7.5 Een populatie vol allelen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

7.5 Een populatie vol allelen

Deze les:

- Herhaling 7.5 deel 1: Instabiele populaties

- 7.5 deel 2: Stabiele populaties en Hardy-Weinberg evenwicht

- Oefenen Hardy-Weinberg opgaven op niveau

Leerdoelen 7.5

- Je leert hoe de frequentie van een allel en een genotype in een populatie kunnen veranderen

- Je kunt rekenen met de allel- en genotypefrequenties in een populatie

- Je weet wat een Hardy Weinberg evenwicht is

Populatie genetica

Genetische variatie in een populatie is te kwantificeren door te kijken naar

Allelfrequentie: hoe veel komt een bepaald allel voor?

Genotypefrequentie: hoe vaak komt een bepaald genotype voor?

Checkvraag

Een individu met genotype AA heeft twee allelen A. Een individu met genotype Aa heeft er één.

De allelfrequentie is een getal tussen 0 en 1.

In een bos leven 15 herten met genotype DD, 25 met genotype Dd en 40 met genotype dd.

Bereken de allelfrequentie van allel D.

Antwoord checkvraag

Aantal allelen D: 2 x 15 + 25 = 55

Totale aantal allelen: (15 + 25 + 40) x 2 = 160

Frequentie allel D: 55 / 160 = 0,344

Wat is dan de frequentie van allel d?

Allelfrequenties veranderen

1. Gene flow (migratie)
2. Genetic drift (toeval)
   a. Flessenhals effect 
   b. Founder effect
3. Natuurlijke selectie (evolutie)

Stabiele populaties

Geen natuurlijke selectie

Geen seksuele selectie

Geen migratie

Grote populatie (dus geen genetic drift)

Geen mutaties

Dan: Hardy-Weinberg evenwicht

Gebruik wet Hardy-Weinberg

• Berekenen allelfrequenties vanuit genotype frequenties en andersom
  
• Aantonen of een populatie voldoet aan de wet of niet door te kijken of de allelfrequentie verandert per generatie
  

Hardy Weinberg formule

Ik noem de allelfrequentie van het 

dominantie allel p.

Ik noem de allelfrequentie van het

recessieve allel q.

Dan is p + q = 1.

Hardy Weinberg formule

Stel een nieuw individu wordt geboren

in een populatie waarin geldt

p + q = 1.

Wat is dan de kans dat dit individu

genotype AA heeft? En Aa? En aa?

Hardy Weinberg formule

Een individu in een populatie heeft  

kans p op A en kans q op a.

De kans op AA is dan p*p = p2

De kans op Aa (plus aA) is dan 2*p*q

De kans op aa is dan q*q = q2

Én       p2 + 2pq + q2 = 1

Hardy Weinberg formule

genotypefrequentie AA is p2

genotypefrequentie Aa is 2pq

genotypefrequentie aa is q2

Hardy Weinberg evenwicht

Als er in een populatie géén sprake is van geneflow, genetic drift, natuurlijke- of seksuele selectie of mutaties dan blijven de allelfrequentie en genotypefrequenties over de generaties hetzelfde.

Dan mag je ook uitgaan van p + q = 1 en p² + 2pq + q² = 1

Van hoeveel verschillende allelen maakt Hardy-Weinberg gebruik?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Welke twee formules horen bij het Hardy-Weinberg principe?

Waar staan de verschillende onderdelen van de formules voor?

q =0,2, bereken p

q = 0,2. Wat is de frequentie homozygoot recessieve (aa)?

q = 0,2. Wat is de frequentie heterozygoten (Aa)?

36% van de populatie is homozygoot recessief (aa) voor vaste oorlellen. Wat is de frequentie van het recessieve allel?

Waarom wijken de geobserveerde genotype frequenties af van de voorspelde frequenties volgens Hardy-Weinberg?

Oefenen

• Maak de oefenopgaven in Classroom: start met niveau 1 en kijk je werk direct na!
  
  
• Lastig? Extra uitleg video in LessonUp 
• Klaar? Maak opdracht 48 t/m 53 van 7.5 (= huiswerk)