW
3. WIA
4. Wlz

Sociale voorzieningen worden betaald met ...

1. sociale premies
2. belastinggeld

Wat gebeurt er met de overheidsfinanciën als er
economische groei is?

1. overheidsuitgaven dalen + overheidsinkomsten stijgen
2. overheidsuitgaven dalen + overheidsinkomsten dalen
3. overheidsuitgaven stijgen + overheidsinkomsten dalen
4. Er gebeurt helemaal NIETS met de overheidsfinanciën

Juist of onjuist?
De Rijksbegroting gaat over het lopende (= dit) jaar.

1. Juist
2. Onjuist

Als er een begrotingstekort is, kan de overheid dit oplossen door ...

1. meer uit te geven
2. meer te lenen
3. minder belasting te heffen

Direct of indirect?
Loonbelasting is ...

1. direct
2. indirect

Direct of indirect?
Accijns is ...

1. direct
2. indirect