Romeinen in Nederland: stel, je was een archeoloog...

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Romeinen in Nederland: 

stel, je was een archeoloog...

Honderd jaar geleden deden turfstekers een spectaculaire vondst in het moeras van de Brabantse Peel. Op 15 juni 1910 haalden zij geen turf uit de grond, maar een vergulde zilveren ruiterhelm uit de Romeinse tijd. 

veengebied

En ze vonden nog meer: schoenen, een mantelspeld, een ruiterspoor, belletjes van een paardentuig en 39 Romeinse munten.

stoffen uit Syrië. 

paardentuig belletjes

mantelspeld (fibula)

ruiterspoor 

muntenschat:

39 munten van ongeveer 

315-319 n.C, 

d

een van de munten uit 315-319 n.C.: welke keizer staat erop?

Wat is er gebeurd?
Hoe komen deze spullen in het veen terecht?

Tip: in het veen worden organische resten vaak goed bewaard....

zoals menselijke resten; veenlijken genoemd...

Oplossing?

Hoe deze helm in het moeras terechtkwam is onduidelijk. Het kan zijn dat de ruiter en zijn paard in het moeras verdronken. Maar ondanks uitgebreide zoektochten is geen botje aangetroffen, dus er zou ook sprake kunnen zijn van een offer. Het moet in ieder geval zijn gebeurd in het jaar 319 of kort daarna, gezien de datering van samen met de helm gevonden munten. 

een inscriptie geeft het legeronderdeel van de ruiter aan: STABLESIA VI, de zesde Stablesiaanse Garde. Dit was een mobiel elitecorps dat de keizer begeleidde op zijn reizen door het rijk. (onze keizer dus! )

de turfsteker nam de helm mee naar huis en stelde het ding tentoon. Hij vroeg 10 cent entree om de helm te bezichtigen.

Wat zou jij met de schat doen?

jammer, in de wet staat dit: Meldingsplicht

De vinder is verplicht om een toevalsvondst te melden bij de overheid en de vondst zes maanden beschikbaar te houden voor wetenschappelijk onderzoek.

 

let op: iets vinden met een metaaldetector is geen toeval (en dieper graven naar archeologisch materiaal dan 30 cm is verboden)

maar ook:

Bij een toevalsvondst treedt de zogenaamde schatvindersregeling in werking: als de eigenaar van het object niet meer kan worden achterhaald, is de vondst het gedeelde eigendom van de vinder en de grondeigenaar van de plaats waar het object is gevonden.

Gebeurt het nu nog steeds?

In 2000 werd een Romeinse helm gevonden in de Singel (stadsgracht) van Woerden. Een kraanmachinist van een baggerbedrijf vond de helm. 

Van wie is de helm?

1. de gemeente
2. de soldaat
3. de gemeente en het baggerbedrijf
4. de gemeente en de medewerker van het baggerbedrijf

rechtbank Utrecht, 5 feb. 2003

• de vondst is gemeld bij de Archeologische dienst.
• De kraanmachinist van het baggerbedrijf (vinder) nam de helm mee naar huis en verkocht het ding aan iemand voor 6000 euro! (de koper) 
• De gemeente daagde de koper voor de rechter, om de helm over te dragen aan de gemeente. 

Hoe zou de rechter hebben geoordeeld?

de rechter oordeelde dat de koper nu voor de helft eigenaar is van de helm. De andere eigenaar is de gemeente. De verkoop was rechtsgeldig, dus de gemeente kan de helm niet vorderen. De gemeente betaalt de proceskosten (1000 euro)

bron: https://uitspraken.rechtspraak.nl/details?id=ECLI:NL:RBUTR:2003:AF4007

maar de gemeente Woerden gaf niet op! 

De gemeente wilde het volledige eigenaarschap van de helm (superzeldzaam: geen enkele andere helm zoals deze ooit gevonden) kopen. De rechter moest weer beslissen : dit keer wat de waarde was. 

schat de waarde van de helm...

100100000

nos.nl

Hoppa! 90.000 eurootjes!

wat heb je van deze les geleerd over Romeinen? 

wat heb je van deze les geleerd over archeologische vondsten?